«دلی‌دمرول» وصله‌‌‌ای که به فرهنگِ ایرانیِ آذربایجان نمی‌چسبد! / محمد جعفری قنواتی
«دلی‌دمرول» وصله‌‌‌ای که به فرهنگِ ایرانیِ آذربایجان نمی‌چسبد! / محمد جعفری قنواتی

اقتباس‌های هنری و ادبی از فرهنگ‌های دیگر، سابقه‌ای بسیار طولانی دارد و در همهٔ جوامع، از جمله ایران، از دیرباز رایج بوده است. چنان‌که کلیله‌ودمنه، قریب ۱۶۰۰ سال پیش، از سنسکریت به پهلوی و سپس در دورهٔ اسلامی، نخست به عربی و سپس به فارسی و بسیاری از زبان‌های دیگر ترجمه شد.

1404/9/4 ۱۲:۲۴
کدام کوروش / احمد مسجدجامعی
کدام کوروش / احمد مسجدجامعی

در اجلاس یونسکو در سمرقند، منشور کوروش با پیشنهاد تاجیکستان برای ثبت در میراث جهانی یونسکو پیشنهاد شد که با پیوستن ایران به آن پیشنهاد، با عنوان سند بنیادی حقوق بشر به تصویب رسید.

1404/9/1 ۱۲:۲۴
فارابی و مفهوم شناسی زیبایی / حسن بلخاری
فارابی و مفهوم شناسی زیبایی / حسن بلخاری

فارابی در باب ششم کتاب آرای مدینه فاضله با عنوان ‌«القول فی عظمته و جلاله و مجده تعالی» به بحث و بررسی عظمت و شکوه خداوند پرداخته و در همین جاست که تأملات نظری خود را در تعریف جمال، بهاء و زینت بیان می‌کند

1404/9/1 ۰۹:۱۵
ادامه مطلب
درنگی در آیات مربوط به ذوالقرنین / علامه طباطبایی
شاعرِ «لطیف‌ترین شعر عاشقانه عصر ما» / محمدامین ریاحی
ایرانیان و تأثیرشان بر فرهنگ فرانسه /  جواد حدیدی
ایرانیان و تأثیرشان بر فرهنگ فرانسه / جواد حدیدی

حدود چهار سده از آشنایی فرانسویان با فرهنگ و ادبیات ایران می گذرد و در این مدت شاعران، ادیبان و نویسندگان فرانسه به مناسبت های مختلف و از وجوه گوناگون با بزرگان شعر و ادب ایران و آثارشان مواجه شده اند و از آنها تأثیر پذیرفته اند

1404/6/29 ۱۱:۱۴
ادامه مطلب
نظام‌نامۀ کتابخانه در دورۀ قاجار
نظام‌نامۀ کتابخانه در دورۀ قاجار

سند تازه ارائه‌شده در این شماره، گوشه‌ای از نخستین تلاش‌های اداری ایران برای تنظیم مقررات کتابخانه‌های عمومی در سال‌های پایانی دورۀ قاجار را نشان می‌دهد.

1404/8/25 ۱۱:۵۷
مُهر ناصرالدین‌شاه و مشیرالسلطنه نشان از تاریخ تملک نسخه در محافل درباری
نسخه‌ای از تاریخ بیهقی در تملک ملک الشعرای بهار
ادامه مطلب
گفت‌وگو با خداداد رضاخانی درباره حسن پیرنیا (مشیرالدوله)
گفت‌وگو با خداداد رضاخانی درباره حسن پیرنیا (مشیرالدوله)

خداداد رضاخانی گفت: به نظر من، مشیرالدوله پیرنیا کاملاً تاریخ‌نگار زمان خودش است؛ از نظر سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کاملاً فرزند همان دوران است و نمونه روشنی از نسل تاریخ‌نگارانی است که پیش از نسل‌هایی چون عباس زریاب و عباس اقبال آشتیانی می‌زیستند. او نماینده موج اول تاریخ‌نگاری ایرانیِ متأثر از اروپا است؛ چیزی که می‌توان آن را «اروپای مدرن ایرانی» نامید. او با جدیت تاریخ‌نگاری اروپامحور را در ایران جا انداخت و از طریق تأثیرگذاری بر کتاب‌های درسی، نفوذ زیادی پیدا کرد.

1404/9/4 ۱۲:۳۲
گفت‌وگو با حسین واله رئیس موسسه حکمت و فلسفه در روز جهانی فلسفه
گفت‌وگو با حسین واله رئیس موسسه حکمت و فلسفه در روز جهانی فلسفه

حسین واله گفت: در تاریخ مشهور است که سقراط را بازداشت کردند و گفتند اظهار ندامت کن یا جام شوکران را بنوش. عده‌ای از شاگردانش هم گفتند که می‌توانیم تو را فراری دهیم. اما سقراط فرار نکرد. چرا فرار نکرد؟ آیا می‌توان تصور کرد یک آدمی سر دو راهی‌های مختلفی قرار بگیرد که یکی از آنها جان و دیگری چیز دیگری باشد و آن چیز دیگر را بر جانش ترجیح دهد؟

1404/9/1 ۱۳:۰۳
تاریخ حقوق ایران در دوره ساسانی در گفت‌وگو با صفر بیگ‌زاده
تاریخ حقوق ایران در دوره ساسانی در گفت‌وگو با صفر بیگ‌زاده

بیگ‌زاده گفت:‌«حقوق» و «تمدن»، همزادند. تمدن، بدون حقوق، نه می‌بالد، نه می‌ماند. به گمان من، حکومت و فرمانروایی نیز بدون حقوق نه ایجاد می‌شود، نه دوام می‌آورد و وجود دوران‌های بزرگ پادشاهی هخامنشی، اشکانی و ساسانی که بیش از هزار سال بخش بزرگی از جهان باستان را به‌نیکی اداره کرده‌اند، نشان از وجود حقوق در ایران دارد و متن‌های حقوقی به جا مانده از ایران پیش از اسلام، که کم نیستند، گواه درستی این گزاره است.

1404/9/1 ۱۲:۰۵
ادامه مطلب
گزارش تصویری برگزاری شبِ «دانشنامۀ اسلامیکا» در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
گزارش تصویری برگزاری شبِ «دانشنامۀ اسلامیکا» در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی

نهصدودپانزدهمین شب از سلسلۀ شب‌های مجلّۀ بخارا با هم‌کاری مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و مؤسّسۀ مطالعات اسماعیلی لندن، به «دانشنامۀ اسلامیکا» اختصاص یافت که عصر یک‌شنبه، دوم آذر در تالار امیرالمؤمنینِ مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد.

1404/9/3 ۰۹:۴۵
گزارش تصویری برگزاری پاس‌داشت دهمین سال‌روز درگذشت عبدالرّحیم جعفری، بنیادگذار مؤسّسۀ انتشارات امیرکبیر -۲
گزارش تصویری برگزاری پاس‌داشت دهمین سال‌روز درگذشت عبدالرّحیم جعفری، بنیادگذار مؤسّسۀ انتشارات امیرکبیر -۲

آیین پاس‌داشت دهمین سال‌روز درگذشت عبدالرّحیم جعفری، بنیادگذار مؤسّسۀ انتشارات امیرکبیر با عنوان «امیرِ کبیرِ نشر» به میزبانی مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی و با همکاری نشر نو، عصر سه‌شنبه، هشتم مهر برگزار شد.

1404/7/9 ۱۱:۲۶
گزارش تصویری برگزاری پاس‌داشت دهمین سال‌روز درگذشت عبدالرّحیم جعفری، بنیادگذار مؤسّسۀ انتشارات امیرکبیر -۱
گزارش تصویری برگزاری پاس‌داشت دهمین سال‌روز درگذشت عبدالرّحیم جعفری، بنیادگذار مؤسّسۀ انتشارات امیرکبیر -۱

آیین پاس‌داشت دهمین سال‌روز درگذشت عبدالرّحیم جعفری، بنیادگذار مؤسّسۀ انتشارات امیرکبیر با عنوان «امیرِ کبیرِ نشر» به میزبانی مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی و با همکاری نشر نو، عصر سه‌شنبه، هشتم مهر برگزار شد.

1404/7/9 ۱۱:۲۳
ادامه مطلب

مداخل برگزیده

  • کیخسرو
    محمود امیدسالار

    کِیخُسْرو، از شاهان جاوید در دین زردشت و فرهنگ مردم و مشهور به عدالت در حماسۀ ملی ایرانیان. 

    ادامه مطلب
  • کهربا
    محسن ابراهیمی

    کَهْرُبا، یا کاه‌ربا، گوهری زرد و سخت با کاربردهای درمانی و تزیینی. 

    ادامه مطلب
  • کاشی و کاشی کاری
    محمدتقی عاشوری

    کاشی و کاشی‌کاری، نوعی خشت تنک که روی آن نقاشی کنند و آبگینۀ سابیده بر آن بمالند و بپزند، چنان‌که شبیه به چینی شود و نیز پیشۀ مرتبط به آن.

    ادامه مطلب
  • کاروان و کاروان سرا
    مریم سامعی

    کارْوان و کارْوانْ‌سَرا، شیوه‌ای از حمل‌ونقل گروهی انسان، حیوان و کالا، و محل اقامت کاروانیان و مسافران.

    ادامه مطلب
  • قهوه خانه
    محمد جعفری (قنواتی)

    قَهْوه‌خانه، از نهادهای اجتماعی با کارکردهای متنوع فرهنگی، ادبی، اجتماعی و سیاسی در فرهنگ مردم ایران. 

    ادامه مطلب

تازه های نشر مرکز

اخبار و گزارش

کارگاه و سمینار

آخرین مقالات افزوده شده

پربازدیدترین مقالات

مقالات دائرة المعارف بزرگ اسلامی براساس موضوع

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: