اسکندری، محله

اسکندری \eskandarī\، محله‌ای واقع در منطقۀ 11 شهرداری تهران.
این محله بـا وسعتی حدود 4 کمـ2، به‌شکل طولی از شمال به جنوب کشیده شده، و از شمال به خیابان آذربایجان، از جنوب به خیابان کمیل، از شرق به خیابانهای کمالی و باستان، و از غرب به بزرگراه نواب محدود است («محله ... »، 2).
پیشینۀ سکونت در محدوده‎ای که بعدها محلۀ اسکندری در آن شکل گرفت، به زمان پهلوی اول بازمی‎گردد. در آن زمان، چند خانوادۀ مهاجر در زمینهای این منطقه به کشت تره‎بار می‎پرداختند. وجود پادگان باغ‌شاه از دیگر عوامل شکل‎گیری محلۀ اسکندری است که باعث جذب جمعیت در این منطقه شده است.
از جملۀ قدیمی‎ترین بناهای محلۀ اسکندری، مسجد امام محمد باقر (ع) است که در 1327 ش ساخته شده است، اما از آن زمان تا کنون ساخت آن را نیمه‎تمام رها کرده‌اند. در مجاورت این مسجد، گرمابه‎ای قدیمی به نام مسلمین قرار داشت که امروزه تخریب شده است. به‌سبب بافت قدیمی محلۀ اسکندری، شماری خانه‎های قدیمی در این محله وجود دارد که از معروف‎ترین آنها خانۀ باباسنگانی (از اهالی قدیمی و از معتمدان محلۀ اسکندری)، واقع در کوچه‎ای به همین نام است.
امروزه با فرسوده‌شدن بافت محلۀ اسکندری، مجوزِ تخریب و تجدید ساخت از سوی شهرداری منطقه با رعایت ضوابط خاص و به‎صورت 4 طبقه روی پیلوت در متراژ و واحدهای مختلف صادر می‎شود و شهرداری برای نوسازی، تسهیلات ویژه‎ای مانند وام با درصد بهرۀ پایین و جز آن اعطا می‎کند. در این محله، ابعاد خانه‎ها کوچک، و زمین آنها معمولاً بین 50 تا 150 متر است؛ کمتر و بیشتر از این متراژها به‌ندرت یافت می‎شود.
محلۀ اسکندری در سرشماری سال 1385 ش، دارای 484‘19 تن جمعیت در قالب 672‘2 خانوار بوده است («محله»، 2). از امکانات موجود در این محله می‎توان به 3 باب مدرسۀ ابتدایی، دو باب مدرسۀ راهنمایی، یک مسجد، 3 داروخانه، 4 حسینیه، یک مرکز آتش‎نشانی (ایستگاه 52)، فروشگاه اتکا، مرکز پست، ایستگاه متروی نواب، دو درمانگاه، 8 بانک خصوصی و دولتی، سرای محله و خانۀ سلامت اشاره کرد.
محلۀ اسکندری یکی از محله‎های مناطق مرکزی تهران است که خیابانهای اصلی آن از راههای ارتباطی منطقه به شمار می‎آید؛ به‌همین‌سبب، از مشکل ترافیک و پیامدهای آن مانند آلودگی هوا و آلودگی صوتی بی‎نصیب نمانده است. خیابان اسکندری با مسیر حرکت از جنوب به شمال به‌سمت مرکز شهر در ساعتهای آغازین صبح و شب متحمل بار ترافیکی سنگینی است که گاهی در تقاطعها به گره ترافیکی بدل می‎شود. اتصال به خیابانهای آذربایجان و جمهوری در شمال محله و خیابان کمیل در جنوب که بسیار پررفت‎وآمدند، سبب اصلی ترافیک سنگین محله در ساعتهای یادشده است. بااین‌حال، در محلۀ اسکندری، بوستانهای عمومی و فضای سبز به میزان لازم وجود ندارد تا بتواند از آلودگی هوا بکاهد؛ اما درعین‌حال دسترسی به متروی نواب و خیابان جمهوری و خطوط سریع‎السیر شرکت واحد اتوبوس‌رانی، برای اهالی امکان ارتباطی خوبی با مناطق مختلف شهر تهران فراهم کرده است. همچنین نزدیکی این محله به مراکز خرید و فروشگاههای بزرگ، امتیازی برای آن محسوب می‌شود («محله»، 8).
خیابانهای اصلی محلۀ اسکندری عبارت‌اند از: خیابانهای اسکندری، جمهوری، باستان، آذربایجان، امام خمینی، کمالی، کمیل، مرتضوی، شکوفه و چنگیزی (سلیمانی).

مآخذ

سلیمانی، محسن، تحقیقات میدانی؛ «محلۀ اسکندری، شهرداری منطقۀ 11»، فرهنگی (مل‍‌ )؛ نیز:

Farhangi, www.farhangi.tehran.ir.
محسن سلیمانی