کتیبۀ پارچه ای ترکیب بند محتشم دورۀ مظفرالدین شاه / امیرحسین مقتدایی
محمد بن جریر طبری و کتاب تاریخ او / رسول جعفریان
اولین مقتل فارسی در جغرافیای عثمانی / محسن شریفی صَحی
اولین مقتل فارسی در جغرافیای عثمانی / محسن شریفی صَحی

دستنویسی از کتابی به نام «غزوۀ رسول علیه‌السلم» با ش ۱۳۳۸ در کتابخانۀ مغنیسا موجود است و حاوی اطلاعاتی از تولد و نسب و غزوات پیامبر است تا اخبار خلفا و حضرت علی و امام حسن و در آخر خبر مقتل امام حسین ع.

1404/4/16 ۰۹:۵۸
ادامه مطلب
نقش ایران در تمدن اسلامی‌ / پروفسور ریچارد نلسون فرای
نقش ایران در تمدن اسلامی‌ / پروفسور ریچارد نلسون فرای

نوشتار زیر از ریچارد فرای است، ایران شناس نامدار آمریکایی که عقیده داشت :ایران سروی است که در برابر طوفان رخدادهای روزگار، خم می‌شود، ولی نمی‌شکند. ققنوسی است که همواره پس از تاخت و تازها و ویرانگری‌های گسترده، از خاکستر خویش برخاسته و به زندگی فرهنگی خود ادامه داده است.‌

1404/4/17 ۰۹:۱۳
چگونه می‌توان ایرانی بود؟ چگونه می‌توان ایرانی نبود؟ / عبدالحسین زرین‌کوب
مبادی هویت ایرانی / محمدعلی اسلامی ندوشن
مبادی هویت ایرانی / محمدعلی اسلامی ندوشن

هر کشور دیرینه سالی نشیب و فراز تاریخی داشته و هر ملتی کمابیش ترکیبی است از بدتر و بهتر. ایرانی نیز چنین است و با همه ناسازگاری‌‏های روزگار، توانسته است رشحه‌‏ای از اصالت در خود حفظ کند و هر گاه لازم باشد، سرزندگی خود را به‌‏کار اندازد. ایران را باید شناخت و مبادی هویتش را دریافت

1404/3/12 ۱۰:۵۸
ادامه مطلب
سندی منحصر به فرد از آرشیو ملی ایران منتشر شد
قدیمی ترین کتاب چاپ سربی کتابخانه مرکزدائرةالمعارف بزرگ اسلامی
قدیمی ترین کتاب چاپ سربی کتابخانه مرکزدائرةالمعارف بزرگ اسلامی

بنابر گزارش بخش فهرست نویسی کتابهای چاپی (اعم از فارسی، عربی و ترکی) قدیم ترین کتابی که تاکنون از آثار فهرست شده کتابخانه بر می آید، کتاب ارزشمند فرهنگ شعوری (نوال الفضلا و لسان العجم) می باشد، که در ۱۰۷۵ قمری تالیف شده است.

1404/3/11 ۱۱:۴۸
خلیج فارس نامی پاینده در گذر سده‌ها
خلیج فارس نامی پاینده در گذر سده‌ها

شواهد فراوان تاریخی از سپیده‌دم تاریخ تاکنون برای نام خلیج فارس وجود دارد. کتاب‌هایی کهن همچون «مسالک‌الممالک» اصطخری از جغرافیانویسان سده چهارم هجری از مستندترین این شواهد به شمار می‌آیند.

1404/2/10 ۱۱:۳۳
ادامه مطلب
مواجهه ایرانیان با استعمار در گفت‌وگو با رضا داوری‌اردکانی
مواجهه ایرانیان با استعمار در گفت‌وگو با رضا داوری‌اردکانی

اکنون جهانی که پیش از این مستعمره بوده یا استعداد مستعمره‌بودن داشته در حاشیه جهان جدید قرار گرفته بی‌آنکه از وضع خود خبر داشته باشد این وضع غفلت در راه نبودن و در حاشیه قرار داشتن را من صفت خاص توسعه‌نیافتگی یافتم.باید اندکی بیشتر به تاریخ توجه کنیم و مخصوصاً در تاریخ معاصر کشورمان و وضع کنونی جهان تامل کنیم

1404/4/21 ۱۳:۵۵
گفت‌وگو با بئاتریس سالاس مترجم اسپانیایی شاهنامه
گفت‌وگو با بئاتریس سالاس مترجم اسپانیایی شاهنامه

فردوسی مخاطبان را به گفت‌وگو دعوت می‌کند، همان که در جهان امروز با عناوینی چون دیپلماسی یاد می‌شود. در شرایط فعلی که شاهد جنگ‌ها و ناآرامی‌هایی هستیم، بیشتر به گفت‌وگو نیاز داریم. تأکید بر تعامل و گفت‌وگو، نجات‌بخش جهان آشفته امروز است.

1404/4/18 ۱۳:۵۴
مرور کارنامۀ فرهنگی مرتضی کاخی در گفت‌وگو با بهرام پروین گنابادی
مرور کارنامۀ فرهنگی مرتضی کاخی در گفت‌وگو با بهرام پروین گنابادی

بهرام پروین گنابادی، از دوستان نزدیک زنده‌یاد مرتضی کاخی، گفت: دکتر کاخی، هم شخصیت علمی و فرهنگی برجسته‌ای بود و هم انسانی آداب‌دان و مهربان. عمر خود را با شعر فارسی و فرهنگ ایرانی سپری کرد. حتی در واپسین روزهای زندگی‌اش، که به بیماری آلزایمر مبتلا شده بود، تنها چیزی که در ذهنش باقی مانده بود، شعر فارسی بود.

1404/4/17 ۰۸:۳۶
ادامه مطلب
گزارش تصویری برگزاری یادبود «سیّداصغر قریشی»
گزارش تصویری رونمایی کتاب «خیام در فرهنگ مردم ایران»
گزارش تصویری رونمایی کتاب «خیام در فرهنگ مردم ایران»

آیین رونمایی کتاب «خیام در فرهنگ مردم ایران» اثر عباس قنبری عدیوی، با همکاری بنیاد ایران‌شناسی شعبۀ استان چهارمحال و بختیاری و انتشارات نیوشه، عصر سه‌شنبه، ششم خرداد در مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی برگزار ‌شد.

1404/3/7 ۱۸:۰۹
گزارش تصویری برگزاری رونمایی جلد بیست‌وششم دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
ادامه مطلب

مداخل برگزیده

  • عاشورا
    محمدعلی جودکی

    عاشورا، روز دهم محرم، مصادف با شهادت امام حسین (ع) که بزرگ‌ترین روز سوگواری در میان شیعیان است. واقعۀ عاشورا از رویدادهای مهم تاریخ شیعیان به شمار می‌رود که با بازتولید بسیاری از رخدادها و صحنه‌های حماسۀ کربلا به فرهنگ عامه راه یافته است.

    ادامه مطلب
  • تیرگان
    ندا اخوان اقدم

    تیرْگان، از جشنهای ایران باستان که همه ساله در تیرماه برگذار می‌شد. تیرگان جشن باران بود و تمامی آیینهایی که در این روز برپا داشته می‌شد، به ایزد باران، یعنی تیشتر اختصاص داشت. هنوز هم زردشتیان ایران تیرگان را جشن «تیر و تیشتر» می‌دانند (بویس، «تاریخ...»، I/ 75، «جشنها...»، 803).

    ادامه مطلب
  • آرش
    احمد تفضلی

    آرَش [āraš]، پهلوان تیرانداز ایرانی. نام وی در اوستا به صورت اِرِخْشه با صفت تیزتیرترینِ ایرانیان آمده، و گفته شده که او تیری از کوه اَیریو خشوثه به کوه خَونْوَنْت انداخته است ( اوستا، یشت 8، بند 6). این نام در پهلوی ایرَش و با صفت تیزتیر آمده، و به اختصار روایت شده است که در روز ششم از ماه فروردین، منوچهر و این پهلوان، ایران را از افراسیاب بازستاندند («متنهای پهلوی»، 104). داستان تیراندازی آرش با تفصیل بیشتری در منابع اسلامی آمده است.

    ادامه مطلب
  • ایران
    حسن رضایی باغ بیدی,اصغر دادبه,علی بلوکباشی,قمر آریان,محمدحسن گنجی,علی بهرامیان,احمد پاکتچی,محمدحسن سمسار,بخش ادبیات عرب,فاطمه لاجوردی,روزبه زرین کوب,یونس کرامتی,سید حسین نصر,بخش ادیان و عرفان,عبدالحسین زرین کوب,زهره زرشناس,مهری باقری

    ایران، كشوری باستانی در جنوب غربی آسیا با 000‘648‘1 كمـ2 مساحت و بیش از 65 میلیون تن (1376ش) جمعیت كه نام رسمی آن «جمهوری اسلامی ایران» است. 

    ادامه مطلب
  • تاسوعا
    حسن اکبری بیرق

    روز نهم ماه محرم، که همه‌ساله شیعیان و دوستداران امام حسین (ع) با آیینهای ویژه‌ای، به یاد مصائبی که در روز نهم محرم 61 ق / 9 اکتبر 680 م بر شهدای کربلا گذشته است، آن را گرامی می‌دارند.

    ادامه مطلب

تازه های نشر مرکز

اخبار و گزارش

  • «مجموعه مقالات همایش ملی زبان‌ها و گویش‌های ایران (گذشته و حال)» در ایستگاه ششم

    کتاب «مجموعه مقالات ششمین همایش ملی زبان‌ها و گویش‌های ایران (گذشته و حال)» به‌کوشش محمود جعفری دهقی از سوی انتشارات مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش‌های ایرانی و اسلامی) منتشر شد. اثری که دربردارندۀ ۳۰ مقالۀ پذیرفته‌شده ازجمله آثاری از مجدالدین کیوانی، علی‌اشرف صادقی، زهره زرشناس و فرزانه گشتاسب در این همایش است که نیمۀ اسفند ۱۴۰۱ در مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی برگزار شد.

    ادامه مطلب
  • مقاتل الحسین (ع)؛ راز جاودانگی حماسه عاشورا

    نگاهی به مقتل نویسی و مشهورترین مقتل‌هایی که برای شهادت اباعبدا...(ع) و یارانش نوشته شده است.

    ادامه مطلب
  • پایان یك فریب

    گزارشی تحقیقی درباره هنری راولینسون مترجم خط میخی و افسر اطلاعاتی بریتانیا (۱۲۴۸تا ۱۲۵۵ق.)

    ادامه مطلب
  • ایران یک دولت قدیمی است

    حمید احمدی:‌ایران یک دولت-ملت باستانی از نظر نظریه‌پردازان است و به باور «گراردو نیولی» هویت ایرانی در ایران توسط اردشیر بابکان پایه‌گذاری شده و هرتسفلد بر این باور است که هویت ایرانی در دوره هخامنشیان ساخته شده است. در ادبیات کهن و شعر فارسی نمونه‌های فراوانی از کنار هم بودن ملت و دولت داریم.

    ادامه مطلب
  • از زندیه تا پهلوی

    کتاب «جامعه‌شناسی تاریخی شهر شیراز» می‌تواند منبعی ارزشمند برای پژوهشگران حوزه‌های جامعه‌شناسی، تاریخ اجتماعی، شهرسازی و مطالعات فرهنگی باشد و دریچه‌ای تازه برای تحلیل تحولات شهری در ایران بگشاید.

    ادامه مطلب

کارگاه و سمینار

آخرین مقالات افزوده شده

پربازدیدترین مقالات

مقالات دائرة المعارف بزرگ اسلامی براساس موضوع

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: