0 سبد خرید
جستجوی پیشرفته

دائرة المعارف بزرگ اسلامی

نمایش تا از مورد
نتیجه جستجو برای :
  • حروف، اسرار | پرویز اذکایی حُروف، اَسْرار، یکی از علوم خفیه. تعریف: دانش اسرار حروف را در میان مسلمانان «سیمیا» می‌نامند، و این لفظ در اصطلاح صوفیانِ صاحب‌تصرّف، از طلسمات برگرفته، و بر این دانش اطلاق شده ‌است (ابن خلدون، 1 / 399).
  • حروفی* |
  • حروفیه | فاطمه لاجوردی , علیرضا ذکاوتی قراگزلو حُروفیّه، جنبشی ایرانی در دورۀ تیموریان، با اعتقادات التقاطی و غلوآمیز که بر اصالت و معانی باطنی حروف الفبا (فارسی و عربی) در تفسیر قرآنکریم، و چگونگی آفرینش انسان و دیگر موجودات مبتنی بود و پیرامون شخصیت و تعالیم فضل‌الله نعیمی استرابادی (د 796ق / 1394م) شکل گرفت.
  • حرکت | حسین معصومی همدانی حَرَکَت، از مفاهیم بنیادی زندگی روزمره و فلسفه و کلام و علم. هرچند امروزه بحث دربارۀ حرکت موضوع شاخه‌ای از فیزیک به نام مکانیک است، پیش از آغاز علم جدید، حرکت در بخشی از فلسفه به نام طبیعیات مورد بحث قرار می‌گرفت
  • حرکت جوهری | منوچهر پزشک حَرَکَتِ جوهَری، نظریه‌ای در حکمت متعالیۀ صدرایی در برابر نظریۀ مشهور حرکت در عَرَض که متعلق به اندیشۀ ارسطویی و فیلسوفان مشائی مسلمان است.
  • حریر | فریبا افتخار حَریر، یا ابریشم، تارهایی که از پیلۀ در هم تنیدۀ کرم ابریشم (دودةالحریر) به دست می‌آید؛ حریر در زبان فارسی به گونه‌ای از پارچۀ لطیف و نازک ابریشمی نیز گفته می‌شود.
  • حریری | عنایت الله فاتحی نژاد حَریری، ابومحمد قاسم بن علی بن محمد بن عثمان حریری بصری، ادیب، نویسنده و مقامه‌نویس مشهور (446- 516 ق / 1054-1122 م).
  • حریریه* |
  • حریف جندقی | ناهید دادبه حَریفِ جَنْدَقی، میرزا سیدابوالحسن حریف از سادات طباطبایی جندق، شاعر سدۀ 13 ق / 19 م. حریف فرزند میرزا سیدعلی، و اصل وی از جندق بود. او در اوان جوانی زادگاه خود را ترک گفت و به تهران و شهرهای مختلف آذربایجان سفر کرد.
  • حریم | هاجر کاظمی افشار حَریم، اصطلاحی فقهی و حقوقی به معنای محدوده‌ای معین در اطراف برخی اموال که برای بهره‌برداری کاملِ مالک از ملک خویش قرار داده شده است.
  • حزب و تشکیلات | عمادالدین باقی حِزْب و تَشْکیلات، دو اصطلاح در علوم سیاسی. حزب در لغت به معنای گروه و دسته است و در اصطلاح به گروهی گفته می‌شود که دارای سازمان، تشکیلات، برنامه و هدف معین باشد.
  • حزقیال | بخش عرفان حِزْقیال، یکی از انبیای بزرگ بنی‌اسرائیل، پس از ارمیا و اشعیا، که کتابی نیز به نام او در عهد عتیق وجود دارد.
  • حزقیل* |
  • حزیران | حسین روح اللهی حَزیران، نام ماهی در گاه‌شماریهای رایج در بین‌النهرین و نواحی مجاور آن. طول این ماه در این گاه‌شماریها همیشه 30 روز بوده است.
  • حزین لاهیجی | معصومه سالک حَزینِ لاهیجی، محمـدعلـی (27 ربیع‌الآخر 1103-11 جمادی الاول 1180 ق / 8 ژانویۀ 1692-15 اکتبر 1766 م)، شاعر پارسی زبان و تاریخ نگار ایرانی.
  • حزین، دعا | فرهنگ مهروش حَزین، دُعا، مناجاتی مختصر، در حدود 200 کلمه، منسوب به امام زین‌العابدین (ع) که در منابع ادبیات دعایی شیعه، خواندن آن پس از نماز شب توصیه شده است. در این دعا فرد از ناتوانی خویش در وفای به عهد الٰهی شکوه، و با خدا چونان «تنها دادرس» مناجات می‌کند.
  • حس | صمد موحد حِـسّ، در نوشته‌های دانشمندان اسلامی، به معنی احساس، دریافتن، ادراک و تأثر، و نیز به معنی قوۀ پذیرندۀ اثر محسوسات (تهانوی، 1 / 302، 307؛ افنان، 72، 74-75). بدین ترتیب، مقصود از حس، گاهی ادراک حسی است، و گاهی «حاسّه»، یعنی عضو یا قوه‌ای که ادراک حسی به وسیلۀ آن صورت می‌گیرد.
  • حس مشترک* |
  • حساب | حسین معصومی همدانی حِساب، یکی از علوم اصلی ریاضی در دوران باستان و دوران اسلامی. فهرستعنوان صفحه1. تعریف و موضوع حساب...
  • حسام الدین چلبی | پروانه محمدی حُسامُ‌‎الدّینِ چَلَبی، حسن بن محمد بن حسن اُرموی، مشهور به ابن ‎اخی ترک (622-683ق / 1225-1284م)، از یاران نزدیک جلال‎الدین محمد مولوی و جانشین او و از مشایخ فتوت در آناتولی.
  • حسام الدین سالار | حسین معصومی همدانی حُسامُ‌الدّینْ سالار، علی بن فضل الله، ریاضی‌دان، منجم و فیلسوف ایرانی سدۀ 5 ق / 11 م. هرچند در هیچ منبع کهنی به زمان زندگی حسام‌الدین تصریح نشده، در منابع جدید دراین‌باره مطالب متفاوت و گاه متضادی آمده است.
  • حسام الدین عشاقی* |
  • حسام الدین ملتانی | محبوبه هادینا حُسامُ‌الدّینِ مُلْتانی (د 735ق / 1335م)، از عارفان نامدار طریقۀ چشتیه و از خلفای خواجه نظام‌الدین اولیا. از جزئیات زندگی وی اطلاعی در دست نیست و آنچه از او می‌دانیم، منحصر به گزارشهای محدودی است
  • حسام بروسوی | فاطمه لاجوردی حُسامِ بُروسَوی، حسام‌الدین بن خلیل بروسوی (د 1042 ق / 1632 م)، صوفی، محدث، نویسنده و شاعر ترک. دربارۀ نخستین سالهای زندگی او اطلاعات چندانی در دست نیست.
  • حسام بن ضرار* |
  • حسام دمشقی | فریبا مجیدی حُسامِ دَمِشْقی، درویش حسام‌الدین، از خوش‌نویسان عثمانی، زنده در 1000ق / 1592م. از زندگی او جز اطلاعات اندکی که از تذکره‌های خوش‌نویسان به دست ما رسیده است، آگاهی چندانی نداریم.
  • حسامی | ناهید دادبه حُسامی، تخلص چند شاعر در سده‌های 9-12ق / 15- 18م: 1. حسامی قهستانی، درویش علیشاه خوسفی، عارف و شاعر سدۀ 9ق. وی اهل خوسف قهستان بود
  • حسان الهند* |
  • حسان بن ثابت | عنایت الله فاتحی نژاد حَسّانِ بْنِ ثابِت، ابوالولید انصاری (د ح 50 ق / 670 م)، شاعر مُخَضرم (جاهلی و اسلامی) و صحابی پیامبر (ص).
  • حسان بن مالک | بابک فرزانه حَسّانِ بْنِ مالِک، دانشمند، ادیب و شاعر روزگار عامریان در اندلس، و وزیر عبدالرحمان پنجم مستظهر بن هشام (حک‍ 414 ق / 1023 م).
  • حسان بن نعمان* |
  • حسانه تمیمیه | پریسا عرب حَسّانۀ تَمیمیّه، از بانوان شاعر و ادیب سده‌های 2 و 3 ق / 8 و 9 م، در دوران حکومت ابوالعاصی حَکم بن هشام اموی (حک‍ 180-206 ق / 796-821 م) و فـرزندش عبدالـرحمـان بن حکم (حک‍ 206- 238 ق / 821-852 م) در اندلس.
  • حسب و نسب* |
  • حسبت ، یا حسبه | صادق سجادی حِسْبَت، یا حسبه، عنوان نهادی در تمدن اسلامی که وظیفۀ آن نظارت بر روابط و کردارهای اجتماعی بر حسب قوانین شرع و عرف، به مقتضای امر به معروف و نهی از منکر...
  • حسد | مهدی غفاری حَسَد، هیجانی انسانی نشئت گرفته از مواجهه با داشته‌ها، برتریها، پیشرفتها و موقعیتهای دیگران. حسادت هیجانی است که هنگام تعامل اجتماعی و در بستری فـرهنگی شکل می‌گیـرد
  • حسدای بن اسحاق* |
  • حسدای بن شبروط | یونس مهدوی حَسْدایِ بْنِ شَبْروط، ابویوسف بن اسحاق بن عزرا، پزشک، داروساز و دولتمرد یهودی اهل اندلس. نام او را به صورت شپروط و بشروط نیز نوشته‌اند (نک‍ : ابن ابی اصیبعه، 2 / 47). وی در 303 ق / 915 م در ایالت جَیّان1 اسپانیا زاده شد
  • حسدای بن یوسف بن حسدای* |
  • حُسن | نصرالله پورجوادی حُسْن، لفظی که غالباً در کنار «ملاحت» برای زیبایی به کار می‌رود و ملاحت مکمل حسن است. حسن لفظی است قرآنی که در نظم و نثر پارسی اغلب به نیکویی و گاه خوبی ترجمه شده
  • حسن البنا* |
  • حسن بزرگ، شیخ* |
  • حسن بصری | فرامرز حاج منوچهری , محمدجواد شمس حَسَنِ بَصْری، ابوسعید بن ابوالحسن یسار بصری (21-110ق / 642- 728م)، مکنّا به ابومحمد، ابوعلی و ابوسعید، محدث، مفسر، متکلم، واعظ، از زهّاد ثمانیه
  • حسن بغدادی | فریبا افتخار حَسَنِ بَغْدادی، از مذهِّبان نامور ایران در سدۀ 10 ق / 16 م و هم‌زمان با شاه طهماسب اول (930-984 ق / 1524-1576 م) و شاه اسماعیل دوم صفوی (984-985 ق / 1576-1577 م).
  • حسن بن استاد هرمز* |
  • حسن بن خصیب* |
  • حسن بن زید علوی* |
  • حسن بن زین الدین* |
  • حسن بن سمح | مجید داودی حَسَنِ بْنِ سَمْح، ابوعلی (د جمادی‌الآخر 418 / ژوئیۀ 1027)، منطق‌دان، فیلسوف و شارح کتابهای ارسطو. نام کامل او بنابر ضبط نسخۀ یکی از آثارش، حسن بن سهل بن سمح بن غالب است.
  • حسن بن سهل | صادق سجادی حَسَنِ بْنِ سَهْل (د 236 ق / 850 م)، دیوان‌سالار و وزیر مأمون عباسی، برادر ذوالریاستین فضل بن سهل. دربارۀ زندگی او پیش از آنکه به‌عنوان یکی از کارگزاران مأمون عباسی در عرصۀ سیاست ظاهر شود
  • حسن بن سوار* |

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: