وائل حلاق از آزادی خودبنیان تا آزادی بیرونی؛ نقدِ بازاندیشانه، نسبت ما و غرب / محمد عثمانی
وائل حلاق از آزادی خودبنیان تا آزادی بیرونی؛ نقدِ بازاندیشانه، نسبت ما و غرب / محمد عثمانی

اندیشمندی که نه در دام تقدیس غرب می‌افتد و نه در چنبره نوستالژی تمدنی گذشته اسیر می‌شود. او با نگاهی نقادانه، مدرنیته را نه به عنوان سرنوشت محتوم، بلکه به مثابه تجربه‌ای تاریخی می‌نگرد که می‌توان از منظری شرقی-اسلامی بدان پرداخت.

1404/3/12 ۱۱:۲۴
دو غزل زیبا از شاه طاهر اسماعیلی  / عنایت الله مجیدی
دو غزل زیبا از شاه طاهر اسماعیلی / عنایت الله مجیدی

خاندان شاه طاهر نخست در روستای خوند (یا خواند ) از مضافات قزوین، در سر حد رودبار اَلَموت و گیلان ساکن بوده اند. شاه طاهر سپس به قزوین و سلطانیه و بعد از آن به انجدان کاشان و سرانجام به سبب اعتقادات اسماعیلی و سیاسی ناگزیر به دکن مهاجرت کرد و مصدر کارهای بزرگ دینی و دیوانی شد.

1404/3/11 ۱۰:۳۵
حسن انوری کیست؟ / عبدالرضا قریشی
حسن انوری کیست؟ / عبدالرضا قریشی

یکی از شاگردان حسن انوری، «شاگردپروری و شاگردنوازی»، «باور داشتن و اهمیت دادن به کارِ گروهی»، «حق‌شناس بودن»، «وقت‌شناسیِ بی‌نظیر» و «عشق فراوان به ایران و زبان فارسی» را از ویژگی‌های حسن انوری عنوان می‌کند که کمتر به آن‌ها پرداخته شده است.

1404/3/10 ۱۲:۵۱
ادامه مطلب
مبادی هویت ایرانی / محمدعلی اسلامی ندوشن
مبادی هویت ایرانی / محمدعلی اسلامی ندوشن

هر کشور دیرینه سالی نشیب و فراز تاریخی داشته و هر ملتی کمابیش ترکیبی است از بدتر و بهتر. ایرانی نیز چنین است و با همه ناسازگاری‌‏های روزگار، توانسته است رشحه‌‏ای از اصالت در خود حفظ کند و هر گاه لازم باشد، سرزندگی خود را به‌‏کار اندازد. ایران را باید شناخت و مبادی هویتش را دریافت

1404/3/12 ۱۰:۵۸
فهم هانری کربن از ملاصدرا / پروفسور هرمان لندولت
فهم هانری کربن از ملاصدرا / پروفسور هرمان لندولت

تفکر اصیل ملاصدرا، در کنار ابن‌سینا و شیخ اشراق نقش محوریی در تصور کربن از فرهنگ ایرانی، فلسفه اسلامی و در حقیقت شکل‌گیری تفکر فلسفی او داشت. لندلت در این نوشتار می کوشد فهم کربن از صدرا را روشن سازد و با اشاره به همانندی های سطحی صدرا و هایدگر، تفاوت‌های بنیادی آنها را از دیدگاه کربن بازگو کند.

1404/3/5 ۰۹:۲۷
میراث مشترک ایرانیان/ رنه گروسه – بخش دوم و پایانی
میراث مشترک ایرانیان/ رنه گروسه – بخش دوم و پایانی

برای ما تصور این نکته دشوار است که چگونه عمر تمدن ظریف ایرانی پس از چنین فاجعه‌‏هایی به سر نیامد! پاسخ این مشکل را دو تن از مشهورترین بزرگان شعر فارسی به ما می‌‏دهند: سعدی و حافظ. شاعر نخستین معاصر با اشغال مغولان و دومین مقارن با یورش تیمور به ایران بود.

1404/2/21 ۱۱:۰۲
ادامه مطلب
قدیمی ترین کتاب چاپ سربی کتابخانه مرکزدائرةالمعارف بزرگ اسلامی
قدیمی ترین کتاب چاپ سربی کتابخانه مرکزدائرةالمعارف بزرگ اسلامی

بنابر گزارش بخش فهرست نویسی کتابهای چاپی (اعم از فارسی، عربی و ترکی) قدیم ترین کتابی که تاکنون از آثار فهرست شده کتابخانه بر می آید، کتاب ارزشمند فرهنگ شعوری (نوال الفضلا و لسان العجم) می باشد، که در ۱۰۷۵ قمری تالیف شده است.

1404/3/11 ۱۱:۴۸
خلیج فارس نامی پاینده در گذر سده‌ها
خلیج فارس نامی پاینده در گذر سده‌ها

شواهد فراوان تاریخی از سپیده‌دم تاریخ تاکنون برای نام خلیج فارس وجود دارد. کتاب‌هایی کهن همچون «مسالک‌الممالک» اصطخری از جغرافیانویسان سده چهارم هجری از مستندترین این شواهد به شمار می‌آیند.

1404/2/10 ۱۱:۳۳
برگی از متون
ادامه مطلب
مدرنیتۀ ایرانی در گفت‌وگو با علی فردوسی
مدرنیتۀ ایرانی در گفت‌وگو با علی فردوسی

دکتر علی فردوسی مدیر گروه تاریخ دانشگاه نتردام (کالیفرنیا) کتاب‌ها نوشته یا ترجمه کرده و مقالاتش در مجلات معتبر دانشگاهی و همایش‌های علمی عرضه شده است. یکی از دلمشغولی‌های او در این سالها مسائلی است که در گفتگوی زیر انعکاس یافته است.

1404/3/12 ۱۰:۴۷
اندیشه‌های السدیر مك‌اینتایر در گفت‌وگو با كاوه بهبهانی
اندیشه‌های السدیر مك‌اینتایر در گفت‌وگو با كاوه بهبهانی

السدیر مك‌اینتایر درگذشت. او یكی از بزرگ‌ترین فیلسوفان معاصر بود. در ایران البته جز در میان اهل فلسفه چندان شناخته نبود و شهرتی چون فیلسوفان همسنگ خودش در سنت قاره‌ای نداشت. مك‌اینتایر مورخ فلسفه بود، در فلسفه اخلاق و فلسفه سیاست می‌اندیشید و منتقد اندیشه اخلاقی در غرب بود.

1404/3/12 ۱۰:۱۸
میزگرد میراث ادب پارسی در گستره فرهنگی ایران؛ بخش سوم
ادامه مطلب
گزارش تصویری رونمایی کتاب «خیام در فرهنگ مردم ایران»
گزارش تصویری رونمایی کتاب «خیام در فرهنگ مردم ایران»

آیین رونمایی کتاب «خیام در فرهنگ مردم ایران» اثر عباس قنبری عدیوی، با همکاری بنیاد ایران‌شناسی شعبۀ استان چهارمحال و بختیاری و انتشارات نیوشه، عصر سه‌شنبه، ششم خرداد در مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی برگزار ‌شد.

1404/3/7 ۱۸:۰۹
گزارش تصویری برگزاری رونمایی جلد بیست‌وششم دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
گزارش تصویری آخرین جلسۀ شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی در سال ۱۴۰۳ (۲)
ادامه مطلب

مداخل برگزیده

  • فردوسی
    محمد جعفری (قنواتی)

    فِرْدوسی، ابوالقاسم، شاعر ملی و سرایندۀ شاهنامه، حماسۀ ملی ایرانیان، و آشناترین شاعر در فرهنگ و ادب شفاهی مردم ایران. 

    ادامه مطلب
  • شاهنامه
    محمد جعفری (قنواتی)

    حماسۀ ملی ایرانیان سرودۀ ابوالقاسم فردوسی.

    ادامه مطلب
  • رضا (ع)، امام
    محمدجعفر یاحقی

    رِضا (ع)، اِمام، ابوالحسن علی بن موسی‌الکاظم (148-203 ق/ 765- 818 م)، هشتمین امام شیعیان. 

