استرالیا

تپه‌های ماسه‌ای روان و فعال، حوضۀ کَنینگ (حوضۀ بیابانی)، بیابان بزرگ ویکتوریا، چالۀ اَمِدیِس (آمادئوس) و نواحی وسیعی از مجموعۀ آرونتا ـ استِرت را اشغال کرده‌اند. نواحی پوشیده از تپه‌های ماسه‌ای در خاور تا حوضۀ بزرگ آرتِزیَن (ه‍ م) امتداد می‌یابند و در آنجا بیابان مشهور سیمپسِن را پدید می‌آورند. این‌گونه بیابانهای تپه‌ماسه‌ای، گویای خشکی اکثر نقاط استرالیا هستند و حرکت این تپه‌های ماسه‌ای نشانگر جابه‌جاییهای عظیم ماسه پیرامون کانون مرکزی این قاره است. اما حتى در این مناطق بسیار خشک، یعنی منطقۀ اطراف دریاچۀ اِر، که دارای میـزان بارندگی متوسط سالانه‌ای کمتر از 125 میلی‌متر است، گاه به گاه باران می‌بارد و رودخانه‌ها جاری می‌شوند. 
در جاهای خشک استرالیا، از آنجا که پوشش گیاهی ناچیز است و نیز به این دلیل که لایه‌های سنگی نفوذناپذیر در همه‌جا یافت می‌شوند، جریان آب حاصل از باران سرعت بسیاری می‌گیرد و موجب خسارتهایی می‌شود. آبهای روان مواد حاصل از هوازدگی را از دامنۀ تپه‌ها می‌شویند و با خود می‌برند؛ آبکندهایی پدید می‌آورند و حجم چشمگیری از رسوبهای مرتفعات را به جلگه‌ها سرازیر می‌سازند. سپس بستر رودخانه‌ها گسترده‌تر می‌شوند و به این ترتیب، جلگه‌های بزرگ آبرفتی شکل می‌گیرند. همین آبرفتها توسط رودخانه‌ها به زمینهای پست منتقل، و در جلگه‌ها فرو گذاشته، و در مقیاسی گسترده، منبع ماسه‌هایی می‌شوند که تپه‌های ماسه‌ای به واسطۀ باد از آنها پدید می‌آیند.
در دورترین نقطۀ جنوب باختریِ سپر، به‌ویژه در مناطق شمالی، میزان بارش برای رشد پوشش گیاهی مناسب است و این بارش آن‌قدر منظم هست که رودخانه‌هایی دائمی را جاری سازد. در اینجا نقش رودها در شکل بخشیدن به سطح زمین، به‌گستردگی پیداست. چشم‌انداز آن شامل دره‌ها و خطوط تقسیم آب است که شکل دقیق هریک از آنها به ساختار محلی زمین بستگی دارد. در این گونه‌ نواحی، میزان تغییر چشم‌انداز در مقایسه با مناطق خشک بسیار بیشتر است.
بقایای سنگواره‌ای، حاکی از وجود آب و هوای مرطوب در بسیاری نقاط استرالیا درگذشته است، اما در اثر دگرگونیهای بعدی، این قاره به‌صورت سرزمینی خشک‌ درآمده است. با این‌همه، در جنوب، وجود تپه‌های ماسه‌ای که هم‌اکنون به‌واسطۀ پوشش گیاهی تثبیت شده‌اند، نشان می‌دهد که در این اواخر بر رطوبت هوا افزوده شده است.
سرانجام، در بخشهای بسیاری از سپر، بقایای سطح فرسایش‌یافتۀ زمین به صورت هموار درآمده، و از سنگهای هوازدۀ سخت و سیلیسی پوشیده شده است که سنگ بستر را به‌صورت محلی بریده، و در نهایت، یا در رأس بلندیها قرار گرفته، یا در زیر نهشته‌های رسوبی بعدی مدفون شده‌اند. وجود اینها گویای تغییرات وضعیت پوستۀ زمین (چه تغییراتی در سطح بستر و چه تغییرات گسلی و فرونشستهای منطقه‌ای)، و نیز مؤید آن است که در گذشته، سطح قاره همچون اکنون دارای پستی و بلندیهایی با ارتفاع کم بوده است. در لبۀ خاوریِ سپر، بقایای پوسته‌ای باز هم قدیمی‌تر، مربوط به عصر مِزوزوئیک میانی، به‌چشم می‌‌خورد که به‌واسطۀ حرکتهای بعدی زمین چین‌خورده، و اکنون در زیر لایه‌های رسوبی حوضۀ بزرگ آرتِزیَن و حوضه‌های مانندِ آن مدفون شده است. نمونه‌هایی از وجود این سطح در شمال باختری کوینزلند، استرالیای مرکزی و استرالیای جنوبی یافت می‌شود.
رشته‌کوههای فلیندِرز ـ ماونت لافتی در کنار دورترین نقطۀ جنوب خاوری سپر، زمینهایی مرتفع‌اند که زمین‌ناودیسِ اَدِلِید را اشغال کرده‌اند یا در سطح زمین فرونشسته‌اند. این رسوبها عمدتاً در اوایل دوران پالئوزوئیک دچار چین‌خوردگی و گسل شده‌اند، ولی این دگرگونیها از آن زمان به بعد نیز ادامه یافته است. رشته کوههای فلیندرز کمربند کوهستانی چین‌خورده و بسیار فرسایش‌یافته‌ای است که شکل کوهستانی با ماسه‌سنگهای برآمده و همراه با بریدگیهایی چهرۀ مشخص آن را می‌سازد. دشت ویلاکرا حوضۀ میان‌کوهی گسترده‌ای را دربر دارد که از یک ساختار فرونشسته پدید آمده، و در اثر فرسایش، رسوباتی به ارتفاع حدود 6 هزار متر بر روی آن قرار گرفته است. در اینجا، بقایای اشکال قدیمی زمین با پستی و بلندی ناچیز دیده می‌شود و در شمال، ناهمواریهایی بر روی رخنمونهای پراکندۀ گرانیتی ایجاد شده است.

1. سد آبسنگی بزرگ، بزرگ‌ترین آبسنگ مرجانی جهان، به طول بیش از 000‘2 کم‍ در کرانه‌های کوینزلند. 
2. کانگوروی خاکستری و بچه‌اش که درون کیسۀ شکمی مادر است. کانگوروها غالباً نماد استرالیا دانسته می‌شوند. 
3. کوالا و بچه‌اش روی شاخۀ درخت اُکالیپتوس. اکالیپتوس بومی استرالیا و جزیره‌های پیرامون آن، و فراوان‌ترین درخت (با بیش از 400 گونه) در این کشور است. کوالا نیز از پستانداران کیسه‌دار بومی استرالیاست. 
4. صخرۀ اِرز، یا در زبان بومیان استرالیا: اولورو. این تک‌سنگ (مونولیت) بسیار بزرگ 6/ 3 کم‍ طول، 2 کم‍ عرض، و از سطح بیابان پیرامون خود تا 335 متر ارتفاع دارد. بومیان استرالیا این صخره را مقدس می‌دانند و دیوارهای غارهای آن پوشیده از نقاشیهای باستانی آنان است.
5. دورنمای بندر سیدنی، بزرگ‌ترین شهر استرالیا. در میان تصویر، ساختمان اُپرای سیدنی دیده می‌شود که از نمادهای کشور استرالیا به‌شمار می‌رود. 
6. چشم‌انداز کرانه‌های رود یارا در بندر ملبورن، دومین شهر بزرگ استرالیا. 
7. نمایی از کوه کرِیدِل و دریاچۀ داو در تاسمانی. 
8. دورنمای ساختمان پارلمان استرالیا در کانبرا، پایتخت این کشور. 

به سوی جنوب، رشته‌کوههای ماونت لافتی عبارت است از یک برآمدگی پیچیده و مجزا، یا یک واحدِ ساختیِ برآمدۀ قدیمی. این رشته‌کوهها که از خاور و باختر، به واسطۀ شیبها و پـرتگاههای گسلی ــ که در اوایـل دوران پـالـئـوزوئیک بـرای نخستین‌بار ایجاد شده‌اند و از آن زمان به بعد دچار حرکتها و تغییرهای پیوسته بوده، و هنوز هم فعال‌اند ــ محدود می‌شوند، در بسیاری نقاط توسط بقایای یک جلگۀ لاتِریتی دربر گرفته شده‌اند. در بسیاری جاهای دیگر منطقه، این پوشش سنگی سخت، اگر اصولاً وجود داشته باشد، در اثر فرسایش رودخانه‌ای از میان رفته است. ماسه‌سنگها باز هم رشته‌کوهها و پدیده‌های مرتفع پراکنده‌ای را ایجاد کرده‌اند، مانند کوه لافتی.
میان کوه لافتی و رشته‌کوه فلیندرز، شمال میانه ــ منطقه‌ای شامل چین‌خوردگیهایی گسترده، اما آشکار ــ واقع شده است که در بیشتر جاهایش، کوههای ماسه‌سنگی از شمال به جنوب کشیده شده‌اند و در دوران سوم، یعنی تا 50 میلیون سال پیش، در دره‌های گستردۀ آن دریاچه‌هایی وجود داشته است.