محمد حسن سمسار: ثبت مشترک برای نزدیک‌سازی ملت‌ها ضروری است

1401/9/26 ۱۲:۵۰

محمد حسن سمسار گفت: اگر نیت از ثبت مشترک نشان دادن فرهنک مشترک یا هنر مشترک است این امر برای نزدیک سازی ملت‌ها و کشورها کاملا ضروری است.

عنصر جهانی شده متعلق به همه دنیاست

«محمد حسن سمسار» محقق، تاریخ نگار، تاریخ دان، باستان شناس درباره اهمیت چهار پرونده میراث ناملموس که در جشنواره یونسکو ثبت جهانی شدند، گفت: پیش از اینکه در مورد اهمیت این عناصر ثبت شده صحبت کنم، باید بگویم سهم ما در تمدن و فرهنگ جهانی سهمی است که اگر بگویم اهمیت فوق العاده ای دارد، حرف نا به جایی نزدم. تمام موارد فرهنگی و تمدنی که سهم ایرانیان است، خوشبختانه طی قرن های اخیر شناخته شده و مورد بررسی و معرفی قرار گرفته است.

او در مورد این چهار عنصر که به صورت مشترک ثبت شده است، افزود: ایران سهم به سزایی در مورد ابریشم و معرفی و کاربرد آن دارد. البته چینی ها اولین ملتی بودند که ابریشم را کشف کرده و از آن استفاده کردند و چند قرن اسرارش را حفظ کرده تا اسرار تولید و پرورش کرم ابریشم به وسیله چند روحانی مسیحی به طور قاچاق و غیر عادی به اروپا منتقل شد و بعد از آن تولید ابریشم در سایر کشورهای دنیا از جمله ایران انجام شد و گسترش یافت.

سمسار در ادامه بیان داشت: ایران بعد از چین، به یکی از مراکز بزرگ و مهم در تولید ابریشم تبدیل شد و همان زمان افزون بر اینکه ابریشم در چین تولید می شد در ایران هم تولید می شد. در ادامه بافته های ابریشمی ایران به طور گسترده به اروپا فرستاده شد و این وضعیت برای مدتی طولانی ادامه داشت. آن زمان در ایران انواعی از پارچه ابریشمی بافته می شد که در سایر نقاط دنیا بافته نمی شد و مهم ترین شان زربفت بود که در فارسی به آن زربفت یا به صورت عام، به آن زری می‌گویند.

این محقق و تاریخ نگار، در ادامه گفت: زربفت‌های ایرانی یکی از مهم‌ترین نمونه‌های بافت‌های جهانی در گذشته و الان هستند و اگر در ایران بافته شوند به مراتب از زربفت‌های کل دنیا با کیفیت‌تر هستند. در نقاط مختلفی از ایران از زربفت و نخ زری استفاده می‌شد که به دو گونه عمل می‌کردند یکی به صورت نخ‌های منحصرا طلایی و یکی که به آن گلابتون می‌گوییم نخ ابریشمی است که دور آن یک لایه طلا کشیده شده است و ترکیبی از ابریشم و طلا است که در نقاط مختلف استفاده می‌شد.

او همچنین درباره سوزن دوزی، افزود: نوع سوزن دوزی که در منطقه ترکمن صحرا به کار برده می شد، بیشتر ابریشم خالص بود و نوع کاری که انجام می‌شد مخصوص ترکمن های ایران بود. یک نوعی بود که هم از نظر جنس نخ و پارچه و نقش و نگار پارچه تفاوت فاحشی نسبت به بقیه مراکز سوزن دوزی ایران داشت. بنابراین، این کار مشترک بین بخش ترکمن نشین ایران و کشور جدید ترکمنستان یک نمونه هنر مشترک ایرانی ترکمنی است.

سمسار درباره اهمیت ثبت‌های جهانی نیز گفت: اگر نیت از ثبت مشترک نشان دادن فرهنک مشترک یا هنر مشترک است این امر برای نزدیک سازی ملت ها و کشورها کاملا ضروری است. اما متاسفانه برخی کشورها کار مشترک را نمی‌پسندند و فکر می‌کنند آثار به خودشان اختصاص دارد.

او ادامه داد: وقتی یک پرونده‌ای ثبت جهانی می‌شود، اگر اثر یا کار یا نوع هنر مشترک باشد این دیگر متعلق به همه دنیا خواهد بود و دیگر ما ادعای اختصاصی بودن ثبت شده ها را نداریم، چون اگر داشتیم ثبت نمی‌کردیم.

منبع: میراث آریا