دائرة المعارف بزرگ اسلامی

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

خلیل بن احمد | بابک فرزانه خَلیلِ بْنِ اَحْمَد، ابوعبدالرحمان خلیل بن احمد فَراهیدی (فُرْهُودی) اَزْدی بصری، دستور‌دان و فرهنگ‌نویس مشهور، و بنیان‌گذار دانش‌ آواشناسی و عروض عربی.
خلیل بن احمد بن سلیمان | مریم صادقی خَلیلِ بْنِ اَحْمَدِ بْنِ سُلِیْمان (مق‍ 856 ق / 1452 م)، شاعر و از امرای ایوبی ملقب به الملک‌الکامل.
خلیل بن اسحاق | فریده بهشتی خَلیلِ بْنِ اِسْحاق، فقیه مالکی مصری (د ربیع‌الاول 767 / نوامبر 1365) صاحب کتاب مشهور المختصر.
خلیل بن اوزون حسن* |
خلیل بن قلاوون | منوچهر پزشک خَلیلِ بْنِ قَلاوون، صلاح‌الدین الملک الاشرف (666- 15 محرم 693 ق / 1268- 16 دسامبر 1293 م)، سلطان مصر و شام، از سلسلۀ ممالیک بحری.
خلیل ترکمان* |
خلیل سلطان تیموری | اکبر صبوری خَلیلْ سُلْطانِ تِیْموری، از سلاطین تیموری (هرات، 24 جمادی‌الآخر 786 ـ ری، 16 رجب 814 ق / 13 اوت 1384 ـ 3 نوامبر 1411 م)، چهارمین پسر میران شاه، فرزند تیمور.
خلیل مطران* |
خلیلی | علی کاتبی خَلیلی، خلیل ابراهیم بیگ (810 ؟-890 ق / 1407- 1485 م)، شاعر صوفی‌مشرب دورۀ ادبیات دیوانی عثمانی (سدۀ 7-13 ق / 13- 19 م).
خمارتاش* |
خمارَوَیه |
خمر | حمید گوینده خَمْر، نوشیدنی مست‌کننده که در قرآن کریم از نوشیدن آن نهی شده و در فقه اسلامی، به عنوان شاخص‌ترین نوشیدنی حرام بحثهای مفصلی دربارۀ آن انجام شده است.
خمریه | آذرتاش آذرنوش , اصغر دادبه , محمود رضا اسفندیار خَمْریّه، اصطلاحی که احتمالاً در آغاز سدۀ 14 ق / 20 م به کار گرفته شده و به قصاید و قطعاتی که دربارۀ باده و باده‌گساری و ملزومات آن سروده شده، اطلاق می‌گردد.
خمس | محمدصادق لبانی مطلق خُمْس، حق مالی است عبارت از یک‌پنجم یا 20٪ از اموال و داراییها در شرایط معین. گفته می‌شود ریشۀ این حق به پیش از اسلام بازمی‌گردد که رئیس قبیله، «المِرباع» یا یک‌چهارم از غنایم جنگی را دریافت می‌نمود
خمسه مسترقه* |
خمسه نظامی | حمیدرضا شایگان فر خَمْسۀ نِظامی، عنوان مشهوری برای پنج‌گنج یا 5 مثنوی پرآوازۀ شاعر نامی ایرانی، حکیم نظامی گنجوی (د ح 614 ق / 1217 م).
خمیر | محمد حسن نیا خَمیر، شهرستان و شهری بندری در کرانۀ شمالی خلیج فارس، در استان هرمزگان.
خمین | پرویز امین خُمِیْن، شهرستان و شهری در استان مرکزی: شهرستان خمین: این شهرستان که در اسفند 1337، با مرکزیت شهر خمین تشکیل گردید
خمینی شهر | شیوا جعفری خُمِیْنی‌شَهْر، شهرستانی به مرکزیت شهری به همین نام در استان اصفهان. شهرستان خمینی‌شهر که در قسمت جلگه‌ای استان اصفهان واقع شده...
خمینی، روح الله | احمد پاکتچی , فرامرز حاج منوچهری , حمید انصاری خُمِیْنی، روح‌الله، رهبر انقلاب اسلامی، و بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران. آیت‌الله سید روح‌الله، فرزند حاج آقا مصطفى موسوی خمینی ...
خنج | محسن احمدی خُنْج، شهرستان و شهری در جنوب استان فارس. ظاهراً نخستین‌بار از این شهر در کتاب فردوس المرشدیة (تألیف در 728 ق / 1328 م)، متعلق به محمود بن عثمان، نام برده شده است.
خُنَجی* |
خندق | عاطفه زندی خَنْدَق، عنوان یکی از غزوات مشهور پیامبر (ص) که به غزوۀ احزاب نیز شهرت دارد. واژۀ خندق، معرب «کنده» و به معنای گودالی است که در پیرامون شهر کنده باشند
رأس مسندم | هادی ویسی مجمع‌الجزایر و شبه‌جزیره‌ای صخره‌ای در جنوب تنگۀ هرمز، در دهانۀ خلیج فارس.
رأس‌الخیمه | سلمان قاسمیان یکی از امیرنشینهای هفت‌گانۀ امارات متحدۀ عربـی. ایـن امیرنشین بـا 684‘1 کمـ مسـاحت، ازلحـاظ وسعـت، چهارمین امیرنشین در میان دیگر امیرنشینهای امارات متحدۀ عربی به شمار می‌رود («رأس‌الخیمه»، npn.).
رأس‌العین | شیوا جعفری یا رأس‌عین، شهر و شهرستانی به همین نام در استان حسکه در شمال سوریه.
رئوس ثمانیه | علیرضا محسنی رُئوسِ ثَمانیه، 8 اصل مقدماتی در علوم قدیم، پیش از ورود به مباحث اصلی. کتب قدیم و طلاب علوم را رسم بر این بود که پیش از شروع مطلب یا تحصیل علم، به 8 پرسش پاسخ می‌دادند که به رئوس ثمانیه شهرت دارد. از مبدع و خاستگاه این بحث اطلاع دقیقی در دست نیست و احتمالاً به مرور زمان و از اختلاط موضوعات مختلف شکل گرفته است...
رئیس الرؤسا |
رئیس علی تنگستانی |
رئیس علی دلواری | سید علی آل داوود رَئیسْ‌عَلیِ دِلْواری (1303-1333 ق/ 1886-1915 م)، از مبارزان راه آزادی و از پیش‌کسوتان مقابله با نیروهای استعمارگر انگلیسی در جنوب ایران، هنگام جنگ جهانی اول.
راشدالدین سنان | مسعود تاره (528- 588 ق / 1134-1192 م)، داعی اسماعیلیۀ نزاری، و مهم‌ترین رهبر نزاریان شام در دورۀ الموت.
راشدی | امیر ضیغمی پیر حسام‌الدین، مشهور به «پیر سند»، ادیب، مصحح متون، روزنامه‌نگار و ایران‌شناس نامدار پاکستانی (26 رمضان 1329-6 جمادی‌الآخر 1402 ق / 20 سپتامبر 1911-1 آوریل 1982 م).
راشدین، خلفا |
راضی بالله | منوچهر پزشک ، ابوالعباس محمد بن مقتدر عباسی (رجب 297 ـ ربیع‌الاول 329 / مارس 910 ـ دسـامبر 940)، بیستمیـن خلیفۀ عبـاسی (حک‍ جمـادی‌الاول 322 ـ ربیـع‌الاول 329 / آوریـل 934 ـ دسامبر 940).
راعی اندلسی | رضوان مساح ابوعبدالله، شمس‌الدین محمد بن محمد بن اسماعیل (ح 782- ذیحجۀ 853 / 1380- فوریۀ 1450)، نحوی، فقیه و شاعر. منابع نزدیک به وی، اطلاع چندانی دربارۀ زندگی او به دست نمی‌دهند.
راعی نمیری | آذرتاش آذرنوش عُبید بن حُصین نمیری عامری (د ح 96 ق / 715 م)، شاعر عصر اموی. تبارنامۀ او در بیشتر منابع آمده است (مثلاً نک‍ : ابن‌سلام، 2 / 298؛ ابن‌حزم، 2 / 279).
رسائل اخوان الصفا |
رساله محیطیه | یونس کرامتی رِسالِۀ مُحیطیّه، رساله‌ای مهم دربارۀ محاسبۀ نسبت محیط دایره به قطر آن (عدد π)، نوشتۀ غیاث‌الدین جمشید کاشانی (ه‍ م)، در اواسط شعبان 827/ ژوئیۀ 1424.
رستاخیز |
رستاخیز، حزب | عبدالحسین آذرنگ رَسْتاخیز، حِزْب، تشکیلات سیاسی دولتی (1353-1357 ش / 1974- 1978 م)، تأسیس‌شده به دستور مستقیم محمدرضا شاه پهلوی و یکی از علتهای تشدید نارضایی منجر به انقلاب اسلامی
رستاق | منوچهر پزشک رُسْتاق، شهری کهن و تاریخی، و مرکز استانی به همین نام در سلطان‌نشین عمان. این شهر مدتی به‌عنوان مرکز امامت، پایتخت عمان بوده است و امروزه نیز یکی از چند شهر مهم عمان به شمار می‌آید
رستاق | علی کرم همدانی یا رَستاق، اصطلاحی در تقسیمات اداری دورۀ ساسانیان و نخستین سده‏های اسلامی در ایران
رستم التواریخ |
رستم الحکما | سید علی آل داوود رُسْتَمُ‌الْحُکَما، محمدهاشم حسینی موسوی صفوی (1180-1264 ق/ 1766- 1848 م)، متخلص به آصف، و مشهور به رستم‌الحکما از منشیان و طغرانویسان اواخر عهد زندیه و اوایل قاجاریه، و نگارندۀ کتاب معروف رستم التواریخ.
رستم بیگ |
رستم دشمنزیار |
رستم، ایل | حسن موسوی زاده رُسْتَم، یا رستمی، یکی از طایفه‌های لر شیعی‌مذهب ساکن در بخش رستم، در شهرستان ممسنی، واقع در استان فارس
رستمدار |
رستمیان | محمد نوری رُسْتَمیان، از سلسله‌های حکومتگر خارجی‌مسلک اباضی در مغرب اسلامی، که در فاصلۀ سالهای 160-296 ق / 777- 909 م در مغرب‌الاوسط یا الجزایر کنونی به مرکزیت تاهرت حکومت کردند (نویهض، 85؛ هویدی، 1 / 36؛ نیز نک‍ : ناصری، 76-81).
رسول اکرم (ص) |

دائرة المعارف بزرگ اسلامی

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

دائرة المعارف بزرگ اسلامی

ورود به سایت

ثبت نام