مقاله

فرهنگ و ادبیات بخش مهمی از هویت هر ملتی را تشکیل می دهد. شاهنامه و سایر متون کهن همچون اوستا نیز یک وجه اهمیتشان همین امر است. آنچه در پی می آید، بررسی یکی از شخصیت های کلیدی هر دو کتاب است که در متون دوران اسلامی به عنوان فردی معنوی شناسایی می شود.

در یکی از تاریک‌ترین دوران تاریخ ایران، حکیمی برخاست که نشان داد خرد و عمل می‌توانند جهان را دگرگون کنند. خواجه نصیرالدین طوسی، فیلسوف، سیاست‌مدار و منجم، در دل آشوب‌های مغول و زوال خلافت عباسی، با حکمت عملی خود، مسیر تاریخ ایران را روشن کرد و پیوند میان عقل، اخلاق و قدرت را به نمایش گذاشت.

چنان‌که متونِ ادبی فارسی و پژوهش‌های شاهنامه‌شناسان نشان می‌دهند، نامِ «کوروش» آن‌گونه که امروز انتظار می‌رود، در شاهنامه به ‌صورتِ صریح و مستقل حضور ندارد یا جایگاهِ برجسته‌ای نیافته است. فهمِ این پدیده برای مطالعاتِ تاریخی - ادبی حائز اهمیت است، چراکه نشان‌دهنده چگونگیِ شکل‌گیریِ حافظه تاریخی، عواملِ برجسته‌سازی یا حذف شخصیت‌ها و تعامل میان اسطوره و تاریخ در متن‌های حماسی است.

یک باستان‌شناس و متخصص دوره‌ هخامنشی می‌گوید: «در متون بابلی، کوروش نه فاتحی خون‌ریز، بلکه پادشاهی دادگر و برگزیده‌ خدای مردوک معرفی شده است، که صلح و آرامش را به بابِل بازگرداند.»

پاسارگاد نخستین مرکز حکومتی هخامنشیان در دشت مرغاب در شمال استان فارس امروزی واقع شده است. بنا به نوشته مورخین یونانی از جمله هرودوت، کتزیاس، استرابون و پولیانوس، کوروش در آخرین نبردش با آستیاگ، آخرین شاه ماد، در دشت مرغاب و محل کنونی پاسارگاد پیروز می‌شود و پادشاهی ماد را از بین می‌برد.

من معتقدم شیخیه را باید شناخت. خوب هم باید شناخت. بر اساس منابع دست اول آن و نه ردیه‌ها و اتهام نامه‌هایی كه بر علیه آنها نوشته یا پرداخته شده است.

تا چند سال پیش که مقالات نخست از صافی بخش ویرایش و چاپ مرکز می‌گذشت، عموماً با برخورداری از دقت و وسواس استاد رفیع پیراسته و راهی چاپخانه می‌شد. نه‌فقط یاران بخش ویرایش و چاپ که همکاران دیگر بخش‌های علمی مرکز مستقیم و غیرمستقیم از محضرش بهره‌ها می‌بردند.

یکی از این نوابغ ایرانی، حکیم غیاث الدّین ابوالفتح عمر بن ابراهیم الخیّامی مشهور به «خیّام»، «حکیم»، «امام»، «حجّة الحق» و «حکیم عمر خیّام»، فیلسوف، ریاضی دان، ستاره شناس، پزشک، موسیقی‌دان و شاعر است که در ۲۸ اردیبهشت ۴۲۷ ق در شهر دانش پرور و مردآفرین نیشابور در زمان حکومت سلجوقیان زاده شد.

هنگام تأسیس دانشگاه داکا بخش‌های فارسی و اردو با هم فعالیت می‌کردند. پس از آن، در سال ۲۰۰۶، بخش‌های فارسی و اردو از یکدیگر جدا شدند. یکی از مهم‌ترین دلایل راه‌اندازی بخش فارسی به عنوان یکی از بخش‌های تأسیسی، توجه به اهمیت نسخ خطی پراکنده در نقاط مختلف بنگلادش بود.

رضا مختاری اصفهانی: کتاب «تاریخ بیداری ایرانیان» تنها روایت حوادث سیاسی نیست. ناظم‌‎الاسلام به جز نقل تحولات فکری، به مسائل اجتماعی نیز نظر دارد. گاهی روایت او از مسائل اجتماعی روزگار خود با تصویرسازی نیز همراه است. در این باره او را می‌‎توان ناظری دقیق برشمرد.