استقلال، شهرک

استقلال، شهرک \šahrak-e esteqlāl\، شهرکی واقع‌ در غرب تهران، در منطقۀ 21 شهرداری.
این شهرک با مساحتی در حدود 908‘11 کمـ 2، از شمال به بزرگراه مخصوص کرج، از جنوب به بزرگراه فتح (جادۀ قدیم کرج)، از غرب به خیابان سپاه اسلام، و از شرق به قسمتی از بزرگراه آزادگان محدود است. شهرک استقلال از سمت شرق با محله‌های شهرک آزادی، باشگاه نفت، تهرانسر غربی و شهرک دریا همسایه است. بخش قابل ملاحظه‌ای از اراضی این شهرک را کارخانه‌ها و مراکز صنعتی در بر گرفته است، که از آن میان می‌توان به کارخانه‌های پارس‌خودرو، ایران‌خودرو، داروسازی دکتر عبیدی، شرکت رنگین و پارس‌متال (تولیدکنندۀ لوله‌های چدنی) اشاره کرد.
تمامی زمین این محله در گذشته جزو اراضی کن به شمار می‌رفته است. شهرک استقلال بزرگ‌ترین محله در منطقۀ 21، و در میانۀ این منطقه واقع شده است. بنابه گفتۀ کهن‌سالان محل، پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، محدودۀ فعلی شهرک استقلال بخشی از زمینهای فردی به‌نام خلیل معنوی بوده است. زمینهای وی از حدود روستای کن تا قلعۀ سلیمانخانی و احمدآباد مستوفی گسترش داشته و محدودۀ محله‌های تهرانسر، شهرک فاطمة‌الزهرا (ع)، شهرک استقلال، شهرک دریا و شهرک فجر را در بر می‌گرفته است. با پیروزی انقلاب اسلامی خلیل معنوی از کشور گریخت و املاک او مصادره گشت.
دیرینگی ساخت‌وسازهای مسکونی در شهرک استقلال به سالهای نخستین دهۀ 1360 ش بازمی‌گردد. در آن سالها زمینهای این شهرک تفکیک شد و در اختیار متقاضیان قرار گرفت. بخش بزرگی از زمینهای شهرک استقلال متعلق به سازمان زمین شهری بوده، که با شرایط خاصی به متقاضیان جهت ساخت‌وساز خانه واگذار شده است و بخش دیگری از زمینها را نیز ستاد اجرایی فرمان امام خمینی (ره) به متقاضیان واگذار کرده است.
املاک موجود در 3 خیابان قدیمی و اصلی محله به‌نامهای خیابان شهید یونس عرفانی، شهید غلام‌رضا جلال و دکتر عبیدی در شمار املاکی‌اند که متعلق به سازمان زمین شهری بوده‌اند. بلوار دکتر عبیدی که نام خود را از کارخانۀ داروسازی دکتر عبیدی گرفته است، در کنار همین خیابان جای دارد.
نام شهرک استقلال برگرفته از یکی از اصلی‌ترین شعارهای انقلاب اسلامی است که برپایۀ تصویب شورای محلی در 1364 ش، بر آن نهاده شده است.
بیشتر خانه‌های شهرک استقلال در قطعه‌زمینهایی با وسعت 100 تا 250 مـ2، در یک یا دو طبقه ساخته شده‌‌اند. این شهرک در 1385 ش، دارای 343‘2 خانوار با جمعیتی بیش از 000‘8 تن بوده است. بیشترین شمار جمعیت این محله را مهاجرانی از استانهای کردنشین، آذربایجان و لرستان، در کنار دیگر مردمان تشکیل می‌دهد.
شهرک استقلال در 1390 ش، دارای 3 بوستان عمومی، 3 مجموعۀ ورزشی، یک باب مسجد، یک مرکز درمانی و داروخانه، 6 باب مرکز آموزشی در مقاطع ابتدایی تا دبیرستان و یک میدان میوه و تره‌بار بوده است. از امکانات مورد نیاز شهرک می‌توان به مواردی چون کتابخانه، آموزشگاه، بیمارستان، پمپ بنزین، مراکز تجاری، مسجد و مدرسه به‌ویژه در مقطع دبیرستان ویژۀ پسران اشاره کرد.
از مهم‌ترین مشکلات شهرک استقلال، کمبود یا نبود مراکز خدماتی در آن در مقایسه با محله‌های هم‌جوار است که باعث رفت‌وآمدهای متوالی اهالی محله برای تأمین نیازهای خود مانند تهیۀ مواد خوراکی، و استفاده از امکانات آموزشی و تفریحی گردیده است؛ کمبود وسایل نقلیۀ عمومی بر این دشواریها افزوده است. واقع‌بودن شمار قابل توجهی کارگاه و کارخانۀ صنعتی کوچک و بزرگ در محدودۀ شهرک استقلال از دیگر جنبه‌های منفی این محله است. آمدوشد خودروها، به‌ویژه خودروهای سنگین، و کارگران و کارکنان وابسته به این مرکز صنعتی موجب ازدحام جمعیت در بیشتر ساعتهای شبانه‌روز و همچنین آلودگیهای صوتی و هوا شده است.
راههای اصلی دسترسی به شهرک استقلال از سمت شمال از طریق بزرگراه مخصوص کرج و بلوار چهل‌متری عبیدی، و از سمت جنوب از طریق بزرگراه آزادگان (کمربندی) و خیابان شهید دکتر بهشتی است.

مآخذ

«شناسنامۀ اجتماعی محلۀ 10 (شهرک استقلال) ناحیۀ 2 شهرداری منطقۀ 21»، منطقۀ21 (مل‍‌ )؛ «محلۀ شهرک استقلال، منطقۀ 21 شهرداری تهـران»، فرهنگـی (مل‍‌ )؛ معصومـی، شمس‌الله (دبیر شورایاری محله)، گفت‌وگو با مؤلف؛ نقشۀ راهنمای منطقۀ 21 تهران، مؤسسۀ جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی؛ نیز:

Farhangi, www. farhangi. Tehran. ir; Region21, www. region21.Tehran.ir.
محسن سلیمانی