0 سبد خرید
جستجوی پیشرفته

دائرة المعارف بزرگ اسلامی

نمایش تا از مورد
نتیجه جستجو برای :
  • ابن جاندار | علی اکبر ضیائی اِبْنِ جانْدار، حسين‌ بن‌ شهاب‌الدين‌ بقاعی‌ كركی‌ عاملی‌ (1012-1076 ق‌/ 1603-1665 م‌)، اديب‌، نحوی‌، شاعر، متكلم‌، اخباری‌ و نيز طبيب‌، ضبط «جاندار» كه‌ نام‌ يكی‌ از نياكان‌ او و در فارسی‌ به‌ معنای‌ نگهبان‌ و سلاحدار است‌، مورد اختلاف‌ است‌ و به‌ صورت‌ خاندار (ابن‌ معصوم‌، سلافة، 347) نيز آمده‌ و برخی‌ به‌ ...
  • ابن جبیر |
  • ابن جحام | حسن انصاری اِبْنِ جُحام‌، ابوعبدالله‌ محمد بن‌ عباس‌ بن‌ علی‌ بن‌ مروان‌ بن‌ ماهيار ملقب‌ به‌ بزاز، مفسر، محدث‌ و فقيه‌ امامی‌. شيخ‌ طوسی‌ از وی‌ به‌ صورت‌ ابن‌ حجام‌ نام‌ برده‌ ( رجال‌، 504؛ همو، الفهرست‌، 149)، ليكن‌ با توجه‌ به‌ اينكه‌ نجاشی‌ (ص‌ 379) نام‌ وی‌ را ابن‌ جحام‌ ذكر كرده‌ و علامۀ حلی‌ (ص‌ 161) بر اين‌ ضبط...
  • ابن جابر، ابوعبدالله | زهرا خسروی اِبْنِ جابِر، ابوعبدالله‌ محمد بن‌ احمد اندلسی‌ (698-780 ق‌/ 1299- 1378م‌)، نحوی‌، اديب‌ و شاعر نابينای‌ مالكی‌ مذهب‌ اهل‌ المرية. وی‌ در محضر اساتيد بسياری‌ علم‌ آموخت‌ كه‌ مشهورترينشان‌ اينانند: ابوالحسن‌ علی‌ بن‌ محمد بن‌ ابی‌ العيش‌ (قس‌: ابن‌ حجر، الدر الكامنة، 70، كه‌ ابن‌ العيش‌ آورده‌ است‌) كه‌ قرآن‌ ...
  • ابن جبیر، ابوالحسین | عنایت الله رضا اِبْنِ‌جُبير، ابوالحسين‌ محمد بن‌ احمد بن‌ جبير (540-614 ق‌/ 1145-1217 م‌)، سياح‌، نويسنده‌ و شاعر عرب‌ اندلسی‌. وی‌ در بلنسيه واقع‌ در شرق‌ اندلس‌ در كشور اسپانيا تولد يافت‌ (منذری‌، 407). خانوادۀ ابن‌ جبير از قبيلۀ كِنانه‌ از قبايل‌ بزرگ‌ و كهن‌ عرب‌ بود. جد بزرگ‌ او عبدالسلام‌ بن‌ جبير همراه‌ بَلْج‌ بن‌ بِ...
  • ابن جباره | احمد پاکتچی اِبْنِ جُباره‌، ابوالعباس‌ احمد بن‌ محمد بن‌ عبدالولی‌ مقدسی‌ مَرداوی‌، ملقب‌ به‌ شهاب‌الدين‌، مُقری‌ فقيه‌، نحوی‌ و مفسر سده‌های‌ 7 و 8 ق‌/ 13 و 14 م‌. وی‌ فرزند يكی‌ از علمای‌ بزرگ‌ حنبلی‌ است‌ (ابن‌ رجب‌، 2/ 343). نسبت‌ «مرداوی» اشاره‌ به‌ اين‌ نكته‌ دارد كه‌ اصل‌ اين‌ خاندان‌ از قريۀ «مردا» در حومۀ نابلس‌...
  • ابن جد | علی اکبر ضیائی اِبْنِ جَد، نام‌ چند تن‌ از مشاهير خاندان‌ بنوجدّ در اندلس‌، در سده‌های‌ 5-7 ق‌/ 11-13 م‌. اين‌ خاندان‌ از لَبْله و اشبيليه‌ برخاسته‌ و در آن‌ نواحی‌ ثروت‌ فراوان‌ نيز اندوخته‌ بودند، ولی‌ نسبشان‌ به‌ بنی‌ محارب‌ ابن‌ فهر از طوايف‌ قريش‌ می‌رسد كه‌ بعد از فتح‌ اندلس‌ به‌ دست‌ مسلمانان‌، در آن‌ ديار اقامت‌ گزي...
  • ابن جریر |
  • ابن جریج | علی رفیعی علامرودشتی اِبْنِ جُرَيْج‌، عبدالملك‌ بن‌ عبدالعزيز بن‌ جريج‌ مكنّی‌ به‌ ابوالوليد و ابوخالد (ح‌ 80 - 150 يا 151 ق‌/ 699-767 يا 768 م‌)، محدث، فقيه‌، حافظ، قاری‌ و مفسر مكی‌ رومی‌ الاصل‌ كه‌ او را فقيه‌ الحرم‌ يا شيخ‌ الحرم‌ نيز خوانده‌اند. در تاريخ‌ تولد و درگذشت‌ وی‌ اختلاف‌ است‌ (نک‍ : كتبی‌، 6/ 75؛ داوودی‌، 1/ 352؛ ...
  • ابن جبیرول | شرف الدین خراسانی اِبْنِ جَبيرول‌، ابوايوب‌ سليمان‌ بن‌ يحيی‌ بن‌ جبيرول‌ (ح‌ 411-450 ق‌/ 1020- 1058 م‌)، شاعر و فيلسوف‌ يهودی اندلس‌.
  • ابن جزری، ابوعبدالله | علی رفیعی علامرودشتی اِبْنِ جَزَری‌، ابوعبدالله ‌محمد بن ‌مجدالدين ‌بن ‌ابی ‌اسحاق ‌ابراهيم‌، معروف‌ به‌ ابن‌جزری‌ و ملقب‌ به‌ شمس‌الدين‌ (658 -739 ق‌/ 1260- 1338 م‌)، مورخ‌ دمشقی‌. شرح‌ حال‌ جامع‌ وی‌ را ابومحمد قاسم‌ ابن‌ محمد برزالی‌ از معاصران‌ و دوستان‌ نزديك‌ او نوشته‌ است‌ (ابن‌شرح‌ حال‌ در آخر كتاب‌ تاريخ‌ ابن‌جزری‌، نسخه...
  • ابن جزله | علی اکبر دیانت اِبْنِ جَزْله، یحیی بن عیسی بن جزله، ابوعلی شرف‌الدین بغدادی (د 493 ق/ 1100 م)، پزشک و داروشناس مسیحی که سپس مسلمان شد. ابن جزله در غرب به نامهای بن جسله، بین جزله و بوهه هیلیهه (شاهراً تغییر یافتۀ «بوعلی») معروف است (EI2).
  • ابن جزار | بخش علوم اِبْنِ جَزّار، ابوجعفر احمد بن‌ ابراهيم‌ بن‌ ابی‌ خالد جزار (د 369 ق‌/ 979 م‌)، پزشك‌ و مورخ‌ مشهور مغربی‌. نخستين‌ گزارشگر زندگی‌ اين‌ دانشمند، ابن‌ جلجل‌ (د 377 ق‌/ 987 م‌) است‌ كه‌ گزاش‌ او با اندكی‌ كاستی‌ و افزودگی‌ منشأ نوشته‌های‌ بعدی‌ شده‌ است‌. ابن‌ جلجل‌ با اينكه‌ معاصر ابن‌ جزار بود، تاريخ‌ تولد و ...
  • ابن جزری، شمس الدین | احمد پاکتچی اِبْنِ جَزَری‌، شمس‌الدين‌ ابوالخير محمدبن‌ محمد بن‌ يوسف‌ (751-833 ق‌/ 1350-1430 م‌)، مقری‌، محدث‌ و فقيه‌ شافعی‌. نسبت‌ جزری‌ به‌ جزيرۀ ابن‌ عمر واقع‌ در جنوب‌ شرقی‌ تركيه‌ كنونی‌ است‌ (سخاوی‌، 9/ 255). او در دمشق‌ متولد شد (نک‍ : سخاوی‌، كه‌ داستانی‌ دربارۀ تولد وی‌ نقل‌ كرده‌ است‌، 9/ 256-255) و در 766 ق‌...
  • ابن جراح | صادق سجادی اِبْنِ جَرّاح‌، نام‌ چند تن‌ از وزيران‌ و نويسندگان‌ و ديوانيان‌ ايرانی‌ نژاد سده‌های‌ 3 و 4 ق‌/ 9 و 10 م‌ كه‌ اصل‌ آنان‌ از دير قنّی‌ نزديك‌ بغداد بود (خطيب‌، 12/ 14؛ صابی‌، الوزراء، 305) و احتمالاً در آغاز مسيحی‌ بودند. شاخه‌ای‌ از اين‌ خاندان‌، منسوب‌ به‌ مخلد بن‌ جراح‌، همچون‌ حسن‌ و سليمان‌ بن‌ مخلد (ه‍ ...
  • ابن جلجل | بخش علوم اِبْنِ جُلْجُل‌، سليمان‌ بن‌ حسان‌ اندلسی‌، ابوداوود (ابوايوب‌: ابن‌ ابار، 297؛ چ‌ مادريد)، پزشك‌ و گياهدارو شناس‌ مشهور اندلسی‌ سدۀ 4 ق‌/ 10 م‌. به‌ رغم‌ شهرت‌ اين‌ پزشك‌، اطلاعات‌ دقيقی‌ از زندگی‌ او در دست‌ نداريم‌ و مهم‌ترين‌ منبع‌ ما در اين‌ باره‌ نوشتۀ ابن‌ ابار است‌ كه‌ احتمالاً آن‌ را از شرح‌ حالی‌ كه...
  • ابن جزی | علی رفیعی علامرودشتی اِبْنِ جُزَی‌، نام‌ چند تن‌ از علمای‌ خاندان‌ بنی‌ جزی‌ كه‌ در سده‌های‌ 7- 9 ق‌/ 13-15 م‌ در مغرب‌ و اندلس‌ می‌زيسته‌اند و به‌ «كلبی» معروفند. اين‌ خاندان‌ در اصل‌ اهل‌ ولبه از دژهای‌ براجله‌ (واقع‌ در جنوب‌ غرناطه‌) بوده‌اند، نخستين‌ فرد از اين‌ خاندان‌، همراه‌ حاكم‌ اندلس‌ ابوالخطار حسام‌ بن‌ ضرار كلبی‌ (د ...
  • ابن جعابی | احمد پاکتچی اِبْنِ جِعابی‌، ابوبكر محمد بن‌ عمر بن‌ محمد تميمی‌ 284-355 ق‌/ 897-966 م‌)، محدث‌ و رجالی‌ امامی‌.
  • ابن جعفر | احمد پاکتچی اِبْنِ‌جَعْفَر، ابوجابر محمد بن‌ جعفر اَزكَوی‌ (د 281 ق‌/ 894 م‌)، فقيه‌ اباضی‌ عمان‌ و مؤلف‌ كتاب‌ معروف‌ الجامع‌، منابع‌ شرح‌ حال‌ اباضی‌ از جزئيات‌ زندگی‌ او اطلاعی‌ به‌ دست‌ نداده‌اند. از نسبت‌ ازكوی‌ او چنين‌ برمی‌آيد كه‌ اهل‌ ازكی‌ (در جنوب‌ غرب‌ مسقط) بوده‌ است‌. اگر عبارت‌ ابن‌جعفر در الجامع‌ (2/ 113)...
  • ابن جماز | بخش فقه، علوم قرآنی و حدیث اِبْنِ جَمّاز، ابوالربيع‌ سليمان‌ بن‌ مسلم‌ زُهْری‌ مَدَنی‌، يكی‌ از دو راوی‌ قرائت‌ ابوجعفر يزيد بن‌ قعقاع‌ از قراء عشر در سدۀ 2 ق‌/ 8 م‌.
  • ابن جمال | قهار مقیمی اِبْنِ جَمال‌، علی‌ بن‌ ابی‌ بكر بن‌ احمد انصاری‌ خزرجی‌ مكی‌ شافعی‌ (1002-1072 ق‌/ 1594-1662 م‌)، فقيه‌، مقری‌ و رياضی‌دان‌. او در مكه‌ متولد شد و در چهار سالگی‌ با از دست‌ دادن‌ پدر بی‌سرپرست‌ ماند، ولی‌ پس‌ از مدتی‌ تحت‌ سرپرستی‌ و تربيت‌ شيخ‌ ابوالفرج‌ مزين‌ قرار گرفت‌. ابن‌ جمال‌ نزد شيخ‌ عبدالرحمن‌ بن‌ ...
  • ابن جلاء | مینا حفیظی اِبْنِ‌جَلاّء، ابوعبدالله‌ احمد بن‌ يحيی‌ جلاء (د 306 ق‌/ 918 م‌)، از صوفيان‌ نامدار شام‌. سلمی‌ (ص‌ 166) و به‌ تبع‌ وی‌ انصاری‌ (ص‌ 295) نام‌ وی‌ را محمد نيز گفته‌اند، ولی‌ احمد را درست‌تر دانسته‌اند. خود او دربارۀ شهرت‌ پدرش‌ به‌ «جلاء» گفته‌ است‌: پدرم‌ زنگ‌ از آهن‌ نمی‌زدود، بلكه‌ با سخنان‌ خود زنگ‌ گناها...
  • ابن جندی | محمد آصف فکرت اِبْنِ جُنْدی‌، ابوالحسن‌ احمد بن‌ محمد بن‌ عمران‌ (يا عمر) بن‌ موسی‌ بن‌ عروة بن‌ جراح‌ بن‌ علی‌ بن‌ زيد بن‌ بكر بن‌ حريش‌ نَهْشَلی‌ بغدادی‌، محدث‌ شيعی‌ (306-396 ق‌/ 918-1006 م‌). تولد او را در 305 و 307 نيز گفته‌اند (خطيب‌، تاريخ‌ بغداد، 5/ 77). نجاشی‌ او را استاد خويش‌ خوانده‌ و می‌گويد ابن‌جندی‌ واسطۀ ما...
  • ابن جماعه | علی رفیعی علامرودشتی اِبْنِ جَماعه‌، عنوان‌ خاندانی‌ شافعی‌ مذهب‌ كه‌ در سده‌های‌ 7- 9 ق‌/ 13-15 م‌ (دورۀ حكومت‌ مماليك‌) در مصر و شام‌ عهده‌دار مناصبی‌ بودند. اين‌ خاندان‌ در اصل‌ از حماه‌ سوريه‌ بودند و نسب‌ خود را به‌ قبيلۀ كنانۀ ساكن‌ عربستان‌ می‌رساندند (صليبی‌، 98؛ عليمی‌، 2/ 150-151). از زندگی‌ نيای‌ بزرگ‌ اين‌ خاندان‌ كه‌...
  • ابن جمیع | علی اکبر دیانت اِبْنِ جُمَيْع‌، يا ابن‌ جامع‌، شيخ‌ موفق‌الدين‌ هبةالله‌ بن‌ زين‌ بن‌ حسن‌ ابن‌ افرائيم‌ بن‌ يعقوب‌ بن‌ اسماعيل‌ بن‌ جميع‌ اسرائيلی‌، مكنی‌ به‌ ابوالعشائر (ابوالمكارم‌) و ملقب‌ به‌ شمس‌ الرياسة (د 594 ق‌/ 1198 م‌)، پزشك‌ مشهور يهودی‌ زاده‌ و پروردۀ فسطاط مصر. وی‌ طب‌ را نزد شيخ‌ موفق‌ عدنان‌ بن‌ العين‌ زربی‌...
  • ابن جمهور | منصور منصوری اِبْنِ جُمْهور، ابوعبدالله‌ محمد بن‌ جمهور عمّی‌ عربی‌ بصری‌ (د 210 ق‌/ 825 م‌)، محدث‌ و اديب‌ شيعی‌. مورخان‌، كنيه‌ و نام‌ پدر و جد پدری‌ وی‌ را با اختلاف‌ آورده‌اند. ابن‌نديم‌ (ص‌ 278) وی‌ را محمد بن‌ حسين‌ بن‌ جمهور عمی‌ و نجاشی‌ (ص‌ 337)، محمد بن‌ جمهور عمی‌ خوانده‌ است‌. طوسی‌ از او با نام‌ محمد بن‌ جمهو...
  • ابن جوالیقی |
  • ابن جوصا | سعیدالله قره بگلو اِبْنِ جَوصا، ابوالحسن‌ احمد بن‌ عمير بن‌ يوسف‌ بن‌ موسی‌ دمشقی‌ (د 320 ق‌/ 932 م‌)، محدث‌. او مولای‌ بنی‌ هاشم‌ و به‌ روايتی‌ مولای‌ محمد بن‌ صالح‌ بن‌ بيهس‌ كلابی‌ بود و در زمان‌ خود از اركان‌ حديث‌ شمرده‌ می‌شد (ابن‌عساكر، 7/ 91). در شام‌ و مصر به‌ تحصيل‌ حديث‌ پرداخت‌ (ذهبی‌، تذكره‌، 3/ 795)، چنانكه‌ او ر...
  • ابن جوزی، محیی الدین | بخش تاریخ اِبْنِ جَوزی‌، محيی‌الدين‌ ابومحمد (و ابوالمحاسن‌: ابن‌رجب‌، 2/ 258؛ يا ابوالمظفر؛ يونينی‌، 1/ 332) يوسف‌ بن‌ عبدالرحمن‌ (13 ذيقعدۀ 580- مق‍ صفر 656 ق‌/ 15 فوريۀ 1185 - فوريۀ 1258 م‌)، فقيه‌، اصولی‌، واعظ و محتسب‌ حنبلی‌ مذهب‌ بغداد و استاذالدار (رئيس‌ تشريفات‌ دربار) آخرين‌ خليفۀ عباسی‌. وی‌ فرزند كهتر ابوال...
  • ابن جوزی یاسبط ابن جوزی | محمد آصف فکرت اِبْنِ جَوزی‌، يا سبط ابن‌ جوزی‌، شمس‌الدين‌ ابوالمظفر يوسف‌ ابن‌ حسام‌ الدين‌ قزاوغلی‌ بن‌ عبدالله‌ تركی‌ عونی‌ هبيری‌ بغدادی‌ (582 -654 ق‌/ 1186-1256 م‌)، واعظ و مورخ‌. مادرش‌ رابعه‌ دختر عبدالرحمن‌ بن‌ جوزی‌ بود (ابن‌ جوزی‌، 8(2)/ 503) و به‌ همين‌ سبب‌ به‌ سبط ابن‌ جوزی‌ معروف‌ شد. رابعه‌ نخست‌ در 571 ق‌/ ...
  • ابن جوهری |
  • ابن جنید اسکافی | احمد پاکتچی اِبْنِ جُنَيْدِ اِسْكافی‌، ابوعلی‌ محمد بن‌ احمد كاتب‌ اسكافی‌، فقيه‌ و متكلم‌ امامی‌ سدۀ 4 ق‌/ 10 م. او از خاندان‌ بنی‌ جنيد بود، كه‌ در اسكاف‌ از نواحی‌ نهروان‌، بين‌ بغداد و واسط، رياست‌ داشتند (ابن‌ادريس‌، 99؛ قس‌: ياقوت‌، 1/ 252). دربارۀ تاريخ‌ ولادت‌ او در منابع‌ گزارشی‌ ديده‌ نمی‌شود، اما از آنجا كه‌ ق...
  • ابن جهم |
  • ابن جهیر | صادق سجادی اِبْنِ جَهير، نام‌ چند تن‌ از افراد خاندان‌ بنی‌ جهير كه‌ در دستگاه‌ خلافت‌ بغداد و دربار سلاجقۀ بزرگ‌، يك‌ چند به‌ وزارت‌ و امارت‌ دست‌ يافتند:
  • ابن جهیم | احمد پاکتچی اِبْنِ جُهَيْم‌، مفيدالدين‌ ابوعبدالله‌ محمد بن‌ علی‌ اسدی‌، حلی‌، متكلم‌، فقيه‌ و اصولی‌ شيعی‌ در سدۀ 7 ق‌/ 13 م‌. نام‌ نيای‌ بزرگ‌ او را ابن‌طاووس‌ (ص‌ 109) به‌ صورت‌ «جهم‌» ضبط كرده‌ است‌ (برای‌ آگاهی‌ از نام‌ و نسب‌ وی‌ نيز نک‍ : شهيد اول‌، 30؛ حر عاملی‌، 2/ 254؛ بحرانی‌، 265). از تاريخ‌ تولد و وفات‌ وی‌ ...
  • ابن حاج، ابواسحاق | سید محمد سیدی اِبْنِ‌حاج‌، ابواسحاق‌ ابراهيم‌ بن‌ عبدالله‌ نُمَيری‌ (ز 713 ق‌- ؟/ 1313 م‌- ؟)، شاعر، محدث‌ و كاتب‌ اندلسی‌. او در غرناطه‌ در خانواده‌ای‌ شريف‌ به‌ دنيا آمد. نيای‌ نخستين‌ او ابراهيم‌، كاتب‌ امرای‌ بنی‌ اشقيلوله‌ بود و با آنان‌ خويشاوندی‌ يافت‌ و به‌ مشاغل‌ مهمی‌ رسيد و سپس‌ به‌ نصريان‌ پيوست‌. پدر ابن‌حاج‌ ...
  • ابن حاتم | رضا انزابی نژاد اِبْنِ حاتِم‌، بدرالدين‌ محمد بن‌ حاتم‌ يامی‌ هَمْدانی‌ (زنده‌ در 702 ق‌/ 1303 م‌)، مورخ‌، از بزرگان‌ يمن‌، از تبار بنی‌حاتم‌ ــ فرمانروايان‌ صنعاء در سدۀ 6 و 7 ق‌ ــ معاصر با مظفر يوسف‌ دومين‌ حكمران‌ خاندان‌ رسولی‌ يمن‌.
  • ابن حاج، ابو الحسن محمد | سید محمد سیدی اِبْنِ حاج‌، ابوالحسن‌، محمد بن‌ عبدالله‌ تُجيبی‌ (574-641 ق‌/ 1178-1243 م‌)، نحوی‌ و اديب‌ مغربی‌. او از مردم‌ قرطبه‌ بود و نزد گروهی‌ كه‌ مشهورترين‌ آنان‌ ابن‌بقی‌ و ابن‌حوط الله‌ (ه‍ م ‌م‌)اند، دانش‌ آموخت‌ (ابن‌ابار، 654). و كسانی‌ از جمله‌ ابن‌ مضاء (ه‍ م‌) به‌ او اجازۀ نقل‌ حديث‌ دادند و از ميان‌ شاگردا...
  • ابن حاج، ابوالحسن جعفر | سید محمد سیدی اِبْنِ حاج‌، ابوالحسن‌، جعفر بن‌ ابراهيم‌ بن‌ احمد معافری‌ ملقب‌ به‌ ذوالوزارتين‌ (د پس‌ از 510 ق‌/ 1116 م‌)، شاعر مغربی‌.
  • ابن حاج، ابوالبرکات | سعیدالله قره بگلو اِبْنِ حاج‌، ابوالبركات‌ محمد بن‌ محمد بن‌ ابراهیم‌ بن‌ محمد بن‌ خلف‌ سلمی‌ بلفیقی‌ (680-770 ق‌/ 1281- 1369 م‌)، محدث‌، فقیه‌ مالكی، مقری‌، قاضی‌، شاعر و مورخ‌ اندلسی‌. برخی‌ از مآخذ تولد او را در 664 ق‌ و فوتش‌ را به‌ تفاوت‌ در 771، 773، 774 ق‌ نیز آورده‌اند (ابن‌ حجر، 5/ 416- 418؛ نباهی‌، 166؛ ابن‌ قاضی‌، 2...
  • ابن حاج، ابوعبدالله محمد بن ابراهیم | سید محمد سیدی اِبْنِ حاج‌، ابوعبدالله‌ محمد بن‌ ابراهيم‌ جذامی‌ غرناطی‌، معروف‌ به‌ ابن‌حاج‌ و قنيقل‌، فقيه‌، متكلم‌ و نحوی‌ (د پس‌ از 540 ق‌/ 1145 م‌). سيوطی‌ (1/ 8) شهرت‌ وی‌ را فنقل‌ ضبط كرده‌ كه‌ احتمالاً تصحيف‌ همان‌ قنيقل‌ است‌. ابن‌ ابار كه‌ نزديك‌ترين‌ مأخذ به‌ روزگار اوست‌، اطلاعات‌ بسيار اندكی‌ دربارۀ وی‌ به‌ دست...
  • ابن حاج، ابوالعباس | سید محمد سیدی اِبْنِ حاج‌، ابوالعباس‌ احمد بن‌ محمد اَزدی‌ اشبيلی‌ (د 647 يا 651 ق‌/ 1249 يا 1253 م‌)، نحوی‌ و اديب‌ اندلسی‌ و معاصر ابن‌عصفور نحوی‌ معروف‌ اندلسی‌. وی‌ نزد استادان‌ بزرگی‌ چون‌ شلوبين‌ و ابوالحسن‌ دباج‌ دانش‌ آموخت‌ (فيروزآبادی‌، 31؛ سيوطی‌، 1/ 359؛ ابن‌خليل‌، 96). با اينكه‌ پدرش‌ تاجر بود، با بزرگان‌ دانش...
  • ابن حاج، ابوالحسن ضیاءالدین | سید محمد سیدی اِبْنِ حاج‌، ابوالحسن‌ ضياءالدين‌، شيث‌ بن‌ ابراهيم‌ بن‌ محمد بن‌ حيدرۀ قناوی‌ (510- 598 ق‌/ 1116-1202 م‌)، فقيه‌، نحوی‌ و اديب‌ مصری‌. وی‌ در قِفط، شهری‌ در مصر (قفطی‌، 2/ 73؛ ابن‌ فرحون‌، 1/ 403) در خانواده‌ای‌ كه‌ سنی‌ مذهب‌ و متعصب‌ بودند و در آشكار كردن‌ مذهب‌ خويش‌ در دورۀ فرمانروايی‌ فاطميان‌ پروا نداش...
  • ابن جنی | ابو محمد وکیلی اِبْنِ جِنّی‌، ابوالفتح‌ عثمان‌ بن‌ جنی‌ موصلی‌ (ح‌ 321- 28 صفر 392 ق‌/ 933- 16 ژانويۀ 1002 م‌)، عالم‌ به‌ صرف‌ و نحو، لغت‌ و ادب‌ عرب‌. پدر او برده‌ای‌ رومی‌ از آن‌ سليمان‌ بن‌ فهد ازدی‌ موصلی‌ بود (خطيب‌، 11/ 311) كه‌ «جنی» نام‌ داشت‌ و جنی‌ خود به‌ گفتۀ سيوطی‌ (بغيه‌، 2/ 132) معرب‌ گنی‌ است‌. بروكلمان‌ احت...
  • ابن حاج، ابوعبدالله محمد بن احمد | سعیدالله قره بگلو اِبْنِ حاج‌، ابوعبدالله‌ محمد بن‌ احمد بن‌ خلف‌ بن‌ ابراهيم‌ تُجيبی‌ (صفر 457-26 صفر 529 ق/ ژانويۀ 1066-16 دسامبر 1134 م)، قاضی‌، محدث‌ و فقيه‌ مالكی‌. وی‌ در عهد يوسف‌ بن‌ تاشفين‌ و پسرش‌ در قرطبه‌ عهده‌دار منصب‌ قضا بود و اين‌ مقام‌ بين‌ او و رقيبانش‌ دست‌ به‌ دست‌ می‌شد (ابن‌بشكوال‌، 2/ 580-581؛ ابن‌ ابی‌ ...
  • ابن جوزی، ابوالفرج | هادی عالم زاده اِبْنِ جَوزی‌، ابوالفرج‌ جمال‌ الدين‌ عبدالرحمن‌ بن‌ علی‌ بن‌ محمد بن‌ علی‌ بن‌ عبدالله‌ بن‌ حُمادی‌ بن‌ محمد بن‌ جعفر الجوزی‌ قرشی‌ تيمی‌ بكری‌ بغدادی‌ (ح‌ 511-597 ق‌/ 1117-1201 م‌)، مورخ‌، واعظ، مفسر و فقيه‌ حنبلی‌. نسب‌ عبدالرحمن‌ به‌ محمد فرزند ابوبكر، نخستين‌ خليفه‌، می‌رسد (ذهبی‌، تذكره‌، 4/ 1342). شهرت...
  • ابن حاج، ابوعبدالله محمد بن علی | سعیدالله قره بگلو اِبْنِ حاج‌، ابوعبدالله‌ محمد بن‌ علی‌ بن‌ عبدالله‌ بن‌ محمد، رياضی‌دان‌ و آشنا به‌ علم‌ الحيل‌ (مكانيك‌)، اهل‌ اشبيليه‌ (د شعبان‌ 714 ق‌/ نوامبر 1314 م). وی‌ كه‌ به‌ امور و قواعد هندسی‌ و ساخت‌ و كاربرد ادوات‌ جنگی‌ سنگين‌ آگاهی‌ داشت‌ (ابن‌ خطيب‌، 2/ 140؛ ابن‌ قاضی‌، 288) در زمان‌ ابويوسف‌ منصور بن‌ عبدالحق...
  • ابن حاج، ابوعبدالله محمد طالب | سعیدالله قره بگلو اِبْنِ حاج‌، ابوعبدالله‌ محمد طالب‌ بن‌ حمدون‌ سلمی‌ (د 9 ذيحجۀ 1273 ق‌/ 31 ژوئيۀ 1857 م‌)، مورخ‌، قاضی‌ و فقيه‌ مالكی‌. او از پدرش‌ حمدون‌ و برادرش‌ محمد و ابوعبدالله‌ يازغی‌ و شيخ‌ عبدالقادر كوهن‌ و احمد بن‌ كيران‌ و جز آنان‌ دانش‌ آموخت‌. از شاگردان‌ و راويان‌ وی‌ محمد بن‌ احمد بنانی‌ مراكشی‌، ابوالعباس‌ ا...
  • ابن حاج، احمد | سید محمد سیدی اِبْنِ حاج‌، احمد بن‌ محمد بن‌ محمد بن‌ عثمان‌ وَرنيدی‌ (د ح‌ 930 ق‌/ 1524 م‌)، شاعر و صوفی‌ مغربی‌. همۀ آگاهی‌ ما دربارۀ زندگی‌ او محدود به‌ شرح‌ حالی‌ است‌ كه‌ ابن‌مريم‌ در كتاب‌ البستان‌ دربارۀ او نگاشته‌ است‌. وی‌ در جبل‌ بنی‌ ورنيد در تلمسان‌ به‌ دنيا آمد و نزد احمد ابن‌ محمد بن‌ زكری‌ تلمسانی‌ كه‌ از كو...
  • ابن حاج، ابوالفیض | سعیدالله قره بگلو اِبْنِ حاج‌، ابوالفيض‌ حمدون‌ بن‌ عبدالرحمن‌ بن‌ حمدون‌ سُلمی‌ مِرداسی‌ (1174-7 ربيع‌الثانی‌ 1232 ق‌/ 1761-24 فوريۀ 1817 م‌)، مفسر، اديب‌ و فقيه‌ مالكی‌. ازهری‌ (ص‌ 143) كنيۀ او را ابوالمواهب‌ آورده‌ است‌. ابن‌ حاج‌ در فاس‌ متولد شد و پرورش‌ يافت‌ (گنون‌، 1/ 296) و علوم‌ دينی‌ و ادبی‌ را نزد استادانی‌ چون‌ طي...

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: