مقالات

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

رجال | احمد پاکتچی اصطلاحی در علوم حدیث ناظر به شخصیتهایی که به‌عنوان راوی شناخته شده‌اند.
آذری | بهروز محمودی بختیاری آذَری [āzarī]، زبان پیشین مردم آذربایجان که شاخه‌ای از زبانهای ایرانی غربی است. مردم آذربایجان پیش از رواج ترکی به این زبان سخن می‌گفته‌اند. این زبان که از گویشهای مهم ایرانی بود و به مناسبت نام آذربایجان آذری خوانده می‌شد، با زبان ری، همدان و اصفهان از یک دست بود.
رجاء |
رثا |
رتن | بخش ادیان و عرفان , نفیسه بشری بابا (د سدۀ 7 یا اوایل سدۀ 8 ق / سدۀ 13 یا اوایل سدۀ 14 م)، شخصیتی نیمه‌افسانه‌ای مربوط به شمال غرب هند که مورد احترام مسلمانان، هندوها و سیکها ست.
رتبیل | احمدرضا قائم مقامی نام عمومی حاکمان زابلستان، به مرکزیت غزنه (پایتخت تابستانی آنها)، و زمین‌داور و رُخَّج (پایتخت زمستانی آنها) در جنوب افغانستان کنونی، در سده‌های 1-3 ق / 7- 8 م.
ربیعی پـوشنگی | پریسا سنجابی صدرالدین (د 702 ق / 1302 م)، شاعر و سخنور اواخر سدۀ 7 و اوایل سدۀ 8 ق، متخلص به ربیعی و مشهور به ابن‌خطیب، از شاعران وابسته به سلسلۀ آل کرت (ه‍ م) و از نخستین سرایندگان حماسه‌های تاریخی فارسی.
آذر و سمندر | بخش ادبیات آذَرو سَمَنْدَر [āzar-o(va) samandar]، یکی ازمثنویهای سبعۀ سیاره یا هفت گنج محمد حسن زلالی خوانساری، شاعر معاصر شاه‌عباس اول. آذر و سمندر منظومه‌ای است عرفانی در بحر هزج مسدّس اخرب مقبوض (به وزن لیلی و مجنون نظامی) (آقابزرگ، 19/106؛ صفا، 5/965-976) که آغاز آن چنین است:
ربیعیات |
ربیعه الرأی | احمد پاکتچی ابوعثمان یا ابوعبدالرحمان ربیعة بن ابی‌عبدالرحمان فرّوخ تیمی (د 136 ق / 753 م)، از فقیهان متقدم مدینه و پیشگامان اصحاب رأی.
ربیعه، بنی | لیلا خسروی از قبایل بزرگ عرب شاخۀ عدنانی. ربیعه به معنای سنگ زورآزمای، کلاه‌خود آهنی، هوای میان سه‌پایه و دیگ، و بهار است (ابن‌درید، 312).
ربیع بن خثیم | اسماعیل رضایی برجکی مکنى به ابویزید (د 63 یا 65 ق / 683 یا 685 م)، از طبقۀ نخست تابعان و از زهاد ثمانیه (هشت‌گانه).
ربیع |
ربیب الدوله |
ربنجنی | احسان افکنده ابوالعباس فضل بن عباس (زنده در 331 ق / 943 م)، از قصیده‌سرایان دربار سامانیان. کنیۀ او ابوعبدالله نیز ضبط شده است (خـالقی مطلق، 89؛ خیـام‌پور، 1 / 711).
ربع مسکون | احسان افکنده یکی از بخشهای چهارگانۀ زمین که از منظر جغرافی‌دانان کهن تنها قسمت شناخته‌شده و آبادان آن تلقی می‌شد.
ربع رشیدی | شهرام یوسفی فر مجموعه‌ای آرامگاهی با کاربری چندمنظورۀ فرهنگی ـ آموزشی ـ مسکونی کـه در ابتـدای سـدۀ 8 ق / 14 م و به‌دستور خواجه رشیدالدین فضل‌الله در نزدیکی تبریز تأسیس شد.
ربض | علی شهیدی یکی از 3 بخش اصلی شهر در ساختار شهرهای ایران پیش و پس از اسلام، در کنار کُهَندِژ (قُهَندِز یا ارگ) و شارستان.
رباعی | علی میرافضلی یکی از قالبهای کهن شعر فارسی که از 4 مصراع هم وزن تشکیل شده است. رعایت قافیه در مصراعهای اول و دوم و چهارم الزامی، و در مصراع سوم اختیاری است. قدمت رباعی در ادب فارسی به سدۀ 3 ق / 9 م می‌رسد و تا امروز به حیات خود ادامه داده است.
رباط، بنا | نادر کریمیان سردشتی نام بناهایی با کارکرد نظامی در سرزمینهای مسلمان‌نشین در سده‌های نخستین اسلامی، و سپس مرکز آموزشی ـ تربیتی صوفیه، و در گذر زمان در معنای خانقاه و کاروان‌سرا.
رباط، خانقاه |
رب، | محمدعلی خوانین زاده از نامهای خدا، که پس از اسم جلالۀ «اللٰه» پرکاربردترین نام خدا در قرآن کریم است.
رایج سیالکوتی | پریسا سنجابی محمدعلی، شاعر و ادیب پارسی‌گوی در شبه قاره، در سده‌های 11-12 ق / 17- 18 م. وی متخلص به رایج، و از خانوادۀ سادات ترشیز خراسان بود که پیش‌تر به هند مهاجرت کرده، و در سیالکوت اقامت گزیده بودند (آزاد، 204؛ خوشگو، 216؛ ظفر، 12).
رایت، پرچم |
راهنمای کتاب | فرهاد طاهری از نشریات پیشرو در تاریخ فرهنگ معاصر ایران.
راوندی، نجم‌الدین | لیلا رضایی نجم‌الدین ابوبکر محمد بن علی بن سلیمان (میان سالهای 550 تا 555 ق ـ د پس از 603 ق / 1155 تا 1160-1207 م)، تاریخ‌نگار و خوش‌نویس مشهور و مؤلف کتاب راحة الصدور و آیة السرور.
راوندی ، قطب‌الدین | احمد پاکتچی قطب‌الدین سعید بن هبةاللٰه بن حسن (د 573 ق / 1178 م)، از عالمان نامدار امامیه در ایران، که در علوم گوناگون تبحر داشته، و دست به تألیف زده است.
راوندی ، فضل‌الله | مسعود تاره فقیه، محدث و ادیب امامی در سدۀ 6 ق / 12 م.
راولپندی | علی کرم همدانی شهر و شهرستانی به همین نام در ایالت پنجاب، واقع در شمال پاکستان.
رانیری | فاطمه لاجوردی نورالدین علی (د 1068 ق / 1658 م)، فرزند حسن‌جی بن محمد حمید شافعی اشعری عَیدَروسی رانیری، یا محمد بن علی بن حسن‌جی حُمَیدی عیدروسی، صوفی و عالم نامدار جهان مالایی در سدۀ 11 ق / 17 م.
رامی تبریزی | امیر ضیغمی شرف‌الدین حسن بن محمد (یا محمد بن حسن)، متخلص به رامی و شرف، از شاعران و نویسندگان سدۀ 8 ق / 14 م.
رامهرمز | محسن احمدی شهری کهن و شهرستانی به همین نام در استان خوزستان.
رامسر | محسن احمدی شهرستان و شهری در استان مازندران. رامسر در گذشته، دهکده‌ای به نام «سخت‌سر» بود، اما به‌دنبال آبادانیهایی که در زمان سلطنت رضا شاه در آنجا پدید آمد، بنابر مصوبۀ هیئت وزیران در شهریور 1314، «رامسر» نامیده شد؛
رامپور | هادی ویسی شهرستانی به مرکزیت شهری به همین نام در شمال غربی ایالت اوتارپرادش هند.
رام‌الله | نوشین صاحب استان و شهری در کرانۀ باختری رود اردن.
رافعی، مصطفی | آذرتاش آذرنوش مصطفى صادق (1297-1356 ق / 1880-1937 م)، از مشهورترین نثرپردازان و انشانگاران عرب.
رافعی، ابوالقاسم | مسعود تاره ابوالقاسم عبدالکریم بن محمد (555-623 ق / 1160-1226 م)، فقیه، محدث، مفسر و مورخ اهل قزوین. وی در زمان حیات خود مهم‌ترین مرجع در فقه شافعی به شمار می‌رفت (صفدی، 19 / 63؛ سبکی، 8 / 283).
رافع بن هرثمه | عبدالحمید مرادی معروف به ابن‌نومرد (یا تومرد) (د 283 ق / 896 م)، از حکمرانان مشهور در شرق ایران در نیمۀ دوم سدۀ 3 ق / 9 م. هرثمه نام ناپدری رافع است (نک‍ : صفدی، 14 / 71؛ ذهبی، سیر، 13 / 407).
رافع بن لیث | عبدالحمید مرادی از امیران و سرداران بنی‌عباس در اواخر سدۀ 2 ق / 8 م. وی شورشی بزرگ در خراسان به راه انداخت، چنان‌که هارون ناگزیر شد برای فرونشاندن آن، خود راهی خراسان شود.
راغب پاشا | شیوا جعفری محمد (1110-1176 ق / 1699-1763 م)، نام‌بردار به قوجه، دولتمرد، شاعر، مورخ و مترجم عثمانی.
راغب اصفهانی | الکساندر کی ابوالقاسم حسین بن محمد بن مفضّل، از مفسران و عالمان علم اخلاق، و ادیبان تأثیرگذار. او در 409 ق / 1018 م یا پیش از آن زیسته است.
آذر کیوان | فتح الله مجتبایی آذَرْکِیْوان [āzar keyvān] (942-1027ق/1535- 1618م)، از موبدان زردشتی فارس که به هند رفت و در آنجا با ایجاد بدعتهایی در دین خود کیشی التقاطی پدید آورد (نک‍: ﻫ د، آذر کیوانیه). وی از زردشتیان ایران بود و در شیراز یا حوالی آن زندگی می‌کرد. در اوایل سدۀ ۱۱ق/17م و در زمان اکبرشاه به هند رفت و در پَتنه ساکن شد. آگا...
راعی نمیری | آذرتاش آذرنوش عُبید بن حُصین نمیری عامری (د ح 96 ق / 715 م)، شاعر عصر اموی. تبارنامۀ او در بیشتر منابع آمده است (مثلاً نک‍ : ابن‌سلام، 2 / 298؛ ابن‌حزم، 2 / 279).
راعی اندلسی | رضوان مساح ابوعبدالله، شمس‌الدین محمد بن محمد بن اسماعیل (ح 782- ذیحجۀ 853 / 1380- فوریۀ 1450)، نحوی، فقیه و شاعر. منابع نزدیک به وی، اطلاع چندانی دربارۀ زندگی او به دست نمی‌دهند.
راضی بالله | منوچهر پزشک ، ابوالعباس محمد بن مقتدر عباسی (رجب 297 ـ ربیع‌الاول 329 / مارس 910 ـ دسـامبر 940)، بیستمیـن خلیفۀ عبـاسی (حک‍ جمـادی‌الاول 322 ـ ربیـع‌الاول 329 / آوریـل 934 ـ دسامبر 940).
راشدین، خلفا |
راشدی | امیر ضیغمی پیر حسام‌الدین، مشهور به «پیر سند»، ادیب، مصحح متون، روزنامه‌نگار و ایران‌شناس نامدار پاکستانی (26 رمضان 1329-6 جمادی‌الآخر 1402 ق / 20 سپتامبر 1911-1 آوریل 1982 م).
راشدالدین سنان | مسعود تاره (528- 588 ق / 1134-1192 م)، داعی اسماعیلیۀ نزاری، و مهم‌ترین رهبر نزاریان شام در دورۀ الموت.
الراشد بالله | یدالله غلامی مایانی ابوجعفر منصور بن فضل (ح 501-532 ق / 1108- 1138 م)، سی‌امین خلیفۀ عباسی.
رأس مسندم | هادی ویسی مجمع‌الجزایر و شبه‌جزیره‌ای صخره‌ای در جنوب تنگۀ هرمز، در دهانۀ خلیج فارس.

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام