نجات‌بخش دست‌نویس‌های ایرانی اوستا / فرزانه گشتاسب
نجات‌بخش دست‌نویس‌های ایرانی اوستا / فرزانه گشتاسب

فرزانه گشتاسب: کتایون مزداپور را به درستی باید بانوی نجات‌بخش دست‌نویس‌های ایرانی اوستا دانست. همین برای مزداپور کافی بود اینکه ببینند این میراث کهن و دستنوشته‌های ارزشمند و در خطر نابودی، در جایی امن آرام گرفته‌اند.

1404/6/18 ۱۳:۴۴
واژگان کهن شاهنامه / احمدرضا قائم مقامی
واژگان کهن شاهنامه / احمدرضا قائم مقامی

نخستین شاهان شاهنامه به اصطلاح culture heroes هستند، یعنی بنای تمدن و فرهنگ را بنا بر تصور آنها نهاده‌اند. یکی از اینان هوشنگ است که پوشش و جامه از اوست

1404/6/16 ۰۹:۰۱
‏ قرآن و خوشنویسی / اولیور لیمن - ترجمه سید محمدحسین وقار
‏ قرآن و خوشنویسی / اولیور لیمن - ترجمه سید محمدحسین وقار

از دیرباز پژوهشگران بسیاری از مسلمان و غیرمسلمان، با انگیزه های متفاوت، درباره موضوعات و وجوه مختلف قرآن کریم بحث و بررسی کرده اند که جا دارد بخشی از آنها را به صورت فشرده در دانشنامه قرآنی گنجاند؛ کاری که اولیورلیمن کرده است و نوشتار زیر یکی از آن مقالات است

1404/6/16 ۰۸:۴۹
ادامه مطلب
بدیع‌الزمان‌شدن مشکل است ولی مأیوس نباشید / جلال‌الدین همایی
بدیع‌الزمان‌شدن مشکل است ولی مأیوس نباشید / جلال‌الدین همایی

امروزه اگر نسخه‌هایی مطمئن از متون کهن و کلاسیک فارسی، چه متون ادبی و چه متون فلسفی و علمی و عرفانی و… و پژوهش‌هایی دقیق و سنجیده درباب این متون و شرح و تفسیرهایی گره‌گشا از آن‌ها را در دسترس داریم، این را مدیون تلاش استادانی چون جلال‌الدین همایی و بدیع‌الزمان فروزانفر هستیم.

1404/4/29 ۱۲:۱۸
نقش ایران در تمدن اسلامی‌ / پروفسور ریچارد نلسون فرای
نقش ایران در تمدن اسلامی‌ / پروفسور ریچارد نلسون فرای

نوشتار زیر از ریچارد فرای است، ایران شناس نامدار آمریکایی که عقیده داشت :ایران سروی است که در برابر طوفان رخدادهای روزگار، خم می‌شود، ولی نمی‌شکند. ققنوسی است که همواره پس از تاخت و تازها و ویرانگری‌های گسترده، از خاکستر خویش برخاسته و به زندگی فرهنگی خود ادامه داده است.‌

1404/4/17 ۰۹:۱۳
چگونه می‌توان ایرانی بود؟ چگونه می‌توان ایرانی نبود؟ / عبدالحسین زرین‌کوب
ادامه مطلب
 کهن‌ترین نگاره ولادت پیامبر اسلام (ص)
 تصویری قدیمی از ضریح چوبی امام رضا (ع)
تصویری قدیمی از ضریح چوبی امام رضا (ع)

اولین ضریح، ضریحی چوبی و تسمه‌های فلزی، با پوشش طلا و نقره بوده است که در اواسط قرن دهم یعنی در دوران شاه طهماسب صفوی به سال 957 ﻫ.ق ساخته و بر روی صندوقچه چوبی نصب شده است.

1404/6/3 ۱۰:۳۷
فرمان مشروطیت، آغازی بر تحول سیاسی ایران
فرمان مشروطیت، آغازی بر تحول سیاسی ایران

در متن فرمان مشروطه، مظفرالدین شاه با استناد به عنایت الهی و نیت خیرخواهانه سلطنت، اعلام می کند که به منظور ترقی، سعادت، عدالت و نظم در کشور، تأسیس مجلس شورای ملی را بر خود فرض دانسته و تشکیل آن را فرمان می دهد.

1404/5/14 ۰۸:۵۱
ادامه مطلب
بخش‌های اسطوره‌ای و پهلوانی شاهنامه ظرفیت‌های زیادی برای نمایشی شدن دارند
بررسی اندیشه‌ها و جایگاه جهانی ابوریحان بیرونی در گفت‌وگو با برزو قادری
بررسی اندیشه‌ها و جایگاه جهانی ابوریحان بیرونی در گفت‌وگو با برزو قادری

برزو قادری: برخلاف بسیاری از اندیشمندان دیگر که صرفاً بهره‌بردار معارف یونانی بودند، بیرونی با شناخت گسترده‌ای که از حکمت هندی و ایرانیان کهن داشت، صرفاً خوشه‌چین حکمت یونان نبود، بلکه شارح و نقاد آن نیز بود.

1404/6/16 ۰۹:۱۳
گفت‌وگو با جهانشاه صارمی مولف كتاب «الگوهای ردیف میرزا عبدالله»
گفت‌وگو با جهانشاه صارمی مولف كتاب «الگوهای ردیف میرزا عبدالله»

جهانشاه صارمی مدرس و مولف حوزه موسیقی، نوازنده تار و سه‌تار است كه سرپرستی گروه موسیقی «نهفت» را هم بر عهده دارد؛ او در تمام سال‌های كار هنری‌اش دغدغه آموزش این هنر را داشته و همچنان به این موضوع می‌اندیشد. موضوع بنیادین آموزش كه در پرورش هنرجویان موسیقی اهمیت زیادی دارد، اگرچه كمتر به آن توجه می‌شود اما این هنرمند پیشكسوت بارها با انتشار آثار مختلف در این زمینه و همچنین با انجام فعالیت‌های دیگر روی موضوع آموزش تاكید داشته و دارد.

1404/6/16 ۰۸:۲۶
ادامه مطلب
گزارش تصویری آیین یادبود «عباس انواری»
گزارش تصویری آیین یادبود «عباس انواری»

مجلس یادبود «عباس انواری»، مدیر بخش علوم پایه و مهندسی دانشنامۀ ایران و عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، صبح شنبه، یازدهم مرداد در تالار امیرالمؤمنین (ع) این مؤسسه برگزار شد.

1404/5/13 ۱۷:۵۴
گزارش تصویری هفتمین همایش ملّی «زبان‌ها و گویش‌های ایران» - بخش دوم
گزارش تصویری هفتمین همایش ملّی «زبان‌ها و گویش‌های ایران» - بخش دوم

هفتمین همایش ملّی «زبان‌ها و گویش‌های ایران (گذشته و حال)» با مشارکت انجمن علمی ایران‌شناسی و به دبیری علمی محمود جعفری دهقی، سه‌شنبه، هفتم مرداد از ساعت ٩ صبح تا ۶ بعدازظهر در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد.

1404/5/10 ۱۴:۰۲
گزارش تصویری هفتمین همایش ملّی «زبان‌ها و گویش‌های ایران» - بخش نخست
گزارش تصویری هفتمین همایش ملّی «زبان‌ها و گویش‌های ایران» - بخش نخست

هفتمین همایش ملّی «زبان‌ها و گویش‌های ایران (گذشته و حال)» با مشارکت انجمن علمی ایران‌شناسی و به دبیری علمی محمود جعفری دهقی، سه‌شنبه، هفتم مرداد از ساعت ٩ صبح تا ۶ بعدازظهر در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد.

1404/5/10 ۱۳:۵۸
ادامه مطلب

مداخل برگزیده

  • عاشورا
    محمدعلی جودکی

    عاشورا، روز دهم محرم، مصادف با شهادت امام حسین (ع) که بزرگ‌ترین روز سوگواری در میان شیعیان است. واقعۀ عاشورا از رویدادهای مهم تاریخ شیعیان به شمار می‌رود که با بازتولید بسیاری از رخدادها و صحنه‌های حماسۀ کربلا به فرهنگ عامه راه یافته است.

    ادامه مطلب
  • تیرگان
    ندا اخوان اقدم

    تیرْگان، از جشنهای ایران باستان که همه ساله در تیرماه برگذار می‌شد. تیرگان جشن باران بود و تمامی آیینهایی که در این روز برپا داشته می‌شد، به ایزد باران، یعنی تیشتر اختصاص داشت. هنوز هم زردشتیان ایران تیرگان را جشن «تیر و تیشتر» می‌دانند (بویس، «تاریخ...»، I/ 75، «جشنها...»، 803).

    ادامه مطلب
  • آرش
    احمد تفضلی

    آرَش [āraš]، پهلوان تیرانداز ایرانی. نام وی در اوستا به صورت اِرِخْشه با صفت تیزتیرترینِ ایرانیان آمده، و گفته شده که او تیری از کوه اَیریو خشوثه به کوه خَونْوَنْت انداخته است ( اوستا، یشت 8، بند 6). این نام در پهلوی ایرَش و با صفت تیزتیر آمده، و به اختصار روایت شده است که در روز ششم از ماه فروردین، منوچهر و این پهلوان، ایران را از افراسیاب بازستاندند («متنهای پهلوی»، 104). داستان تیراندازی آرش با تفصیل بیشتری در منابع اسلامی آمده است.

    ادامه مطلب
  • ایران
    حسن رضایی باغ بیدی,اصغر دادبه,علی بلوکباشی,قمر آریان,محمدحسن گنجی,علی بهرامیان,احمد پاکتچی,محمدحسن سمسار,بخش ادبیات عرب,فاطمه لاجوردی,روزبه زرین کوب,یونس کرامتی,سید حسین نصر,بخش ادیان و عرفان,عبدالحسین زرین کوب,زهره زرشناس,مهری باقری

    ایران، كشوری باستانی در جنوب غربی آسیا با 000‘648‘1 كمـ2 مساحت و بیش از 65 میلیون تن (1376ش) جمعیت كه نام رسمی آن «جمهوری اسلامی ایران» است. 

    ادامه مطلب
  • تاسوعا
    حسن اکبری بیرق

    روز نهم ماه محرم، که همه‌ساله شیعیان و دوستداران امام حسین (ع) با آیینهای ویژه‌ای، به یاد مصائبی که در روز نهم محرم 61 ق / 9 اکتبر 680 م بر شهدای کربلا گذشته است، آن را گرامی می‌دارند.

    ادامه مطلب

تازه های نشر مرکز

اخبار و گزارش

کارگاه و سمینار

آخرین مقالات افزوده شده

پربازدیدترین مقالات

مقالات دائرة المعارف بزرگ اسلامی براساس موضوع

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: