1394/12/2 ۱۰:۴۰
در بعضی از قباله‌ها یكی از زوجین ضمن عقد شرط و تعهدی برای دیگری ایجاد كرده است مثلا در قباله‌ازدواجی كه مربوط بتاریخ 1318 قمری است زوجه ضمن خارجه لازم حق طلاق گرفته وشوهرمتعهد شده چنانچه بدرفتاری نسبت بزن بنماید، زن حق دارد بوكالت منجزه خودرا مطلقه كندگواینكه این شرط دانه وسیعی داردو بدرفتاری خود انواعی داردوثابت كردن آن ازلحاظ حقوقی محل حرف است ولی شوهر قبول ایت تعهد را كرده است كه بدرفتاری نكند و اگر كرد و باصطلاح شرط وجود پیدا كرد مشروط هم كه حق طلاق است وجود پیدا می‌كند و زوجه حق دارد خود را مطلقه كند.
خلاصه: ش 143 (شهریور 53): 85-90، تصویر. جنبه‌های حقوقی و اقتصادی ازدواج و جنبه‌های اجتماعی و اخلاقی در ازدواج.
جنبه‌های حقوقی ازدواج
1ـ شروط ضمن عقد و تعهدات زوجین نسبت بهم:
دریكی دیگر از قباله‌ها، شوهر ضمن عقد متعهد شده كه خواهر زنش را تا هشت سال خرج بدهد و متحمل مخارج زندگی اوبشود، ازاین موضوع چنین نتیجه گرفته می‌شود كه زوجه، خواهرش بی‌سرپرست بوده و بوسیله تعهدی كه از شوهرش گرفته او را موظف به پرداخت هزینه زندگی خواهرش كرده است. از صد نسخه قباله مورد بررسی در پنج نسخه آن یكی از زوجین متعهد انجام امری و وظیفه‌ای شده است یا هر دو طرف خود را ملزم بتعهدی كرده‌اند.
2ـ مختار و آزاد بودن كه بیشتر متوجه زوجه است:
موضوع‌دیگری كه قابل توجه است ذكرمختاروآزادبودن زوجه درقباله‌هاست، وبالصراحه ذكر می‌شود مختاره، عاقله، باكره رشیده……….. و از صد قباله نود و پنج مورد كلمه مختاره بچشم می‌خورد.
3ـ شرط بكارت در زوجه:
مهمترین مسأله‌ای كه از لحاظ جامعه آن روز (دویست سال پیش) مهم بوده و هنوز هم بقوت خود باقیست موضوع بكارت ودست‌نخوردگی دردختران بوده و می‌باشد و شاید از لحاظ آداب و رسوم اجتماعی بیشتر به آن توجه دارند تا از جهات دیگر. ودرعصرحاضرهم پرونده‌هائی در دادگستری ایران برای این امر تشكیل شده و می‌شود. ودر 85% درصد قباله‌های موردبحث مسأله بكارت راتصریح كرده‌اند و در بقیه هم كه كلمه بكارت ذكر نشده كلمه ثیبه كه به معنی شوهر كرده است بچشم می‌خوردودنبال مختاره، عاقله، رشیده، ثیبه مشهود می‌شودومعلوم می‌شود كه این عده حداقل یكبار شوهر كرده بوده‌اند.
4ـ شرط خالی بودناز عیب و نقص كه شرعا قابل مرافعه باشد:
در چهار مورد ازصد نسخه قباله شرط خالی بودن زوجه از عیب و نقص دیده شد و این مسأله هم قابل توجه است و نزد بعضی اشخاص صلاحیت‌دار كه قبل از محاكم قانونی فعلی مرجع محاكم شرعی بوده‌اند پرونده‌هائی راجع به عیب‌دار بودن زوجه از قبیل كچلی، لوچی، و احیانا آبله روئی و غیره موجود می‌باشد كه بعضی از آن مراجع شفاهی این مسائل را بازگو می‌كردند و می‌گفتند چه بسا مدتها این نوع اختلافها بمرافعه شرعی می‌كشید تا حاكم شرع رأی دهدوبرأی اوعمل شودومسلم اشت وضع زن وشوهری كه قبل ازازدواج همدیگر را ندیده بودند و بصرف راهنمائی دلاله‌ها و توصیف آنان ازدواج می‌كردند چنین سرنوشتی را داشتند.
5ـ حضور گواهان در ازدواج:
شاهد و گواه در ازدواج از لحاظ شرعی لزومی ندارد ولی از لحاظ تشریفات و آداب و رسوم در ازدواجهای انجام شده الزام‌آور بوده است و بنا به قول بعضی از فقها پدر و ولی دختر حتما بایستی بازدواج رضایت دهد و گواه هم مستحب است و اكنون از لحاظ قانونی رعایت می‌شود و از 80% درصد قباله‌ها وجود گواه و شاهد ثابت می‌شود و بعضی از گواهان ضمن گواهی و تصریح بمقدار مهریه درباره زوجین و دوام و بقاء ازدواجشان و بهبود فرزندانشان دعا می‌نموده‌اند.
6ـ رشد جسمانی و عقلانی زوجین:
در قباله‌های مورد مطالعه از رشد جسمانی و عقلانی زنها صحبت شده و در 75% درصد از قباله‌ها به رشد جسمانی دختران اشاره شده است و این موضوع از لحاظ علمی كاملا مورد توجه است كه بنا به مقتضیات اقلیمی و نوع آب وهوادربعضی ازكشورها سن ازدواج با بعض دیگرفرق می‌كند. دین اسلام توجه باین مسأله كرده است كه در مناطق مختلفه جهان ازدواج بیك صورت نمی‌تواند باشدوازاین جهت است كه در كلیه قباله‌ها رشد جسمانی و عقلانی قید شده است.
7ـ مهریه و نحوه پرداخت آن:
در صد نسخه مورد مطالعه، موضوع مهریه دیده می‌شود و می‌توان گفت راجه بمهریه و نحوه پرداخت آن در تمام قباله‌ها نوشته شده است اعم از اینكه از طبقات فقیر یاغنی باشند. فقط در بعضی نوشته شده كه تسلیم زوجه گردید و یا اینكه هنگام قدرت و استطاعت بزوجه پرداخت شود با مطالبه زوجه.
8ـ ایجاب و قبول زوجین:
موضوع قابل توجه و مهمی كه در هر عقدی لازم است و ركن و اساس هر عقدی می‌باشد ایجاب و قبول است. در ازدواجی كه ایجاب و قبول صحیح شرعی نباشد آن ازدواج باطل است منظور ازایجاب و قبول شرعی آنستكه زن و شوهر هر دو برضایت و طیب‌خاطرتن بازدواج دهند و باكره و اجبار ازدواج نكنند و مسلم است چنین موضوع باین مهمی مورد توجه قباله‌نویس‌ها بوده است چون كلیه قباله‌ها عبارت ایجاب و قبول دیده می‌شود و بخصوص در 80 درصد با زبان فارسیوعربی نوشته است و بقیه بایجاب و قبول اكتفاء كرده‌اند و رقت‌انگیزی از راه ازدواجهای بدون رضایت زوجین یا یكی از آنها سراغ داریم كه همگان كم وبیش از آن اطلاع دارند.
جنبه‌های اقتصادی ازدواج
1ـ ازدواج مایه غنا و ثروت است:
ایرانیان باستان درباره ازدواج‌واهمیتی كه این امردرزندگی فردی واجتماعی داردمسائلی رامطرح كرده‌اند و تشویقاتی نموده‌اند از جمله ازدواج را مایه بی‌نیازی و ثروت و سعادت جامعه معرفی كرده‌اند و اكنون هم بنا بر روش و سیره قدیم، ایرانیان ازدواج رامایه غناو ثروت می‌دانند و قرآن مجید هم كه كتاب آسمانی مسلمانان است صراحتا می‌گوید ازدواج كنید،خداوند بفضل خودش شما را ثروتمند و بی‌نیاز می‌كند و از همین روست كه در 82 درصد از قباله‌ها نویسندگان آ ن راجع به غنا و ثروت در ازدواج قلم فرسائی كرده‌اند و ازدواج را مایه ثروت می‌دانند و مردم را بامر ازدواج تشویق می‌كننداز لحاظ اقتصادی مهریه نقش مهمی در ازدواج بعهده دارد و چه بسا كه در قباله‌ها می‌توان از لحاظ اجتماعی پی‌به اهمیت طبقه ازدواج كننده بردوآن طبقه رامشخص كرد. برای نمونه، مهریه‌های طبقات مختلف را می‌توان نوشت همانطوركه هنوزمهریه گاهی اوقات اساس ازدواج رابنیان می‌گذارد و بقیه مسائل زندگی زناشوئی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد سابق بر این هم مهریه اهمیت داشته است و هر كس مهریه‌اش بیشتر بوده به دسته‌ای از طبقات اجتماعی مربوط میشده كه بوسیله مهریه زیاد یك نوع امتیاز كسب كرده است.
جملات و عبارات زیر حكایت از این موضوع می‌كند:
عقد مناكحت و مزاوجت واقع شد بر سبیل لزوم و دوام فی ما بین، عالیجاه، رفیع جایگاه، مجدت، و نجدت همراه زبدة‌الخوانین‌العظام اسدالله خان خلف مرحمت مآب غفران ایاب رضوان تراب ابراهیم خان سرهنگ و علیا حضرت مریم طیب آسیه و زبدة‌المفعات الجلیله، الجمیله‌النبیله‌الكریمه. نواب علیه عالیه‌المسماة به نادره خانم دامت خدارتها و شوكتها و عفتها بصداق مغین معلوم‌القدر والوصف مبلغ یكهزار تومان وجه رایج خزانه عامره نصف روپیه عددی پانصد دیناری سیزده نخودی وزن، و یك مجلدكلام‌الله حمیدومجیدویك نفرغلام صحیح‌الاعضاء جوان عوان حبشی ویك نفر جاریه حبشیه صحیح‌الاعضاء و الجوارح خالی از عیب و نقص، توضیحا له كلام‌الله مزبور مقوم است بملغ ده تومان وجه رایج ازقرارمنعوت وكل صداق چنانچه مسطورافتادبهمه جهت یكهزار و شصت تومان می‌شود ذیقعده 1290 ق.
متن یك عقد نامه دیگر:
….علیهذا عقد مناكحت و امر مزاوجت واقع گردید فی ما بین زوج هو عالیجاه آقا حسین فرزند مرحمت پناه آمیرزا حسن لایبیدی وهی زوجة‌العاقله‌الرشید‌المختاره هی المسماة سكینه خانم بین تمرحوم براتعلی ساكن قریه مذكوره به تصریح اذنهما بصداق معین‌المقداروهمگی وتمامی نیم شعیرآب ازجمله مالكی زوج مرقوم با تمام شصت تاك عنبی از یك درب باغ كه مشهور به باغ نظرعلی ازمزرعه جغتوبمبلغ چهل تومان وچهار رأس گوسفنددورأس میش جوان قابل نتایج و دو رأس بز جوان كدخدا پسندویك من ونیم فرش اطاق ویك من ونیم مس ساخته عمل كاشان همگی و تمامی یكدست رختخواب جاجیم عمل اعراب تمامی مهریه مسماة هشتاد تومان شد 1347 قمری.
***
و نیز:…… عقد مناكحت و عهد مزاوجت بر سبیل لزوم و دوام وقانون شرع اسلام واقع شد فی ما بین الزوج هو آقا محمد صادق ابن مرحوم هالو علی اكبر ساكن قریه كنجدجان والزوجه الباكره‌الرشیده‌المختاره هی مسماة صفیه خانم بنت صدق هالو حیدرساكن قریه معین‌الملوم والقدر والوصف بمبلغ یك تومان وجه رایج ایران از بابت قیمت طلای حمراء لینه بمبلغ پانزده تومان وجه نقد سی تومان وجه نقد رایج ایران از بابت قیمت اشیاء اربعه كه عبارت است از مسینه‌آلات ساخته وپرداخته عمل كاشان وفرش‌اطاق ولباس زنانه قماشیه ورختخواب وتمامی یك باب خانه خشت‌ـ پوش معین مالكی خود زوج مرقوم واقع در محل لرها محدود از حدی بخانه اكبر و حدی ببوم و فضای جلوی او
وحدی به رباط مشهدی صالح وحدی بخانه والده زوج مرقوم باجمیع توابع آن ازبوم وفضای وجدار و باب و مفتاح و راهرو بقدرالحصه و كل ما یتعلق بها و ینسب‌الیها قدیما و جدیدا.