    ادامه مطلب
  • خیام
    حسین معصومی همدانی,یونس کرامتی,علی میرافضلی

    ابوالفتح عمر بن ابراهیم نیشابوری، فیلسوف، ریاضی‌دان، منجم، پزشک و شاعر قرنهای 5 و 6 ق / 11 و 12 م.

    ادامه مطلب
  • خلیج فارس
    عباس سعیدی

    خَلیجِ فارْس، پیشرفتگی بزرگ آب در خشکی، و بخشی از دریای پـارس باستان در جنوب ایران.  نام و نام‌گذاری: این بدنۀ آبی بزرگ از زمان باستان تاکنون، پیوسته «دریای پارس» یا «خلیج فارس» نام داشته است

    ادامه مطلب

تازه های نشر مرکز

اخبار و گزارش

  • استعمارزدایی فرهنگی و شعر فارسی؛ محور اصلی کتاب هاجکین

    ساموئل هاجکین در کتاب «شعر پارسی‌مآب و شاعرانگی بین‌المللی‌گرایی شرقی» با نگاهی تحلیلی، پیوستگی شعر فارسی و پروژه‌های مبارزه با استعمار فرهنگی را بررسی می‌کند و نشان می‌دهد چگونه شعر فارسی به ابزار مقاومت فرهنگی بدل شد. این پژوهش نمونه‌ای از تحلیل ادبیات تطبیقی در حوزه شرق است.

    ادامه مطلب
  • مترجم هگل، دورکیم، مارکس، اشتراوس، بودن و فوکو

    کمبود کتاب‌های مرجع، ضرورت شناساندن روش علمی و فلسفی غرب، نیز کوشش در جهت تغییر ماهوی نثر فارسی از عمده علل روی آوردن باقر پرهام به امر ترجمه بود.

    ادامه مطلب
  • ژاله آموزگار: شرم‌سار گذشتگان اخلاق‌مدارمان هستیم

    ژاله آموزگار گفت: من گاهی خودم را در کسوت آن گنجشکی می‌بینم که چون جنگل آتش گرفته بود با منقار کوچکش جرعه‌جرعه از آب دریا می‌گرفت و به جنگل می‌پاشید، به او گفتند جرعه آب تو در برابر این شعله‌ها چه کارآیی دارد و او گفت که به خودم می‌گویم من هم کاری انجام دادم و من هم دلم را خوش می‌کنم که لااقل بی‌تفاوت نبوده‌ام.

    ادامه مطلب
  • آبادی روح

    درباره اینكه روح‌های بزرگ چه ویژگی‌هایی دارند، دیدگاه‌های متعددی وجود دارد، با این حال، به نظر مصطفی ملكیان، همه آنها به دو اردوگاه بزرگ تقسیم می‌شوند؛ یكی، اردوگاه عارفان و برخی فیلسوفان (شمار اندكی از فیلسوفان و البته برخی بنیانگذاران ادیان و مذاهب)، دیگری، دیدگاهی كه متعلق به اردوگاه سكولار است. او دیدگاه عرفانی را به‌ طور مختصر توضیح می‌دهد و می‌گوید درباره اینكه چند ساحت در وجود ما انسان‌ها هست اختلاف‌نظر فراوان وجود دارد.

    ادامه مطلب
  • ملّیت مظلوم و نادیده گرفته می‌شود

    حمید احمدی: همه ما دغدغه ایران را داریم و در شرایط دشوار عصر کنونی که مساله ایران به حاشیه رفته است و به مادر ما ایران ظلم شده همه دوست داریم که از ایران دفاع کنیم. ایران‌دوستی و وطن‌دوستی جزو ذات و بحث فطری ماست اما مهین‌پرستی ایرانی‌ها رنگ و بوی نژادپرستانه نداشته است.

    ادامه مطلب

کارگاه و سمینار

آخرین مقالات افزوده شده

پربازدیدترین مقالات

مقالات دائرة المعارف بزرگ اسلامی براساس موضوع

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: