زندگی و زمانه شیخ‌الشریعه اصفهانی / مرضیه نظرلو
زندگی و زمانه شیخ‌الشریعه اصفهانی / مرضیه نظرلو

آن‌چه شیخ الشریعه اصفهانی را از دیگران متمایز می‌کند روحیه قدرتمندانه ضداستعماری اوست که حتی نسبت به استعمارگری در لیبی بی‌تفاوت نبود. شیخ‌الشریعه در حمله متجاوزان روس به شمال ایران و کشتار آزادی خواهان، حمله متفقین به عثمانی و نیز تجاوز نیروهای انگلیسی به عراق و اشغال بصره چندین فتوای جهاد صادر کرد.

1403/8/22 ۱۳:۳۸
فُضَیل بن عَیَاض در تذکرة الأولیای عطار نیشابوری / محمد جواد گودینی
سه دوره اندیشه سیاسی داود فیرحی/ رضا تاران
سه دوره اندیشه سیاسی داود فیرحی/ رضا تاران

به نظر می‌رسد سه دهه فعالیت علمی داود فیرحی را می‌توان در پاسخ به سه پرسش اصلی خلاصه کرد؛ ۱-دولت اسلامی و نظریه حکمرانی در جهان اسلام چگونه شکل گرفته است؟ ۲-فقه دموکراتیک بر پایه چه مفاهیمی استوار است؟ و ۳-در نهایت چگونه می‌توان الهیات جدید برای فقه سیاسی دموکراتیک بنا کرد؟

1403/8/22 ۱۳:۲۴
ادامه مطلب
آنچه ایران به جهان آموخت / عبدالحسین زرین‌‏كوب
آنچه ایران به جهان آموخت / عبدالحسین زرین‌‏كوب

ایران باستانى به دنیا درس تسامح آموخت، درس عدالت و درس قانون و انضباط یاد داد. به دنیایى كه آشور و بابل و مصر و یهود آن را از تعصب و خشونت آكنده بود، نشان داد كه با اعمال تسامح بهتر می‌‏توان امپراتوری هاى بزرگ را از اقوام گونه‌‏گون به وجود آورد و اداره كرد. به دنیا تعلیم داد كه عدالت هم اگر با دقت و مساوات همراه باشد، به اندازه آزادى یا بیش از آن می‌‏تواند صلح و آرامش را تأمین كند.

1403/5/3 ۱۰:۰۰
کلمات فارسیِ ابن‌سینا و تأثیر آنها در ادبیات / محمد معین
کلمات فارسیِ ابن‌سینا و تأثیر آنها در ادبیات / محمد معین

دکتر محمد معین (۹ اردیبهشت ۱۲۹۷ ـ ۱۳ تیر ۱۳۵۰) پدیدآورندۀ یکی از مهمترین واژه‌نامه‌های فارسی یعنی «فرهنگ فارسی معین» است. از دیگر آثار اوست: حافظ شیرین سخن، ستاره ناهید یا داستان خرداد و امرداد، یوشت فریان و مرزبان‌نامه، یادنامه پورداوود، شاهان کیانی و هخامنشی در آثارالباقیه، مزدیسنا و تأثیر آن در ادبیات فارسی، چندین کتاب در مقوله های دستوری.

1403/4/19 ۰۹:۰۳
طرز سخن صائب / ذبیح الله صفا
طرز سخن صائب / ذبیح الله صفا

دهم تیرماه روز بزرگداشت صائب تبریزی است، شاعر بلند پایۀ سبک اصفهانی که در عصر صفوی عرصه شعر را از آن خود کرد و تا امروز نیز یکی از سبکهای پرطرفدار شعر پارسی شیوه اوست. نازک خیالی های صائب را نمونه های اعتدالی این سبک دانسته اند و نمونه های افراطی اش را زیر عنوان «سبک هندی» می آورند.

1403/4/11 ۱۰:۲۰
ادامه مطلب
بارگاه حضرت ابوالفضل (ع) / عنایت‌الله مجیدی
بارگاه حضرت ابوالفضل (ع) / عنایت‌الله مجیدی

سید میرزا محمد نصیر الحسینی ملقب به فرصت الدوله شیرازی متخلص به فرصت و معروف به آقامیرزا(۱۲۷۱-۱۳۳۹ق) شاعر، خطاط، نقاش، موسیقی دان و از نخستین محققین ایرانی که در زمینۀ معرفی آثار باستانی سرزمین ما همت گماشته، ضمن توصیف و اندازه گیری دقیق، تصویر و نقشۀ آن ها را نیز ارائه کرده است.

1403/8/9 ۱۰:۵۷
سه سند اروپایی که نشان می دهد جزایر سه گانه برای ایران است
یک سند تاریخی به دستخط محمود افشار منتشر شد
یک سند تاریخی به دستخط محمود افشار منتشر شد

سندی که از نظر خوانندۀ گرامی می‌گذرد، یکی از هزاران سند موجود در ادارۀ اسناد انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران است.

اهمیت آن در توجه شادروان استاد دکتر محمود افشار به آثار ملی کشور است. خاندان افشار، به‌ویژه دکتر محمود افشار و استاد ایرج افشار در میهن‌دوستی و خدمت به ایران جاویدان، زبانزد و شهرۀ خاص و عام می‌باشند.

1403/7/11 ۱۲:۵۱
ادامه مطلب
اهمیت نسخ خطی در گفتگو با نوشاد رکنی
اهمیت نسخ خطی در گفتگو با نوشاد رکنی

نوشاد رکنی: ابن‌بطوطه می‌گوید در پکن قایقرانان شعر سعدی می‌خواندند: “تا دل به عشقت داده‌ام در بحر غم افتاده‌ام”… بنابراین ممکن است که ما پراکنش نسخه خطی را خیلی بیشتر از آن چیزی که فکر می‌کنیم، داشته باشیم.

1403/8/22 ۱۳:۱۹
«مثنوی معنوی» تفسیر قرآن مولانا است/ هدف مولوی احیای دین بود
حسین معصومی همدانی: برای خدمت علم به صلح باید «آگاهی اخلاقی» در دانشمند ایجاد شود
حسین معصومی همدانی: برای خدمت علم به صلح باید «آگاهی اخلاقی» در دانشمند ایجاد شود

حسین معصومی همدانی،‌ پیشکسوت تاریخ علم معتقد است؛ علم در خدمت صلح و توسعه ممکن نخواهد بود اگر «آگاهی اخلاقی»‌ در دانشمند ایجاد و به طور مدام تقویت نشود. او همچنین بر این باور است که «نظارت اجتماعی» بر فعالیت علمی برای حرکت انسانی علم، باید همواره در جریان باشد.

1403/8/21 ۱۲:۳۴
ادامه مطلب
گزارش تصویری برگزاری آیین رونمایی دانشنامۀ برخط «زبان‌ها و گویش‌های ایرانی»
گزارش تصویری جلسۀ شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
گزارش تصویری برگزاری رونمایی جلد نخست «دانشنامۀ حقوق ایران» - بخش سوم
ادامه مطلب

مداخل برگزیده

  • تاتی خلخال
    جهاندوست سبزعلیپور

    تاتی خلخال/tâti-ye xalxâl/،   از زبانهای ایرانی، که در بخشهای خورش‌رستم و شاهرود خلخال از توابع استان اردبیل رایج است. در خورش رستم، در روستاهای کَجل و کَرنق و در شاهرود، در روستاهای اَسکِستان، اَسبو و دِرَو و در مرکز شاهرود، در روستاهای کُلور، شال، دیز، کَرین، کِهَل، لِرد، گیلَوان، طهارم‌دشت و کهَل‌دشت به این زبان گفت‌وگو می‌کنند (رضایتی، 90).

    ادامه مطلب
  • رصدخانه
    بخش علوم,مصطفی یاوری آیین

    رَصَدْخانه، در لغت به معنی جایی برای رصد است، اما در این مقاله به «نهاد»ی گفته خواهد شد که 3 شرط زیر را داشته باشد:

    ادامه مطلب
  • رستم
    لیلا ورهرام

    رُسْتَم، مشهورترین پهلوان حماسۀ ملی ایران. در روایات حماسی ایران، رستم فرمانروای سیستان و جهان‌پهلوان دربار شاهان کیانی، کاووس و کیخسرو، است. او در زمان منوچهر پیشدادی متولد می‌شود و از عهد کیقباد تا دورۀ پادشاهی بهمن در حماسۀ ملی ایران حضور دارد. بخش مهمی از حماسۀ ملی ایران به کردارهای رستم اختصاص دارد و در فرهنگ ایرانی، وی نمونه و مثال اعلای پهلوانی است. 

    ادامه مطلب
  • تهران
    اصغر دادبه,علی بلوکباشی,احمد پاکتچی,شیوا جعفری,علی کرم همدانی,محمدجواد انواری,علی محمد مرادیان منفرد,بهروز محمودی بختیاری,ساسان فاطمی,کامران صفامنش

    تِهْران، پایتخت و بزرگ‌ترین شهر ایران، نیز استان و شهرستانی به همین نام در شمال مرکزی ایران.

    ادامه مطلب
  • حافظ
    آذرتاش آذرنوش,اصغر دادبه,صادق سجادی,علی بلوکباشی,مجدالدین کیوانی,احمد پاکتچی,محمدحسن سمسار,بخش هنر و معماری,علی بیات,اسماعیل شمس,عبدالله مسعودی آرانی,علی میرانصاری,حسین میثمی,توفیق هاشم پور سبحانی,بهاءالدین خرمشاهی,سعید کردمافی,سیروس شمیسا,حسن نکوروح,صفر عبدالله,دومینیکو اینجنیتو,طهمورث ساجدی,بهادر باقری

    یکی از بزرگ‌ترین شاعران زبان پارسی که شاید بتوان او را بزرگ‌ترین غزلسرای این زبان دانست. غزل فارسی در سده‌های 6-7ق / 12-13م با شاعرانی چون عطار، مولوی و سعدی، با مضامین عارفانه و عاشقانه به کمال خود رسید، ولی غزلهای حافظ دارای خاصیت و کیفیت دیگری است.

    ادامه مطلب

تازه های نشر مرکز

اخبار و گزارش

کارگاه و سمینار

پربازدیدترین مقالات

مقالات دائرة المعارف بزرگ اسلامی براساس موضوع

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: