استرالیا

منابع زیستی

منابع طبیعی زیستی در استرالیا، به‌جز جانوران و گیاهانی که به این قاره آورده شده‌اند، محدود است. از منابع چوب اُکالیپتوس در کاغذسازی، و از جنگلهای خاوری و باختری در تهیۀ الوار استفاده می‌شود. در بسیاری از نقاط کشور، گیاهان بکر بومی هنوز جزء اصلی تشکیل‌دهندۀ مراتع‌اند، اما در بسیاری نواحی خشک، چرای بی‌رویۀ دامْ بسیاری از این منابع را از میان برده، و به خاک آسیب زده است. ناحیۀ خشک این قاره تنها 3/ 1  از کل دامهای کشور را در خود جا می‌دهد، اما پدید آوردن نژادهایی از گاوها که برای این کشور مناسب‌ترند، و آگاهی بیشتر در زمینۀ قابلیت این نواحی به استفادۀ بهتر از آنها انجامیده است. در بخشهایی که اقلیم مناسب‌تر است، گیاهان مرتعیِ کاشته شده، مانند یونجه و شبدر، همراه با استفاده از کودهای فسفاته و اقداماتی در زمینۀ تثبیت و اصلاح خاک باعث بهبود منابع مرتعی استرالیا شده است.

منابع انرژی

تا اواخر سدۀ 20م، تاسمانی یکی از معدود ایالتهای استرالیا به شمار می‌رفت که‌ به سبب داشتن منابع آب کافی و مناسب، امکان فعالیت پیوستۀ مراکز بزرگ تولید نیروی برقابی (هیدروالکتریک) کشور را فراهم می‌ساخت. توان برقابی این ایالت را حدود نیمی از توان کلی استرالیا برآورد کرده‌اند. البته سطح هموار این قاره و کمی ریزشهای جوّی، امکان استفاده از نیروی برقابی را در همۀ مناطق آن منتفی می‌سازد.
نفت و زغال‌سنگ مهم‌ترین منابع انرژی استرالیا به‌شمار می‌روند و حدود ¾  نیروی برق تولیدشده در این کشور از نیروگاههای حرارتی به‌دست می‌آید.

کشاورزی

استرالیا بزرگ‌ترین تولیدکنندۀ پشم در جهان، و تولیدکنندۀ بزرگ غلات، فراورده‌های لبنی، گوشت، شکر و میوه است. بخش اعظم پشم و  3/ 1 دیگر فراورده‌های روستایی این کشور صادر می‌شود. برخلاف بسیاری از کشورها، تا دهه‌های آخر سدۀ 20م، بیش از 90٪ از نواحی قابل بهره‌برداری به‌صورت طبیعی خود باقی مانده بود، یا به‌صورتی محدود از آنها بهره‌برداری می‌شد و در عمل، از زمین بیشتر برای چرای دام استفاده می‌شد. اراضی زیر کشت برای کشاورزی و دامداری متمرکز حدود 10٪ از کل زمینهای مورد استفادۀ این کشور را دربر می‌گیرد. عامل اصلی محدودکننده در این زمینه کمبود آب است، اما خاک نامناسب و شرایط طبیعی نیز اهمیت تعیین‌کننده‌ای دارد. املاک روستایی استرالیا، شامل ناحیۀ زمینهای چند‌منظوره،  3/ 2 از کل زمینهای این کشور را دربر می‌گیرد. در استرالیا، ملک روستایی به قطعه زمینی از نیم هکتار یا بیشتر اطلاق می‌شود که به‌طور عمده به تولیدات کشاورزی یا پرورش دام و تولید مواد لبنی اختصاص دارد.

دامداری

پرورش گوسفند نیمی از کل فعالیت نواحی کشاورزی استرالیا را به خود اختصاص می‌دهد. استرالیا در ربع آخر سدۀ 20م حدود 6/ 1  همۀ گوسفندانی را که در جهان برای تولید پشم نگهداری می‌شد در خود جای داده، و بیش از 4/ 1  کل تولید جهانی پشم را به خود اختصاص داده بود. پیشرفت چشمگیر پرورش گوسفند از 1950م، به این عوامل بستگی داشته است: توسعۀ مراتع پرورش دام، روشهای اصلاحی مبارزه با آفات و کنترل بیماریها، مدیریت بهتر مزارع پرورش گوسفند و تکنیکهای اصلاح نژاد. گوسفند در سراسر استرالیا در شرایط متفاوت آب‌وهوایی و محیطی نگهداری می‌شود، اما حدود 3/ 1  از گوسفندان استرالیا در نواحی با بارش سالانۀ کمتر از 380 میلی‌متر یافت می‌شوند؛ به‌طورکلی این نواحی به‌عنوان منطقۀ شبانی شناخته شده‌اند، یعنی جایی که کمبود آب و علوفه معمولاً پیشرفت را محدود می‌کند. شرایط خشک در منطقۀ شبانی سبب شده است که مرینوس نژاد اصلی گوسفند در آن نواحـی باشـد. درنواحی بـا بـارش بیشتر ــ تـا حدود 600 میلی‌متر ــ به نسبت تولید گندم و دیگر غلات، گوسفند کمتر یافت می‌شود. حدود 40٪ از رمه‌های استرالیا در مناطق پرورش گندم و گوسفند یافت می‌شوند؛ در این نواحی، بیشتر گوسفندها از نژاد مرینوس نیستند. بقیۀ گوسفندان استرالیا در نواحی‌ای که بارش مناسب و خوب دارند، پرورش می‌یابند؛ این نواحی بیشترین مقدار پشم بسیار مرغوب این کشور را تولید می‌کنند. ویکتوریا مهم‌ترین تولیدکنندۀ گوشت گوسفند با استفاده از گوسفندان دورگه به‌شمار می‌رود که در نواحی حاصلخیز و پرباران پرورش می‌یابند. این نوع گله‌داری در ویکتوریا، بیشتر بخشی از فعالیتهای مزارع چندمنظوره را تشکیل می‌دهد که معمولاً گندم از محصولات اساسی آنهاست.
در استرالیا، پرورش و پرواربندی گاو معمولاً در مناطق متفاوت آب‌وهوایی صورت می‌پذیرد. مراتع با کیفیت بهتر موجود در نواحی پرباران معمولاً اختصاص به پرواربندی گاو دارد. بیشتر گاوهای گوشتی استرالیا در ایالتهای کوینزلند و نیو ساوث‌ ویلز پرورش می‌یابند، که از مراتع گرم و پست برخوردارند. در نواحی شمالی استرالیا گاوهایی که اخیراً با نام زِبو و برَهمَن به آنجا آورده شده‌اند، پرورش داده می‌شوند؛ این نژادها به‌خوبی با مراتع حاره‌ای فقیر سازگار، و در برابر گرما و حشرات مقاوم‌اند. گاوهای نژاد سانتا گِرترودیس، که از ایالات متحده آورده شده، نیز برای پرورش مناسب‌اند. صنعت لبنیات استرالیا به‌طور عمده در مناطق معتدل با بارش فراوان، در سواحل نیو ساوث ‌ویلز و ویکتوریا واقع است.

زراعت

گندم مهم‌ترین محصول زراعی استرالیا، و دیگر غلات مهم آن جو و جو دوسر است. گندم معمولاً در نواحی با باران متوسط در همۀ ایالتها کشت می‌شود و غالباً با پرورش گوسفند و کشت دیگر محصولات همراه است. گندم، جو و جو دوسر بیشتر در همان مزرعۀ حبوبات و علوفۀ سبز یا یونجه کشت می‌شود. نیشکر، به‌عنوان مهم‌ترین محصول استرالیا پس از گندم، در نواحی ساحلی کوینزلند و شمال نیو ساوث ‌ویلز کشت می‌شود. صنایع تولیدی شکر استرالیا برپایۀ مزارع کوچک است.

جنگل‌داری و ماهیگیری

براساس برآوردها، استرالیا دارای چند میلیون هکتار نواحی جنگلی تجاری یا بالقوه تجاری است. افزون بر این، نواحی گسترده‌ای از جنگلهای نامرغوب، که تنها برای تولید مقادیر کم محصولات جنگلی مناسب است، مورد استفادۀ مناطق هم‌جوار قرار دارد. جنگلهای تجاری اصلی در نواحی پرباران ساحلی یا نزدیک به نواحی مرتفع ساحلی جنوب شرقی و شرق استرالیا، تاسمانی و سواحل جنوب غربی استرالیای غربی واقـع است. درخـت اصلـی در جنگلهـای استرالیـا اُکالیپتـوس ــ جنسی از درختان پهن‌‌بـرگ ــ است که از چوب مقاوم و بادوام آن، الوار برای مصارف ساختمانی و بسته‌بندی به‌دست می‌آید. جنگلهای بارانی مناطق مرطوب‌تر، شامل بسیاری از گونه‌های درختان پهن‌برگ، نیز اهمیت دارند.
برآورد شده است که حدود 2،000 گونه ماهی (شامل گونه‌های آب شیرین) در استرالیا و آبهای پیرامون آن زندگی می‌کند. برخی از آبزیان استرالیا عبارت‌اند از شاه‌ماهی، ماهی روغن، ماهی سیم، ماهی تُن، ماهی سُرخو، صدف آبالُن و ماهی آزاد استرالیایی. نیو ساوث ‌ویلز و استرالیای غربی مهم‌ترین ایالتهای صیدکنندۀ این آبزیان‌اند. استرالیای غربی برای خرچنگ دراز آب شیرین خود نیز مشهور است. در انواع ماهیهای صیدشده در آبهای ساحلی استرالیا طی سالهای گذشته دگرگونی چندانی صورت نگرفته، اما صید خرچنگ دراز دریایی و خرچنگ دراز آب شیرین افزایش یافته است.

صنعت

صنایع روستایی

با وجودی که صنایع روستایی هنوز هم در درآمد ملی استرالیا سهم بسزایی دارد، اهمیت آن‌ روزبه‌روز کاهش می‌یابد. مقدار تولید ناخالص سالانۀ روستایی در اواخر سدۀ 20م، 5٪ کل تولید ناخالص ملی بود، حال آنکه این مقدار در اواسط همین سده، 15٪ درآمد ملی را تشکیل می‌داد. 
بهره‌برداری از معادن. استخراج معدن در استرالیا تحول نمایانی یافته است. به‌جز نفت و گاز طبیعی، استرالیا از لحاظ منابع معدنی خودکفا شده است. با وجود این، ذخایر داخلی نفت و گاز طبیعی، بیشتر نیاز استرالیا را برآورده می‌کنند. ذخایر فراوان امکان صادرات بسیاری از مواد معدنی را فراهم می‌کند، و سهیم شدن صنایع معدنی کشور در درآمد ملی و صادرات در سطح چشمگیری افزایش یافته است. صنایع مربوط به زغال‌سنگ و سنگ آهن، دو نوع فعالیتی است که در بهره‌برداری از مواد معدنی سهم عمده‌ای در کشور برعهده دارد. مواد معدنی دیگری که از اهمیت اقتصادی ویژه‌ای برخوردارند، عبارت‌اند از: نقره، سرب، روی، مصالح ساختمانی (سنگ‌ریزه برای راه‌سازی، شن، خاک رس، سنگ آهک و سنگهای ساختمانی)، مس، طلا، قلع، ماسه‌های معدنی، نیکل، و بوکسیت.

صنایع کارخانه‌ای

این صنایع به‌عنوان بخشی حیاتی در اقتصاد استرالیا، از 1950م به بعد رشد چشمگیری داشته‌اند. بازار محدود داخلی استرالیا اجازۀ گسترش هر نوع صنعت با هر اندازه از گسترش را نمی‌دهد. ماشینهای پیچیده، تجهیزات الکتریکی، مواد شیمیایی صنعتی و ابزارهای ویژۀ علمی و حرفه‌ای از این جمله‌اند. گذشته از تولیدات خاص یاد‌شده، نیاز بازار داخلی در زمینۀ تولیدات صنعتی به‌خوبی برآورده می‌شود. بیشتر صنایع این کشور از لحاظ اقتصادی به‌خوبی استقرار یافته‌اند، اما معدودی از صنایع به حمایت دولتی نیاز دارند. نزدیک به   نیروی کار استرالیا در صنایع کارخانه‌ای مشغول‌اند. توان مهندسی، و صنایع خودروسازی، پتروشیمی، پالایش نفت و تولید مصالح ساختمانی در این کشور، پس از جنگ جهانی دوم رشد چشمگیری یافته‌اند. آهن و فولاد کشور در انحصار شرکت چند ملیتی بی اچ پی بیلیتِن است. صنایع کارخانه‌ای عمدۀ دیگر شامل پالایش نفت، و تولید مواد شیمیایی، منسوجات و لوازم خانگی است.

نیرو

منبع اصلی نیرو در منازل، کارخانه‌ها و دیگر ساختمانهای استرالیا برق است. نیروگاههای حرارتی، که سوخت آنها زغال‌سنگ قهوه‌ای یا سیاه است، منبع اصلی انرژی الکتریکی کشورند.

نظام مالی

نظام بانکی استرالیا بسیار پیشرفته، و همانند نظام بانکی بریتانیاست. این نظام شامل بانک مرکزی، بانکهای تجاری، بانکهای پس‌انداز، بانک توسعۀ استرالیا، بانک توسعۀ منابع استرالیا، و بانک توسعۀ صنایع پایه است. اتحادیۀ دولتی بانک‌داری کشور هم دارای یک بانک تجاری، یک بانک پس‌انداز و یک بانک توسعه است. دولت مالک برخی بانکهای پس‌انداز است که تنها در محدودۀ یک ایالت فعالیت دارند و برخی از آنها خدمات دیگر را نیز در سطح کشور انجام می‌دهند. بانکهای اصلی در استرالیا تحت یک نظام بانکی شعبه‌ای عمل می‌کنند و بیشتر آنها در سرتاسر استرالیا شعبه‌هایی دارند.

بازرگانی

صادرات استرالیا در اواخر سدۀ 20م حدود 7/ 1  تولید ناخالص ملی را تشکیل می‌داده است. از این میان، مواد معدنی حدود 5/ 1  از درآمد حاصل از صادرات استرالیا را به خود اختصاص می‌داد. پشم، گوشت، گندم و کالاهای ساخته‌شدۀ صنعتی نیز از اقلام مهم صادراتی بوده‌اند. واردات عمدۀ استرالیا ماشین‌آلات، وسایل حمل و نقل، فراورده‌های شیمیایی و نفتی، مواد غذایی و نوشیدنیها، نفت خام و گاز بوده است. در همین زمان، ژاپن مهم‌ترین خریدار تولیدات صادراتی استرالیا، و در ضمن، مهم‌ترین فروشندۀ کالا به این کشور به‌شمار می‌رفت. ایالات متحده، اتحادیۀ اروپا (به‌ویژه بریتانیا)، نیوزیلند و کشورهای آسیایی در کل از عمده‌ترین طرفهای بازرگانی این کشورند.

ادارۀ امور اقتصادی

اقتصاد استرالیا عمدتاً بر مبنای فعالیت بخش خصوصی است، هرچند دولت نیز نقشی فعال در تأثیرگذاری بر شرایط اقتصادی دارد. بیشتر هزینه‌های سرمایه‌ای برعهدۀ اشخاص و شرکتهای خصوصی است. فعالیت اقتصادی بخش عمومی محدود، و آن هم در کنترل دولت مرکزی یا دولتهای ایالتی است. ادارۀ پست، هواپیمایی بین‌المللی استرالیا و یکی از دو شرکت عمدۀ هواپیمایی داخلی، اتحادیۀ بانک‌داری کشوری، کمیسیون کشتی‌رانی، و سازمانهای توزیع برق و گاز در کنترل دولت است. دولت فعالیتهای اقتصادی را از طریق سیاستهای مالی، که در بودجۀ سالیانه تعیین می‌شود، و از طریق سیاست پولی کنترل می‌کند. بانک مرکزی و وزارت خزانه‌داری (دارایی) دولت فدرال مهم‌ترین بازوهای اقتصادی دولت‌اند. 
نظام مالیاتی استرالیا به‌گونه‌ای است که دولت مرکزی، دولتهای ایالتی و دولتهای محلی جمع‌آوری مالیاتها را برعهده دارند. مرجع عمدۀ اخذ مالیات، دولت فدرال است و مالیات بر درآمد، مالیات گمرکی، و مالیات بر خرید و فروش را وصول می‌کند. همچنین مالیاتهای کمتری برای مقاصد معیّن وجود دارد. 
ایالتهای استرالیا نیز انواع بسیاری از مالیاتها را وضع می‌کنند، شامل مالیات بر تمبرهای پستی، مالیات بر وسایل نقلیه، مالیات بر مستمریها، مالیات بر زمین، مالیات بر نوشیدنیها و مالیات بر انحصار وراثت. 
اتحادیه‌های کارگری در استرالیا به‌خوبی سازمان یافته‌اند. بیشتر کارگران عضو اتحادیه‌ها هستند. گاه عضویت تقریباً اجباری است. اعتصابهای کارگران صنعتی امری عادی است و غالباً در کار تولید اختلال ایجاد می‌کند. نظام داوری و حکمیت استرالیا در منازعه‌های کارگری ـ کارفرمایی منحصر به فرد است، اما شواهدی در دست است که این نظام در حال دگرگونی است و گرایش به سوی مذاکرۀ مستقیم دو طرف رواج می‌یابد. 

حمل‌ونقل

به‌واسطۀ وسعت زیاد و جمعیت کم، حمل‌ونقل در استرالیا پرهزینه است و بخش چشمگیری از نیروی کار را به خود جذب کرده است. وانگهی، عمدۀ راههای زمینی و راههای آهن استرالیا در نیمۀ دوم سدۀ 19م و به هنگامی ساخته شد که ایالتها با هم چندان رابطه‌ای نداشتند و هر کدام چشم به تجارت با انگلستان دوخته بودند. بنابراین، شبکۀ حمل‌ونقل برای حفظ این نوع ارتباط و دادوستد ساخته شده بود و راههای زمینی و آهن از بندرهای عمده منشعب می‌شدند و کمتر به حمل‌ونقل داخلی بین مراکز جمعیتی مختلف توجه شده بود. به‌رغم همۀ موانع تاریخی و جغرافیایی، شبکۀ راههای زمینی و آهن استرالیا، به‌ویژه در ایالتهای جنوب شرقی، بسیار مناسب‌اند. استرالیا یکی از کشورهای پرتراکم از نظر وسایل حمل‌ونقل موتوری در جهان است. راه آبی داخلی در استرالیا تقریباً وجود ندارد. برای مدتی کوتاه در سدۀ 19م از محور رودهای ماری و دارلینگ برای ارتباطات استفاده شد و با معمول شدن راه‌آهن، استفاده از این راه آبی به‌سرعت کاهش یافت، تا آنجا که به‌کلی متوقف گردید. در عوض، استرالیا سرزمین مطلوبی برای حمل‌ونقل هوایی است. مسافتهای زیاد، نبود کوههای مرتفع و وجود آب‌وهوای مناسب سبب می‌شود تا مسافرت هوایی اقتصادی، و خالی از خطر باشد. 
بنابر دلایلی تاریخی که هنوز مطرح‌اند، جاده‌ها و خطوط آهن به‌طورکل تحت نظارت دولتهای ایالتی است، درحالی‌که کشتی‌رانی و حمل‌ونقل هوایی میان ایالتها زیر نظر دولت فدرال است. از 1946م شورای مشورتی حمل‌ونقل استرالیا، متشکل از وزارت کشتی‌رانی و ترابری فدرال و وزیران ترابری ایالتهای شش‌گانۀ این کشور، تسهیلاتی را برای همکاری حمل‌ونقلی در خطوط ملی تهیه کرده است. 
در استرالیا 70 بندر مهم بازرگانی فعال وجود دارد که بیشتر آنها در کرانۀ خاوری قرار دارند. در دیگر مناطق ساحلی استرالیا بندرگاههای طبیعی قابل توجهی وجود ندارد. سیدنی مهم‌ترین بندر کشور است و یکی از زیباترین بندرگاههای جهان به‌شمار می‌رود. پورت هِـدلَند، ملبورن، فریمَنتِل، نیوکاسِل، بریزبِن، هِـی‌پوینت، پورت وُلکِت، گلَدِستون، پورت کِمبلا، و پورت اَدِلِید، مهم‌ترین بندرهای این قاره پس از سیدنی به‌شمار می‌آیند. 
از دیرباز، سیدنی محل فرودگاه بین‌المللی اصلی استرالیا بوده است. در 1970م فرودگاه بین‌المللی دیگری نیز در ملبورن گشایش یافت. استرالیا دارای یک شرکت هواپیمایی بین‌المللی به نام کوانتاس است که از بزرگ‌ترین شرکتهای هواپیمایی جهان به‌شمار می‌رود و دولت فدرال مالکیت آن را در دهۀ 1990م به بخش خصوصی واگذار کرد. 

وضع اداری و اجتماعی 

حکومت

می‌توان گفت که قانون اساسی استرالیا به‌طور عام ترکیبی از قانون اساسی بریتانیا و قانون اساسی ایالات متحدۀ آمریکا ست. حکومت آن مانند بریتانیا، مشروطۀ سلطنتی است و پادشاه بریتانیا پادشاه استرالیا نیز هست. مثل بریتانیا دولت فدرال و دولتهای ایالتی بر مبنای حزب حائز اکثریت در پارلمان انتخاب می‌شود. از سوی دیگر، استرالیا مانند ایالات متحده دارای حکومت فدرال است و وظایف حکومت فدرال و تقسیم وظایف بین دولت فدرال (دولت مرکزی) و دولتهای ایالتی در قانون اساسی مشخص شده است. قانون اساسی را با همه‌پرسی و رضایت اکثریت رأی‌دهندگان و رأی موافق دست‌کم 4 ایالت از 6 ایالت می‌توان اصلاح کرد. کشور استرالیا به 6 ایالت و 2 سرزمین تقسیم می‌شود:

ایالت یا سرزمین                        مرکز
ایالت نیو ساوث وِیلز                  سیدنی    
ایالت ویکتوریا                        ملبورن
ایالت کوینزلند                         بریزبِن
ایالت استرالیای جنوبی                 اَدِلِید
ایالت استرالیای غربی                 پِرث
ایالت تاسمانی                        هوبارت
سرزمین شمالی                      داروین
سرزمین پایتخت استرالیا            کانبِرا
پایتخت استرالیا و مقر دولت فدرال این کشور شهر کانبراست.