2ـ مهریه و مقدار و نوع آن از:
قبیل طلا،نقره،پول،زمین‌مزروعی،خانه، باغ،گوسفند،شتر، واشیاءاربعه(ظروف مس،فرش خانه،لباس‌زنانه، رختخواب): طلا نیزیكی از چیزهائی می‌باشد كه از زمانهای قدیم مورد توجه جامعه‌های مختلف بوده است. و از لحاظ اقتصادی مورد نظر ایرانیان می‌باشد و در آداب و رسوم زناشوئی و ازدواج طلا خیلی مورد توجه می‌باشد و نقش مهمی را به عهده داردچون ازدواجهائی كه هم اكنون انجام می‌گیرد اولین مرحله آن حلقه نامزدی است كه بایستی از طلا ساخته شده باشدولی، سابق براین ازاین جهت به طلااهمیت می‌دادندو طلا را باعث خوشبختی و روشنی در كار می‌دانستند كه طلا مظهرونموداری ازفلزهای قیمتی وپول بوده است وطلا را بعنوان میمنت و مباركی در ازدواجها مورد استفاده قرار می‌دادند لذا در اكثر قباله‌های نكاح اعم از طبقات بالا یا متوسط یا پائین می‌بایستی طلادرمهریه ذكرشود و جزء اشیائی باشد كه داماد برای عروس خریداری می‌كند تا ازدواج شكون داشته باشدوخوش یمن و خوش عاقبت باشد و بهمین مناسبت و دلیل درهشتاددرصداز قباله‌ها مقداری طلا بعنوان مهریه ذكر شده است ولو اینكه مقدارش خیلی كم باشد و همچنین مقدار مهریه كه در كلیه قباله‌ها مذكور است و از لحاظ دینی و قانونی بایستی مقدار و مبلغ آن معین باشد. با توجه باین كه مقدار مهریه بستگی به وضع اجتماعی افراد داشته است، بیشتر سعی میشده كه از همه وسائل زندگی مهرقرارداده شود بخصوص در قباله‌های ازدواج روستائیان این موضوع صددرصد می‌باشد كه هر چه داماد داشته یاپدرومادراوباوصلح می‌كرده‌اند مهریه قرارمی‌دادند ـ مخصوصا مس و لباس زنانه، و فرش و رختخواب كه از لحاظ اهمیت، بآن اشیاء اربعه اطلاق شده است.
3ـ ذكر قیمت غلام و كنیز بعنوان مهریه زوجه در قباله‌ها:
غلام و كنیز كه سابق براین در ایران مورد معامله قرار می‌گرفته و خرید و فروش میشده و رواج داشته در قباله‌های اشخاص متعین و سرشناس وثروتمند غلام و كنیز جزو مهریه‌ها بوده است و در ده درصد از قباله‌های مورد بررسی نام غلام‌وكنیزدرآن دیده می‌شود كه بعنوان مهریه ذكر شده ودریك موردكه زوجه ازخانواده اشراف بوده و شوهرش از روحانیون بنام كرمانشاه غلام و كنیز جزء صورت جهیزیه‌اش می‌باشد و از خانه پدر بخانه شوهر برده است.
4ـ عدم تمكن مالی جوانان وصلح كردن پدر و مادر مبلغی پول یا ملك یا غیره را در حق آنها برای مهریه قرار دادن:
تمكن مالی جوانان كه امروز روی آن زیاد تكیه می‌شود و بعد بازدواج تن در می‌دهند و در این نوع قباله‌ها ملاحظه می‌كنیم كه جوانان بیشترقبل‌ازازدواج هیچگونه مایملكی نداشته‌اند، پدران ومادران ازملك خودشان بآنها می‌بخشیدند و از مالی كه از صلح كردن پدر و مادر مالك می‌گردیدند مهریه زنان خودمی‌كردندواحیانا درهمان ملك مشغول كار می‌شدندوازعایدات آن گذران می‌نمودند وبرهمین مبنی بوده است كه پسران بیشترمتكی بپدر و مادر بوده‌اند واغلب در یك خانواده زندگی می‌كرده‌اند و گاه و بیگاه باختلافاتی هم منجر میشده كه بجدائی می‌كشیده است.
و این امر كه جوانان بدون استقلال مالی مبادرت بازدواج می‌كرده‌اند ناشی از دستور دین بوده كه بصراحت مردم را تشویق بازدواج می‌كند و می‌گوید: اگر فقیر و بی‌چیز هم باشید خداوند بفضل خود شما را غنی و ثروتمند می‌كند و روی همین اصل است كه‌درجوامع اسلامی دختران وپسران زودازدواج می‌كنندوبدون توجه بعایدات رئیس خانواده، پسران را خیلی زود زن می‌دادند و عقیده داشتند كه: «هر آنكس كه دندان دهد نان دهد». و بخاطر همین منظور كه بازازدستوردین پیروی شده است بتكثیر نسل هم بیشتراهتمام می‌ورزیده‌اند چون معتقد بوده‌اند خداوند روزی رسان است و همه موجودات رااوروزی می‌دهد لذا این طرزفكر هنوز هم در جامعه روستائی ایران و حتی عوام شهرنشین نفوذ كامل دارد و زیادی فرزند را دلیل بر فزونی رحمت ورأفت خداوندمی‌شمارندو توجهی بتربیت صحیح و غذای كافی ندارند.
5ـ ذكر واحد پول شهرهای ایران و بعضی از كشورهای مجاور در قباله‌ها:
واحد پولی فقط از لحاظ تاریخی ممكن است سودمند باشد و ارزش پول در دوره‌های مختلف معین شود. درسی و هفت درصد از قباله‌ها نام واحد پولی آمده است از قبیل روپیه، و دینار.
جنبه‌های اجتماعی و اخلاقی در ازدواج
چون در ایران باستان ازلحاظ دینی واجتماعی توصیه‌هائی راجع به ازدواج شده است لذا درقباله‌های مورد مطالعه به امر ملی بودن و یا سنت باستانی آن اشاره می‌شود.
1ـ ازدواج امری است ملی و سنتی است باستانی:
وظیفه هر ایرانی است كه به ازدواج تن در دهدوكانون خانواده را با شمع فروزان زناشوئی روشن گرداند از اینجهت است كه در 77 درصد ازقباله‌های بررسی شده سخن ازملی بودن وسنت باستانی بودن ازدواج بمیان می‌آید و پیوسته اشاره به این موضوع به چشم می‌خورد و در این قباله‌ها ازدواج را یك امر طبیعی و حتمی‌الوقوع بشمار آورده‌اند.
2ـ بقای نسل و جامعه:
بنابرمطالعه‌ایكه شده است نویسندگان قباله‌ها ازدواج راموجب بقاءحیات جامعه متمدن و حتی پیشرفت تمدن بشمار آورده‌اند ودر51 درصدازبرگهای موردبررسی راجع به تشكیل جامعه وخانواده كه مؤسس اجتماعات انسانی می‌باشد گفتگو شده است.
3ـ نظم جامعه به ازدواج بستگی دارد
سعادت و نظم جامعه رادر ازدواج جستجو می‌كنند و معتقدند اجتماعی كه از ازدواج سر باز زند دیر یا زود رو به اضمحلال خواهد رفت ازاین جهت است كه نویسندگان سندهای نكاح توجه زیاد به سعادت و نیكبختی اجتماع در امر ازدواج نموده‌اند.
و در 35 درصد از قباله‌های بررسی شده بنظم جامعه و سعادت جامعه اشاره شده كه چنانچه اجتماعی بهازدواج تن در ندهد نظام آن از هم گسسته می‌شود لذا ازدواج را مایه آسایش فكر و روح جامعه دانسته‌اند.
4ـ ذكر مشاغل و حرق طبقات مختلف اجتماعی هر یك از زوجین:
با توجه به اینكه مشاغل و حرف در عهد باستان خیلی محدود وكم بوده است اما بتدریج وقتی بشر پا بمرحله تمدن و شهرنشینی گذاشته است وازحالت خانواروقبیله وعشیره كه قهرا مشاغل آنهاهم محدود به صید و شكار بوده است خارج شده و كم‌كم بصورت اجتماعات بزرگتری در آمده كه خواه ناخواه نیازمندیهای بیشتری پیدا كرده‌اند حتی در آن وضع ساده كشاورزی قدیم كه نیازمندبوسایلی ازقبیل بیل، وكلنگ، وخیش وغیره بوده‌اندقهرا می‌بایستی اشخاص ازلحاظ شغلی به طبقات مختلف تقسیم شوندتاوسائل كارخودرافراهم نمایند و موجب پیشرفت زندگی خود گردنند و هر چه جامعه رو به پیشرفت و ترقی رفته است مشاغل هم گوناگون و بیشتر گردیه است لذا در ازدواجهای انجام گرفته ملاحظه می‌شوددربعضی مواردبحرف ومشاغل توجه شده‌است امامتأسفانه‌درهیچ یك ازقباله‌های مورد بررسی راجع به شغل و حره و پیشه زوج یا پدرزوجه اشاره‌ای نشده است فقط راجع به حرفه و پیشه زوج یا پدر او یا پدر زوجه اشاره شده است.
شاید مدیریت خانه و خانه‌داری زوجه مانع از این بوده كه بحرفه و شغل دیگری بپردازد از این جهت نامی از شغل و حرفه او نشده است.
در 41 درصد از قباله‌ها راجع به حرفه و پیشه زوج یا پدر زوج یا پدر زوجه ذكری بمیان آمده است.
5ـ ذكر القاب و عناوین اعم از دولتی و ملی و دینی:
در سندهای نكاح به مسأله عنوان و لقب در بعضی موارد اشاره شده است از قبیل سرهنگ، خان،آیت‌الله، مشهدی، میرزا، كربلائی،حاجی، وغیره. در44درصدازقباله‌های مطالعه شده عناوین والقاب مذهبی ودولتی وملی دیده می‌شود مانند:عالی‌شأن عزت وسعادت نشان مشهدی حسن‌خلف‌مرحوم آقا محمداسماعیل یزدی وعفت‌پناه خدارت دستگاه فاطمه سلطان بنت مرحوم عباسعلی بیك كرمانشاهی. وابراهیم خان سرهنگ وعالی‌شأن استاد محمدعلی نجار خلف مرحوم كربلائی علی اكبر نجار اصفهانی.
6ـ آداب و رسوم و توجه بعقد و ازدواج در ماههای سعد و نیكو:
البته مراسم ازدواج درقباله‌ها ذكرنشده ولی راجع به روزهاوماهها سعد و نیكو صحبت شده و یكی از آداب و رسوم لازم‌الاجراء بین مسلمانان، سعد ونیكو بودن روز و ساعت ازدواج است كه اكثرا از تاریخ عقدنامه‌ها بدست می‌آید و در روزهای اعیاد مذهبی وملی بیشتراز سایر ایام عقد ازدواج انجام گرفته است و نویسندگان اسناد نكاح جملاتی از قبیل در بهترین وقتی از اوقات و نیكوترین ساعتی از ساعات عقد مناجحه صحیح شرعیه و مزاوجه صریحه ملیه اثنا عشریه علی سبیل‌اللزوم والدوام واقع گردیدبكار برده‌اند.
7ـ خویشاوند بودن زوجین:
مسأله‌ایكه امروزازلحاظ علمی قابل توجه است ودر محافل علمی مورد بحث قرار گرفته و می‌گیرد، موضوع ازدواج با خویشاوندان می‌باشد. با توجه باینكه نیاكان ما باین موضوع اهمیت می‌داده‌اندواكثر كوشش می‌كردند كه خون آنها محفوظ بماند و بیگانه‌ای بین آنها وارد نگردد و به اصطلاح خون آنها پاك بماند، و نژادشان سالم از ازدواج با بیگانه پرهیزمی‌كردند و شایدتوجه بهمین امر باستانی باشد كه ایرانیان كنونی هم كم و بیش معتقد به این موضوع می‌باشند لذا دربعضی ازخانواده‌هاسعی می‌شود كه زن از بیگانه یعنی غیر خویشاوند نگیرند در حالیكه از لحاظ سلامت مزاج و بقای نسل، امروز خلاف آن ثابت شده وپیوندبابیگانه تأثیربیشتری درسلامتی جسمانی و روحی زوجین و فرزندان دارد، متأسفانه‌بعلت‌نبودن‌نام فامیل قباله‌های موردبررسی كمترتوانستیم مسئله خویشاوندی‌وگروه همخون را بشناسیم فقط درصد برگ بررسی شده 14 درصد ذكری از خویشاوندی زوجین شده است.
8ـ تاریخ عقدنامه‌ها:
نكته‌ایكه ازلحاظ اجتماعی مهم است تاریخ‌عقدنامه‌هاست كه مسئله سعدبودن وخوش‌یمنی روزهای معین از ماههای قمری درآن رعایت شده و كمتر اتفاق می‌افتد كه مثلا در ماه رمضان ازدواج انجام گرفته باشد فقط درصد مورد یك مورد تاریخ عقد در ماه رمضان بوده است و حتی در یك مورد دیده نشده كه تاریخ عقددر ماه محرم و صفر باشد و حال‌آنكه منع شرعی و قانونی وجود ندارد فقط این موضوع بستگی به آداب و رسوم اجتماعی دارد كه هیچگاه در ماههای محرم و صفر مرسوم نیست بخواستگاری دخترم بروند تا چه رسد بانجام مراسم عقد و خصوصیات ازدواج با توجه به تاریخ عقدنامه‌ها بیشترعقدهادرروزهای اعیاد ملی و مذهبی انجام گرفته و این موضوع از لحاظ مسلمانان كمال اهمیت را داشته است زیرا اكثرا سعی می‌كردند كه در روزهای خوش‌یمن و نیكو خواستگاریها یا عقدها انجام بگیرد.
منبع: مجله هنر و مردم، دوره 12، ش 140 و 141-143 (خرداد و تیر ـ شهریور 53)
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید