دائرة المعارف بزرگ اسلامی

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

بورکینافاسو | پرویز امین بورْكینافاسو (ولتای علیای پیشین)، كشوری در غرب افریقا. این كشور با 200‘274كمـ 2 مساحت، میان °9 و ´20تا °15 و ´10 عرض شمالی و °5 و ´30 طول غربی تا °2 و ´20 طول شرقی واقع است
بوری بن ایوب |
بوری بن طغتکین |
بوری، بنی | صادق سجادی بوری، بَنی، خاندانی از اتابكان سلاجقه كه حدود نیم قرن (498-549ق / 1105-1154م) در دورۀ جنگهای صلیبی بر بخشهایی از شام، به ویژه دمشق و اطراف آن فرمان راندند و بدین سبب به «اتابكان دمشق» نیز نام بردار شدند.
بورینی | ایران ناز کاشیان بورینی، بدرالدین حسن بن محمد شافعی (963-1024ق / 1556-1615م)، ادیب و تاریخ‌نگار دمشقی. وی در خاندانی فلسطینی در روستای صفوریه چشم به جهان گشود و چون پدرش اهل بورین از روستاهای نابلس بود، او نیز به همان جا منسوب گردید
بوزابه | سید علی آل داوود بوزابه، یا بوز اَبه (مق‍ 542ق / 1147م)، از امیران و اتابكانِ ترك دستگاه سلاجقه و فرمانروای فارس. وی ظاهراً فعالیتِ رسمی‌ سیاسی و نظامی ‌را در خدمت مِنْگوبَرْس، حاكم فارس آغاز كرد و در زمرۀ دستیاران بزرگ او در حكومت درآمد و آن گاه نایب او شد.
بوزجان |
بوزجانی، ابوالوفا | یونس کرامتی بوزْجانی، ابوالوفا محمد بن محمد بن یحیی بن اسماعیل ابن عباس (رمضان 328- رجب 388 / ژوئن 940- ژوئیۀ 998م)، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس و موسیقی‌دان نامدار ایرانی كه در پیدایی و پیشرفتِ علم مثلثات و جنبه‌های مختلف حساب و هندسۀ كاربردی سهمی‌ بسزا داشت.
بوزجانی، درویش علی | محمدجواد شمس بوزْجانی، درویش علی، عارف، عالم و شرح‌حال‌نویس سدۀ 9 و 10ق / 15 و 16م. دانسته ها دربارۀ بوزجانی اندك، و منحصر به اطلاعات مختصری است كه او خود در كتاب روضة الریاحین به دست داده است.
بوستان | اصغر دادبه بوسْتان، یا سعدی نامه، هنری ترین وشاعرانه‌ترین مثنوی حكمی ـ اخلاقی در ادب فارسی، سرودۀ سعدی (ه‍ م)، شاعر پرآوازۀ ایران در سدۀ 7ق / 13م. با آنکـه سعدی به نام كتاب دیگر خود گلستان تصریح كرده است
بوسعید |
بوسلیک | منصوره ثابت زاده بوسَلیك (ابوسلیك)، مقامی ‌از مقامهای 12 گانۀ موسیقی قدیم ایران، دور سوم از «ادوار مشهوره» (صفی الدین، 235؛ مراغی، شرح ...، 202، جامع ...، 127، مقاصد...، 55) و دایرۀ بیست و هفتم از «ادوار كثیره» (صفی الدین، 236؛ مراغی، شرح، 202-204)
بوسلیک گرگانی |
بوسنه سرای |
بوسنوی | مریم صادقی بوسْنَوی، محمد بن موسی سرایی (د 1045 یا 1046ق/ 1635 یا 1636م)، مفسر و قاضی القضات حلب. وی به سبب احاطه‌ای كه بر علوم رایج زمان خود داشت، به «عَلاّمَك» ملقب شد
بوسنی و هرزگوین | اصغر دادبه , مهدی کیوانی , فاطمه لاجوردی , علی کرم همدانی , نهاد چامجیچ , صباح الدین شاریچ , یاسمین هالبیچ , فؤاد حاجی محمد اویچ بوسْنی‌ وَ هِرْزِگُوین‌، كشوری‌ در شمال‌ غربی‌ شبه‌ جزیرۀ بالكان‌.
بوسنیایی، زبان | الویر موسیچ بوسْنیایی‌، زَبان‌، عضوی‌ از شاخۀ جنوبی‌ خانوادۀ بزرگ‌ زبانهای‌ اسلاوی‌. دیگر اعضای‌ مهم‌ این‌ خانوادۀ زبانی‌ عبارت‌اند از اوكرائینی‌، بلاروسی‌، روسی‌، روسینلسكی‌ (از شاخۀ شرقی‌)،
بوشنجی |
بوشهر | عبدالکریم مشایخی بوشِهْر، استان‌، شهرستان‌ و شهری‌ بندری‌ در جنوب‌ ایران‌ واقع‌ در كرانه‌های‌ شمالی‌ خلیج‌ فارس‌.
بوصیر | محمد حسین اشرف بوصیر، یا ابوصیر، نام‌ چندین‌ محل‌ در مصر. این‌ نام‌ در قبطی «بوسیر»، در آشوری «پوسیریس‌» و در یونانی‌ و رومی «بوسیریس‌» خوانده‌ می‌شد،
بوصیری | حامد صدقی بوصیری‌، ابوعبدالله‌ شرف‌الدین‌ محمد بن‌ سعید بن‌ حماد دَلاصی‌ (608-694 یا 695ق‌ /1211-1295 یا 1296م‌)، شاعر، فقیه‌، كاتب‌ و حسابدار. نیاكان وی ظاهراً از قبیلۀ بزرگ‌ صنهاجه‌ بودند،
بوطیقا | محمدجواد انواری بوطیقا، عنوان‌ كتابی‌ از ارسطو دربارۀ شعر. «بوطیقا» معرّب‌ واژۀ یونانی‌ پوئتیكا1ست‌ كه‌ صورتهای‌ مختلف‌ معادل‌ واژۀ شعر در زبانهای‌ اروپایی‌ از همان‌ ریشه‌ گرفته‌ شده‌ است‌
بوقا | مصطفی موسوی بوقا، در تركی‌ كهن‌ به‌ معنای‌ گاو نر و گشن‌ است‌ كه‌ با اندك‌ دگرگونیهای‌ آوایی‌ در بیشتر شاخه‌های‌ زبان‌ تركی‌ به‌ همان‌ معنی‌ بر جای‌ مانده‌ است‌
بوقیر |
بوگرا | لیلا رضایی بوگْرا، شهر و مركز بخشی‌ به‌ همین‌ نام‌ در ایالت‌ راج‌شاهی‌ بنگلادش‌. بخش‌ بوگرا با مساحت‌ 902‘2 كم‍ـ2 و جمعیتی‌ حدود 700‘241‘3 تن (1383ش‌ /2004م‌) («فرهنگ‌...»)، در شمال بنگلادش‌ واقع‌ است‌ (فرزین‌نیا، 13)
بولاق | محمدرضا ناجی بولاق‌، شهری‌ تاریخی در فاصلۀ دو كیلومتری‌ قاهرۀ كهن‌، واقع‌ بر ساحل‌ غربی‌ رود نیل‌ كه‌ به‌ روزگار ممالیك‌ و عثمانیها بندر قاهره به شمار می‌رفت
بولاق، مطبعه | عبدالحسین آذرنگ بولاق‌، مَطْبَعه‌، نهادی‌ بسیار مؤثر در حیات‌ فرهنگی‌ جدید مصر و از قدیم‌ترین‌ چاپخانه‌ها در عالم‌ اسلام‌. بندر بولاق‌ بر ساحل‌ نیل‌ ــ كه‌ اكنون‌ به‌ یكی‌ از بخشهای‌ شهرِ گسترش‌ یافتۀ قاهره‌ تبدیل‌ شده‌ است‌
بومسلم رازی | کیانوش صدیق بومُسْلِم‌ رازی‌ (مق‍ ح‌ 488ق‌ /1095م‌)، از بزرگان‌ ری‌ در عهد سلجوقیان‌ كه‌ مقارن‌ وزارت‌ نظام‌ الملك‌ طوسی‌ (451- 458ق‌ / 1059-1066م‌) می‌زیسته‌، و از او با عنوان «رئیس‌ ری‌» یاد شده‌ است‌.
بون |
بونت | ستار عودی بونْت‌، یا البونت‌، شهری‌ مرزی‌ و كوچك‌ در شرق‌ اندلس‌. این‌ شهر در شمال غرب‌ استان‌ والنسیا (بلنسیه‌) و در جنوب‌ شرق‌ شنتمریه‌ در دامنۀ شرقـی‌ دره‌ و رود گـوادا لاویـار ـ توریا و در 100 كیلومتری‌ بلنسیه‌ قرار دارد
بونصر فارسی |
بونی، ابوالعباس احمد بن علی | محمدحسین احمدی بونی‌، ابوالعباس‌ احمد بن‌ علی‌ بن‌ یوسف‌ قُرَشی‌ (د پس‌ از 627ق‌ /1230م‌)، ملقب‌ به‌ محیی‌الدین‌، تقی‌الدین‌ و شرف‌الدین‌، از مردم‌ بندر بونه‌ (هیپونای ‌باستان، امروزه‌: عنّابه‌ در شمال‌ الجزایر) و از نامورترین‌ مؤلفان‌ مسلمان‌ در علوم‌ غریبه‌. از منابع‌ متقدم‌، آگاهی‌ چندانی‌ دربارۀ زندگی‌ و تحصیلات‌ او به‌...
بونی، ابوالعباس احمد بن قاسم | فرهنگ مهروش بونی‌، ابوالعباس احمد بن قاسم بن محمد ساسی تمیمی (1063- 1139ق‌ /1653-1727م‌)، فقیه‌ مالكی، محدث‌ و ناظم‌ آثار پیشینیان‌. كتانی‌ به‌ نقل‌ از معاصر وی‌، عبدالرحمان‌ جامعی‌، نام‌ جد وی‌ را محمد معروف‌ آورده‌ است‌
بوکان | کریم شریعت بوكان‌، شهرستان و شهری در جنوب آذربایجان غربی. بوكان‌ را واژه‌ای كردی‌ و مركب‌ از «بوك‌» (عروس‌) و «ان‌» (نشانۀ جمع‌ یا نسبت‌) دانسته‌اند
بویب، جنگ | روزبه زرین کوب بُوَیب‌، جَنْگ‌، یكی‌ از نبردهای‌ مشهور عرب‌ با سپاه‌ ساسانی‌، در كنار رودخانۀ بویب‌ در عراق‌ كه‌ به‌ پیروزی‌ عربها انجامید. رود بویب‌، از شاخه‌های‌ فرات‌، از نزدیك‌ محل‌ كوفۀ كنونی‌ می‌گذشت‌ و در روزگار ساسانیان‌ مرداب‌ فرات‌ به‌ شمار می‌رفت‌
بویر احمد | علیرضا ارژنگ بویرْ اَحْمَد، یكی‌ از شهرستانهای‌ سه‌‌گانۀ استان‌ كهگیلویه‌ و بویر احمد. این شهرستان‌ بـا وسعتی‌ در حدود 452‘4 كمـ2، در شمال‌ و شمال‌ شرقی‌ استان‌ كهگیلویه‌ و بویراحمد واقع‌، و مركز آن‌ شهر یاسوج‌ اس
بویر احمدی | علی بلوکباشی بویرْ اَحْمَدی‌، یا بویراحمد،‌بزرگ‌ترین ایل از ایلات شش‌گانۀ استان‌ كهگیلویه‌ و بویراحمد، متشكل‌ از چند تیره‌ و طایفه‌ با خاستگاههای‌ گوناگون‌. بویراحمدیها در منطقۀ وسیعی‌ از نواحی‌ شمال و شرق استان‌ ــ كه‌ به‌ نام‌ همین‌ ایل‌ نام‌گذاری‌ شده‌ است‌ ــ زندگی‌ می‌كنند.
بویطی | علی تولایی بُوَیطی‌، ابویعقوب یوسف بن‌ یحیی‌ قرشی‌ (د 231ق‌ /846م‌)، فقیه‌، زاهد و محدث‌ مصری‌، شاگرد و جانشین‌ شافعی‌. نسبت‌ وی‌ به‌ بویط، روستایی‌ در صعید مصر می‌رسد
بویهیان |
بکاء | فاطمه لاجوردی بُكاء، در لغت‌ به‌ معنی گریستن‌ و در اصطلاح‌ به‌ معنی‌ گریه‌ به‌ سبب‌ خوف‌ از خداوند، یا پشیمانی‌ از گناهان‌، و یا نگرانی‌ از سرنوشت‌ پس‌ از مرگ‌ و ترس‌ از محاسبه روز جزا.
بکائین | فاطمه لاجوردی بَكّائین‌، یا بكائون‌ (گریندگان‌)، گروهی‌ از مسلمانان‌ كه‌ به‌ سبب‌ گریستن‌ بر ناتوانی‌ خود از شركت‌ در غزوۀ تبوك‌، به‌ این‌ لقب‌ شهرت‌ یافتند.
بکار بن عبدالله بن مصعب | منوچهر پزشک بَكّارِ بْن‌ عَبْدُاللّه‌ بْن‌ مُصْعَب‌، ابوبكر (د ربیع‌الاخر 195 / ژانویه 811)، از شخصیتهای سیاسی وابسته‌ به‌ حكومت عباسیان‌ كه به نیای بزرگ خود زبیر بن عوّام‌ صحابی پیامبر اكرم ‌(ص‌) منسوب شد و بكار زبیری شهرت یافت‌.
بکتاشیه | فاطمه لاجوردی بَكْتاشیه‌، یكی‌ از طریقه‌های‌ بزرگ‌ صوفیه‌ كه‌ در آسیای‌ صغیر و منطقه بالكان‌ پیروان‌ بسیار دارد.
بکتوزون | روزبه زرین کوب بَكْتوزون، یا بِگْتوزون، سپهسالار خراسان و از امیران ترك در پایان روزگار سامانیان (اواخر سدۀ 4ق / 10م). بكتوزون نامی ‌تركی و مركب از دو جزء بَك / بِگ (نک‍ : ه‍ د، بِگ، بیگلربیگی) و توزون / توذون است كه جزء دوم آن در تركی كهن، لقبی دیوانی بوده است
بکر بن اخت عبدالواحد |
بکر بن عبدالعزیز عجلی | هادی نظری منظم بَكْرِ بْن عَبْدُالْعَزیزِ عِجْلی (د 285 / 898م)، شاعر كوفی تبار عصر عباسی و آخرین امیر خاندان ابودلف عجلی. وی احتمالاً در اوایل سدۀ 3ق و در منطقه جبال تولد یافت و در زمانی كه دقیقاً دانسته نیست، به اصفهان رفته است
بکر بن محمد بن علاء قشیری | فرامرز حاج منوچهری بَكْرِ بْن مُحَمَّدِ بْن عَلاءِ قُشِیری، ابوالفضل (ربیع‌الاول 344 / ژوئیۀ 955)، فقیه و قاضی مالكی مصر. خاندان بكر از ازد شَنوئه و ساكن در بصره بودند. وی از سوی پدر، نسب به زیاد ابن ولید می‌برد و مادر وی از نوادگان عِمران بن حُصَین، از اصحاب رسول اكرم (ص) بود.
بکر بن وائل | منوچهر پزشک بَكْرِ بْن وائل، قبیله‌ای بزرگ، پر شاخه و جنگاور از عرب عدنانی كه نسب آنان را به ربیعه، و از طریق آن به عدنان بن ادد بن اسماعیل، فرزند ابراهیم پیامبر (ع) می‌رسانند.
بکر سویاشی | علی اکبر دیانت بَكْرِ سوباشی (صوباشی)، شحنۀ بغداد در دوران سلطان مراد چهارم، پادشاه عثمانی. از جزئیات زندگی بكر آگاهی چندانی در دست نیست. برخی از مآخذ او را رومی‌تبار و ساكن بغداد دانسته‌اند (محبی، 1 / 455).
بکران | عنایت الله رضا بَكْران، محمد بن نجیب، جغرافی‌دان و مؤلف جهان نامه. آگاهی ما دربارۀ وی بسیار اندك، و منحصر به استنباطی است كه از كتاب او به دست می‌آید. در این كتاب تنها یك تاریخ وجود دارد

دائرة المعارف بزرگ اسلامی

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

دائرة المعارف بزرگ اسلامی

ورود به سایت

ثبت نام