دائرة المعارف بزرگ اسلامی

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

ابن بشری | بخش ادبیات عرب اِبْنِ بُشْرى‌، ابوالحسن‌ علی‌ بن‌ بشری‌ آغرناطی‌، كاتب‌ و شاعر اندلسی‌، معاصر نصريان‌ غرناطه‌. از زندگی‌ او اطلاعی‌ در دست‌ نيست‌، حتی‌ منابع‌ جديد نيز به‌ ندرت‌ از او سخن‌ گفته‌اند. تنها از آن‌ روی‌ كه‌ وی‌ پاره‌ای‌ موشحات‌ ابن‌ خطيب‌ را نقل‌ كرده‌، می‌توان‌ حدس‌ زد كه‌ در سدۀ 8 يا 9 ق‌/ 14 يا 15 م‌ می‌زيست...
ابن بشکوال | علی رفیعی علامرودشتی اِبْنِ بَشْكُوال‌، ابوالقاسم‌ خلف‌ بن‌ عبدالملك‌ بن‌ مسعود بن‌ موسی‌ ابن‌ بشكوال ابن‌ يوسف‌ بن‌ داحَةَ بن‌ داكة بن‌ نصر بن‌ عبدالكريم‌ بن‌ واقد خزرجی‌ انصاری‌ معروف‌ به‌ ابن‌ بشكوال‌ (494- 578 ق‌/ 1101- 1183 م‌)، حافظ، محدث‌ و مورخ‌ قرطبی‌ اندلسی‌. بعضی‌ از منابع‌ نام‌ نياكان‌ دور ابن‌بشكوال‌ را به‌ اختلاف‌ ن...
ابن بصیص | محمدحسن سمسار اِبْنِ بُصَيْص‌، شيخ‌ نجم‌الدين‌ موسی‌ بن‌ علی‌ بن‌ محمد حلبی‌ (651 - ذيقعدۀ 716 ق‌/ 1253- ژانويۀ 1317 م‌)، خوشنويس‌ و «شيخ‌ الكتاب‌» دمشق‌. وی‌ در حماة زاده‌ شد و در دمشق‌ پرورش‌ يافت. او را به‌ سبب‌ اينكه‌ به‌ شيوۀ «منسوب‌» كتابت‌ می‌كرد، «كاتب‌ المنسوب‌» ناميده‌اند. خط «منسوب‌» به‌ خطی‌ گفته‌ می‌شد كه‌ اند...
ابن بصال | ابوالحسن دیانت اِبْنِ بَصّال‌، ابوعبدالله ‌محمد بن ‌ابراهيم ‌اندلسی ‌طليطلی ‌(د 499 ق‌/ 1106 م‌)، گياه‌شناس‌ مسلمان‌ و دانشمند آگاه‌ به‌ دانش‌ كشاورزی‌. او را ابن‌فصال‌ نيز گفته‌اند. كحاله‌ (ص ‌191) در گزارشی‌ از اوضاع‌ كشاورزی‌ و گياه‌شناسی‌ در تاريخ‌ اسلام‌، از دو شخص‌ متفاوت‌ با عنوان‌ محمد بن‌ ابراهيم‌ بن‌ فصال‌ و ابراه...
ابن بطریق، ابوحسين | عباس سالاری اِبْنِ بِطْريق‌، ابوحسين‌، يا ابوزكريا شمس‌الدين‌ يحيی‌ بن‌ حسن‌ بن‌ حسين‌ بن‌ علی‌ بن‌ محمد بن‌ بطريق‌ اسدی‌ حلی‌ (523 -600 ق‌/ 1129-1204 م‌)، محدث‌، فقيه‌، اديب‌ و متكلم‌ امامی‌.
ابن بطه عکبری | احمد پاکتچی اِبْنِ بَطّۀ عُكْبَری‌، ابوعبدالله‌ عبيدالله‌ بن‌ محمد (304-387 ق‌/ 917- 997 م‌)، متكلم‌، فقيه‌ و محدث‌ حنبلی‌. نسبت‌ وی‌ به‌ عتبة بن‌ فرقد، صحابی‌ پيامبر اكرم‌ می‌رسد (ابن‌ ابی‌ يعلی‌، 2/ 144). او در عكبرا (شهر كوچكی‌ در حومۀ بغداد) به‌ دنيا آمد و در كودكی‌ برای‌ كسب‌ علم‌ راهی‌ بغداد شد (همو، 2/ 145؛ قس‌: خ...
ابن بغوی |
ابن بطه قمی | حسن یوسفی اشکوری اِبْنِ بُطّۀ قُمی‌، ابوجعفر محمد بن‌ جعفر بن‌ احمد، محدث‌ شيعی‌ سدۀ 4 ق‌/ 10 م‌. از استادان‌ و مشايخ‌ و نيز شاگردان‌ و روايت‌كنندگان‌ از او می‌توان‌ حدس‌ زد كه‌ وی‌ احتمالاً در اواخر سدۀ 3 ق‌/ 9 م‌ متولد شده‌ و در نيمۀ اول‌ سدۀ 4 ق‌ درگذشته‌ است‌. وی‌ كه‌ به‌ «مؤدب‌» نيز شهرت‌ داشته‌ در قم‌ می‌زيسته‌ و به‌ دا...
ابن بطریق، ابوزکريا | عباس سالاری اِبْنِ بِطْريق‌، ابوزكريا يحيی‌ (يا يوحنا) بن‌ بطريق‌، مترجم‌ مشهور سدۀ 3 ق‌/ 9 م‌. پدرش‌ بطريق‌ در روزگار منصور خليفۀ عباسی‌ می‌زيست‌ و به‌ دستور او كتابهای‌ بسياری‌ را به‌ عربی‌ ترجمه‌ كرد (ابن‌ ابی‌ اصيبعه‌، 2/ 174). ابن‌ بطريق‌ از موالی‌ مأمون‌ (ابن‌ جلجل‌، 67) و از نزديكان‌ حسن‌ بن‌ سهل‌ و در شمار كسانی‌...
ابن بقی، يحيی | بخش ادبیات عرب اِبْنِ‌بَقی‌، يحيی‌ بن‌ محمد بن‌ عبدالرحمن‌ سلاوی‌ (510-563 ق‌/ 117- 1168 م‌)، فقيه‌، مفسر، اديب‌، واعظ و شاعر در دورۀ حكومت‌ مرابطون‌. وی‌ در شهر سلا (در مغرب‌) زاده‌ شد و همانجا نخستين‌ معلومات‌ را در زبان‌ عربی‌ و علوم‌ دينی‌ كسب‌ كرد (مراكشی‌، 8/ 413؛ ابن‌ ابار، 372). در آن‌ هنگام‌ مرابطون‌ بر مغرب‌ و اند...
ابن بقی، ابوبکر | محمد احمد موسوی آل طعمه اِبْنِ بَقی‌، ابوبكر يحيی‌ بن‌ احمد طليطلی‌ (د 540 يا 545 ق‌/ 1145 يا 1150 م‌)، شاعر موشح‌ سرای‌ دورۀ مرابطون‌ اندلس‌. وی‌ حدود 463 ق‌/ 1071 م‌ در طليطله‌ به‌ دنيا آمد، اگرچه‌ در منابع‌، به‌ شهرهای‌ ديگری‌ چون‌ سرقسطه‌ و قرطبه‌ نيز اشاره‌ شده‌ است‌، خصوصاً قرطبه‌ به‌ سبب‌ روايت‌ ياقوت‌ (20/ 21- 25) و ابن‌ خلك...
ابن بقیه | صادق سجادی اِبْنِ‌بَقيّه‌، ابوطاهر محمد (مق‍ 6 شوال‌ 367 ق‌/ 17 مه 978 م‌) ملقب‌ به‌ نصيرالدوله‌ و الناصح‌، وزير عزالدولۀ بختيار از اميران‌ آل‌ بويۀ عراق‌. وی‌ كشاورز زاده‌ای‌ از مردم‌ آوانا ــ نزديك‌ بغداد ــ بود كه‌ در دوران‌ پرآشوب‌ نيمۀ اول‌ سدۀ 4 ق‌/ 10 م‌ و ضعف‌ خلفای‌ بغداد رشد يافت‌ و با پيوستن‌ به‌ عياران‌، بر ...
ابن بطوطه | بخش جغرافیا اِبْنِ بَطّوطه‌، ابوعبدالله‌ محمد بن‌ عبدالله‌ بن‌ محمد بن‌ ابراهيم‌ لواتی‌ طنجی‌ (ابن‌ جزی‌، 9) و يا به‌ صورتی‌ كامل‌تر، ابوعبدالله‌ محمد ابن‌ عبدالله‌ بن‌ ابراهيم‌ بن‌ محمد بن‌ ابراهيم‌ بن‌ يوسف‌ (ابن‌ حجر، 5/ 227)، جهانگرد معروف‌ (703- 779 ق‌/ 1304-1377 م‌). لقب‌ او به‌ دو صورت‌ شرف‌الدين‌ (ابن‌ جزی‌، همان...
ابن بقیله | محمد آصف فکرت اِبْنِ بُقَيْله‌، عبدالمسيح‌ بن‌ عمرو بن‌ قيس‌ بن‌ حيان‌ غسانی‌ ازدی‌ مسيحی‌، عرب‌ جاهلی‌ كهنسالی‌ كه‌ در رخدادهای‌ مهم‌ اوايل‌ اسلام‌ از او نام‌ برده‌اند.
ابن بکس عشاری | بخش علوم اِبْنِ بَكُسِ عَشّاری‌، شهرت‌ دو تن‌ از پزشكان‌ و مترجمان‌ آثار يونانی‌ به‌ زبان‌ عربی‌ در سدۀ 4 ق‌/ 10 م‌. اين‌ نام‌ در منابع‌ قديم‌ و اسلامی‌ به‌ صورتهای‌ گوناگون‌ از قبيل‌ بكوس‌، مكين‌، تاش‌، بكوش‌، بكش‌ و بكس‌ آمده‌ است‌ (ابن‌ نديم‌، 249؛ جم‍ ؛ قفطی‌، 37، 313؛ ابن‌ ابی‌ اصيبعه‌، 1/ 205 به‌ بعد) كه‌ شكلهای...
ابن بطلان | محمد آصف فکرت اِبْنِ بُطْلان‌، ابوالحسن‌ مختار (يا يوانيس) بن‌ حسن‌ بن‌ عبدون‌ ابن‌ سعدون‌ بن‌ بطلان‌ (د پس‌ از 455 ق‌/ 1063 م‌)، پزشك‌ مسيحی‌ بغدادی‌. وی‌ مدتی‌ نزد ابوالفرج‌ عبدالله‌ بن‌ طيب‌ بغدادی‌ طب‌ و فلسفه‌ خواند (ابن‌ ابی‌ اصيبعه‌، 2/ 238) و بزرگ‌ترين‌ شاگرد و مورد احترام‌ فراوان‌ او بود (قفطی‌، 207). ابن‌ بطلان‌ ...
ابن بلدی | محمد عبدعلی اِبْنِ بَلَدی‌، شرف‌الدين‌ ابوجعفر احمد بن‌ محمد بن‌ سعيد بن‌ ابراهيم‌ تميمی‌ (مق‍ 566 ق‌/ 1171 م‌)، وزير مستنجد بالله‌ خليفۀ عباسی‌. او در سفری‌ كه‌ مقتفی‌ ــ خليفۀ عباسی‌ و پدر مستنجد ــ به‌ شهر واسط كرد (554 ق‌/ 1159 م‌)، از طرف‌ خليفه‌ به‌ حكومت‌ آن‌ شهر منصوب‌ شد (بنداری‌، تاريخ‌ آل‌ سلجوق‌، 265). سپس‌ د...
ابن بنان | محمد عبدعلی اِبْنِ‌بُنان‌، ابوطاهر، محمد بن‌ محمدانباری‌، مشهور به‌ ذوالرياستين‌ (507-596 ق‌/ 1113- 1200 م‌)، وزير، قاضی‌، اديب‌ و كاتب‌ مصری‌. نياكان‌ وی‌ از انبار بوده‌اند (قفطی‌، 3/ 209؛ منذری‌، 1/ 350)، اما در بعضی‌ منابع‌ نسبت‌ وی‌ به‌ تصحيف‌ به‌ صورتهای‌ ابياری‌ (دلجی‌، 118)، انماری‌ (سيوطی‌، 1/ 212) و ديناری‌ (زبي...
ابن بکلارش | فاطمه آل مصطفی اِبْنِ بُكْلارِش‌، يا بِكلارِش‌، يونس‌ بن‌ اسحاق‌ (سدۀ 5 ق‌/ 11 م‌)، پزشك‌ يهودی‌ اندلسی‌. در برخی‌ منابع‌ نام‌ وی‌ يوسف‌ ذكر شده‌ كه‌ خطاست‌. به‌ احتمال‌ بسيار در غرناطه‌ زاده‌ شده‌ و سپس‌ به‌ المريه‌ رفته‌ است‌. وی‌ سالهای‌ جوانی‌ خود را در المريه‌ در خدمت‌ خاندان‌ بنی‌ صمادح‌ (433-484 ق‌/ 1042-1091 م‌) به‌...
ابن بلخی | کاظم برگ نیسی اِبْنِ بَلْخی‌ (د پس‌ از 510 ق‌/ 1116 م‌)، مؤلف‌ فارسنامه‌. نام‌ و نشان‌ ابن‌ بلخی‌ تاكنون‌ ناشناخته‌ مانده‌ است‌. لسترنج‌ و نيكلسون‌ نوشته‌اند كه‌ نويسندۀ فارسنامه‌ را نخست‌ حمدالله‌ مستوفی‌ «ابن‌بلخی‌» خوانده‌ است‌ (ص «x»). حاجی‌ خليفه‌ (2/ 1215) نيز شهرت‌ او را به‌ همين‌ صورت‌ نوشته‌ است‌. ادوارد براون‌ اح...
ابن بنا، ابوعلی | محمد آصف فکرت اِبْنِ بَنّا، ابوعلی‌ حسن‌ بن‌ احمد بن‌ عبدالله‌ بن‌ بناء بغدادی‌ حنبلی‌ (396-5 رجب‌ 471 ق‌/ 1006-11 ژانويۀ 1079 م‌)، عالم‌ علوم‌ قرآنی‌، محدث‌، فقيه‌ و استاد در انواع‌ علوم‌. وی‌ در بغداد زاده‌ شد. ابن‌بنا را داماد علی‌ بن‌ حسن‌ قرميسينی‌ (د 460 ق‌/ 1068 م‌) دانسته‌ و گفته‌اند كه‌ دختر قرميسينی‌، مادر ابونصر...
ابن بهلول | محمد آصف فکرت اِبْنِ بُهْلول‌، ابوجعفر احمد بن‌ اسحاق‌ تنوخی‌ انباری‌ (231- 318 ق‌/ 846-930 م‌)، قاضی‌ حنفی‌، اديب‌، لغوی‌، نحوی‌ و شاعر. وی‌ در انبار (عراق‌) زاده‌ شد. پدرش‌ از حافظان‌ بزرگ‌ بود كه‌ ابن‌ عُيينه‌ و طبقه‌اش‌ را دريافته‌ بود و برادرش‌ بهلول‌ نيز محدثی‌ معتبر بود كه‌ از سعيد ابن‌منصور و طبقه‌اش‌ روايت‌ می‌كرد...
ابن بنا، ابوالعباس | بخش علوم اِبْنِ بَنّا، ابوالعباس‌ احمد بن‌ محمد بن‌ عثمان‌ ازدی‌ مراكشی‌، رياضی‌ دان‌، منجم‌ و اديب‌ صوفی‌ مشرب‌ در سده‌های‌ 7 و 8 ق‌/ 13 و 14 م‌. در باب‌ تاريخ‌ ولادت‌ او اختلاف‌ است‌. ابن‌ قاضی‌ در يك‌ جا (درة الحجال‌، 1/ 16) 646 ق‌/ 1248 م‌ و در جای‌ ديگر (جذوة الاقتباس‌، 152)، 9 ذيحجۀ 654 ق‌/ 28 دسامبر 1256 م‌ ذكر...
ابن بیع |
ابن بی بی | علی اکبر دیانت اِبْنِ بی‌بی‌، حسين‌ بن‌ محمد بن‌ علی‌ جعفری‌ رغدی‌ (د پس‌ از 680 ق‌/ 1281 م‌)، ملقب‌ به‌ ناصرالدين‌ معروف‌ به‌ ابن‌ بی‌بی‌ يا ابن‌ بی‌‌بیِ مُنجمه‌، اديب‌ و تاريخ‌نگار ايرانی‌. از زندگانی‌ او جز آنچه‌ خود در كتابش‌ الاوامر العلائية آورده‌ ــ كه‌ آن‌ هم‌ بيشتر به‌ احوال‌ والدينش‌ مربوط است‌ ــ آگاهی‌ ديگری‌ ند...
ابن تاشفین |
ابن بیلیک | حیدر بوذرجمهر اِبْنِ بَيْليك‌، احمد شهاب‌الدين‌ محسنی‌ (24 محرم‌ 699 -753 ق‌/ 21 اكتبر 1299-1352 م‌)، شاعر، اديب‌، فقيه‌ شافعی‌ و امير منطقۀ دمياط.
ابن بیری | قهار مقیمی اِبْنِ بيری‌، ابواسحاق‌ ابراهيم‌ بن‌ حسين‌ بن‌ احمد بن‌ محمد بن‌ احمد بن‌ بيری‌ (1023 يا 1029- 1099 ق‌/ 1614 يا 1620- 1688 م‌)، فقيه‌ حنفی‌ و مفتی‌ مكه‌.
ابن بیطار | هوشنگ اعلم اِبْنِ‌بِيْطار، ابومحمد ضياءالدين‌ (EI2: احمدالدين‌) عبدالله‌ بن‌ احمد مالقی‌ (د 646 ق‌/ 1248 م‌)، گياه‌شناس‌ و داروشناس‌ اندلسی‌. وی‌ احتمالاً از خاندان‌ مشهور به‌ ابن‌بيطار مالقه‌ بودكه‌ ابن‌ ابار (شم‍ 35، 165، 241) از آنان‌ ياد كرده‌ است‌. تاريخ‌ ولادت‌ او به‌ طور دقيق‌ معلوم‌ نيست‌، اگر چه‌ برخی‌، بدون‌ ا...
ابن تبون |
ابن تبون |
ابن ترکمانی | حسن یوسفی اشکوری اِبْنِ تُرْكُمانی،‌ ابوالحسن‌ علاءالدين‌ علی‌ بن‌ عثمان‌ بن‌ مصطفی‌ ماردينی‌ (683-750 ق‌/ 1284- 1349 م‌)، مفسر، محدث‌، فقيه‌ و قاضی‌ حنفی‌، اديب‌ و شاعر مصری‌. نياكان‌ او از قبيلۀ «تركمان‌» و از «ماردين‌» ــ قلعه‌ای‌ در بين‌النهرين‌ ــ بودند (ابن‌تغری‌ بردی‌، المنهل‌ 1/ 362-363) كه‌ به‌ مصر كوچ‌ كردند. پدر او...
ابن بواب | محمد آصف فکرت اِبْنِ بَوّاب‌، ابوالحسن‌ علی‌ بن‌ هلال‌ (د 413 ق‌/ 1022 م‌)، خوشنويس‌ و مُذَهَّب‌ معروف‌، منابع‌ متأخر لقب‌ علاءالدين‌ را هم‌ به‌ نام‌ او افزوده‌اند (GAL, S, I/ 434؛ هوار، 80). زادروز و زادگاهش‌ را نمی‌دانيم‌، ولی‌ معلوم‌ است‌ كه‌ بيشتر زندگی‌ را در بغداد گذرانيده‌ است‌. پدرش‌ هلال‌، دربانِ‌ آل‌ بويه‌ (ابن‌ت...
ابن ترک | بخش علوم اِبْنِ تُرْك‌، ابوالفضل‌، يا ابومحمد عبدالحميد بن‌ واسع‌ بن‌ ترك‌ جيلی‌ (خُتَلی‌؟)، رياضی‌دان‌ برجستۀ سدۀ 3 ق‌/ 9 م‌ و مؤلف‌ آثاری‌ در اين‌ فن‌.
ابن تیانی | ایران ناز کاشیان اِبْنِ‌تَيّانی‌، ابوغالب‌ تمّام‌ بن‌ غالب‌ بن‌ عمر (436 ق‌/ 1044 م‌)، لغت‌شناس‌ اندلسی‌. تاريخ‌ مرگ‌ او را 433 ق‌ نيز نوشته‌اند (سيوطی‌، 1/ 749). در شهرت‌ او و نام‌ جدش‌ اختلاف‌ است‌. گروهی‌ نام‌ نيای‌ او را ابن‌ عمرو و خود او را ابن‌ تيان‌ گفته‌اند (ياقوت‌، ادبا، 7/ 135؛ صفدی‌، 10/ 398؛ كتبی‌، 10/ 232) و گرو...
ابن تعاویذی | آذرتاش آذرنوش اِبْنِ تَعاویذی، ابوالفتح محمدبن عُبیدالله (10 رجب 519-2 شوال 584 ق/ 12 اوت 1125-24 نوامبر 1188 م)، شاعر بزرگ بغدادی که به سبط ابن‌تعاویذی نیز مشهور است. ابن‌تعاویذی در واقع شهرت نیای مادریش ابومحمد مبارک بن مبارک بود که در کرخ بغداد زاده شد و به پارسایی معروف بود (ابن‌خلکان، 4/ 466، 473). گویند چون شاعر در د...
ابن تیمیه، فخرالدین | حسن یوسفی اشکوری اِبْنِ تَيْميّه‌، فخرالدين‌ ابوعبدالله‌ محمد بن‌ خضر بن‌ محمد (542 -622 ق‌/ 1147-1225 م‌)، فقيه‌، مفسر، خطيب‌، اديب‌ و شاعر حنبلی‌. سال‌ مرگ‌ او را 621 ق‌ نيز نوشته‌اند (ياقوت‌، 1/ 403). وی‌ از عالمان‌ بنام‌ خاندان‌ «ابن‌ تيميه‌ حرّانی» و عموی‌ پدر تقی‌الدين‌ احمد بن‌ عبدالحليم‌ ابن‌تيميه‌ (ه‍ م‌)، عالم‌ و فق...
ابن تیهان |
ابن تومرت | مجدالدین کیوانی اِبْنِ‌تومَرْت‌، ابوعبدالله‌ محمد بن‌ عبدالله‌ بن‌ تومرت‌ بربری‌ مصمودی‌ هرغی‌ (د 524 ق‌/ 1130 م‌)، فقيه‌ اصولی‌، مدعی‌ مهدويت‌ و امامت‌ در مغرب‌ اقصی‌ (مراكش‌ كنونی‌) و بنيان‌گذار سلسلۀ موحدون‌ در شمال‌ افريقا و اندلس‌.
ابن ثلجی | فریدون شیرین کام اِبْنِ ثَلْجی‌، ابوعبدالله‌ محمدبن‌ شجاع‌ (181-266 ق‌/ 797- 880 م‌)، فقيه‌ و محدث‌ حنفی‌ در بغداد. علت‌ اشتهارش‌ به‌ ثلجی‌ انتساب‌ وی‌ به‌ جدش‌ «ثلج‌» است‌ (سمعانی‌، 3/ 144). او فقه‌ را نزد حسن‌ بن‌ زياد لؤلؤی‌ آموخت‌ و از پيشوايان‌ فقهی‌ زمان‌ خود شد (ابن‌ تغری‌ بردی‌، 3/ 42). از يحيی‌ بن‌ آدم‌، اسماعيل‌ بن‌...
ابن تلمیذ | علی رفیعی علامرودشتی اِبْنِ تلْميذ، ابوالحسن‌ هبةالله‌ بن‌ ابی‌ العلاء (يا ابی‌ الغنائم‌: ابن‌ خلكان‌، 6/ 69) صاعد بن‌ هبةالله‌ بن‌ ابراهيم‌ ملقب‌ به‌ موفق‌ الملك‌ و امين‌الدوله‌ و سلطان‌ الحكما (قفطی‌، 340؛ ابن‌ ابی‌ اصيبعه‌، 2/ 268) و معروف‌ به‌ ابن‌ تلميذ، پزشك‌، داروشناس‌، اديب‌ و شاعر مسيحی‌ بغدادی‌. علت‌ اشتهار وی‌ به‌ ابن‌...
ابن تیمیه، عبدالسلام |
ابن تغری بردی | محمد آصف فکرت اِبْنِ تَغْری‌ بِردْی،‌ ابوالمحاسن‌ جمال‌الدين‌ يوسف‌ بن‌ تغری‌ بردی‌ بن‌ عبدالله‌ ظاهری‌ حنفی‌ (ح‌ 812-874 ق‌/ 1409- 1469 م‌)، مورخ‌ مسلمان‌. وی‌ در خانۀ امير منجك‌، جنب‌ مدرسۀ سلطان‌ حسن‌ در قاهره‌ زاده‌ شد (مرجی‌، 1/ 10) و به‌ گفتۀ خود ابن‌ تغری‌ بردی‌ در النجوم‌ (14/ 118) تولدش‌ تخميناً پس‌ از 811 ق‌ بوده...
ابن ثمنه | محمد آصف فکرت اِبْنِ ثُمْنه‌، محمد بن‌ ابراهيم‌ ملقب‌ به‌ القادر بالله‌ (مق‍ 454 ق‌/ 1062 م‌)، فرمانروای‌ بالاستقلال‌ سيسيل‌ (صِقِليه‌). وی‌ اگر چه‌ مسلمان‌ بود، ولی‌ باعث‌ شد آن‌ جزيره‌ از دست‌ مسلمانان‌ خارج‌ شود و به‌ تصرف‌ مسيحيان‌ (نورمانها) درآيد. چون‌ حكومت‌ حسن‌ صمصام‌ آخرين‌ حاكم‌ كلبی‌ در 444 ق‌/ 1052 م‌ به‌ پايا...
ابن ثوابه | بخش ادبیات عرب اِبْنِ ثَوابه‌، نام‌ چند تن‌ از فرزندان‌ ثوابة بن‌ يونس‌ كه‌ آل‌ ثوابه‌ نيز خوانده‌ شده‌اند. آنان‌ اهل‌ علم‌ و ادب‌، شيعی‌ مذهب‌ و از دبيران‌ دستگاه‌ خلافت‌ عباسی‌ در سده‌های‌ 3 و 4 ق‌/ 9 و 10 م‌ در عراق‌ بودند. نيای‌ بزرگشان‌ يونس‌، حجامی‌ نصرانی‌ بود و لُبابه‌ لقب‌ داشت‌ (شايد لبابه‌ نام‌ جدۀ آنان‌ بوده‌ اس...
ابن تیمیه، تقی الدین | عباس زریاب خویی اِبْنِ تَيْميّه‌، تقی‌الدين‌ ابوالعباس‌ احمد بن‌ شهاب‌الدين‌ عبدالحليم‌ ابن‌ مجدالدين‌ عبدالسلام‌ بن‌ عبدالله‌ بن‌ ابی‌ القاسم‌ محمد بن‌ الخضر بن‌ محمد بن‌ الخضر الحرانی‌ الدمشقی‌ الحنبلی‌، از مشاهير علمای‌ اسلام‌ (دوشنبه‌ 10 ربيع‌الاول‌ 661 - شب‌ دوشنبه‌ 20 ذيقعده‌ 728 ق‌/ 22 ژانويۀ 1263-26 سپتامبر 1328 م‌).
ابن جارود | علی رفیعی علامرودشتی اِبْنِ جارود، ابومحمد عبدالله‌ بن‌ علی‌ معروف‌ به‌ ابن‌‌جارود (ح‌ 230-307 ق‌/ 845- 919 م‌)، محدث‌ و ناقد حديث‌ نيشابوری‌ ساكن‌ مكه‌.
ابن جامع | صادق سجادی اِبْنِ جامِع‌، ابوالقاسم‌ اسماعيل‌، موسيقی‌دان‌ و خوانندۀ بزرگ‌ عصر عباسی‌، در سدۀ 2 ق‌/ 8 م‌، عرب‌ نژاده‌ای‌ از بنی‌ سهم‌ از شاخه‌های‌ اصلی‌ قريش‌. او در مكه‌ به‌ دنيا آمد و همانجا رشد يافت‌. در جوانی‌ پدر خود را از دست‌ داد و مادرش‌ با موسيقی‌دانی‌ به‌ نام‌ عبدالله‌ ابن‌ وهب‌، معروف‌ به‌ سياط ازدواج‌ كرد. چ...
ابن جابر، شمس الدین | محمد آصف فکرت اِبْنِ جابِر، شمس‌الدين‌ ابوعبدالله‌ محمد بن‌ جابر بن‌ محمد وادی‌ آشی‌ اندلسی‌ تونسی‌ (673- 749 ق‌/ 1274- 1348 م‌)، راوی‌ و محدث‌ مالكی‌. اصل‌ وی‌ از ودای‌ آش‌ غرناطه‌ بود، اما خود در جمادی‌الآخر 673 ق/ دسامبر 1274 م در تونس‌ زاده‌ شد (ابن‌ فرحون‌، 311؛ ابن‌ حجر، 5/ 152) و همانجا پرورش‌ يافت‌. از پدر خويش‌ جا...
ابن جباب | محمدهادی مؤذن جامی اِبْنِ جَبّاب‌، ابو عمر احمد بن‌ خالد بن‌ يزيد قُرْطُبی‌ (246-322 ق‌/ 860-934 م‌)، محدث‌ و فقيه‌ مالكی‌. وی‌ را به‌ جَيانی‌ (ابن‌ ماكولا، 2/ 138؛ نيز نک‍ : سمعانی‌، 3/ 180 كه‌ به‌ اشتباه‌ جِبٰابی‌ نوشته‌ است‌) و ابوعمرو (ابن‌ فرحون‌، 1/ 159) نيز ياد كرده‌اند كه‌ مورد اخير نادرست‌ به‌ نظر می‌رسد. جبّاب‌ كه‌ به...

دائرة المعارف بزرگ اسلامی

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

دائرة المعارف بزرگ اسلامی

ورود به سایت

ثبت نام