آفریقا، سینما

آفریقا، سینما \sīna(e)mā āfrīqā\، سینمایی واقع در خیابان ولیعصر بالاتر از خیابان زردشت. 
این سینما که لطف‌الله لاعه آن را در زمینی به مسـاحت حدود 000‘1 مـ2 و زیربنایی حدود 500 مـ2، در 3 بخشِ سالن اصلی، بالکن و تراس تابستانی با گنجایش 040‘1 تماشاگر ساخت، در 14 بهمن 1343، با حضور محمدرضا‌ شاه و همسرش، فرح دیبا، با نام سینما آتلانتیک، با درجۀ کیفی ممتاز گشایش یافت.

 سینما آتلانتیک نخستین سینمای مجهز به فناوری پخش سینه‌راما در ایران بود که نیاز به پردۀ عریض و خمیده و 4 آپارات برای پخش تصویر و صدا داشت. نخستین فیلم به‌نمایش‌درآمده در این سینما، چگونه غرب تسخیر شد ساختۀ جان فورد بود. از دیگر فیلمهای به‌نمایش‌درآمده در این سینما که با استقبال تماشاگران و منتقدان نیز روبه‌رو شد، فیلم دایرۀ مینا ساختۀ داریوش مهرجویی در 23 فروردین 1357 بود؛ این فیلم 5 هفته روی پرده بود و بیش از 16میلیون ریال فروش داشت. 
با اوج‌گیری مبارزات مردمی برضد حکومت پهلوی، در صبح جمعه، 13 مرداد 1357، کاباره باکارا را که در زیرزمین سینما آتلانتیک دایر بود و یکی از مراکز فساد و فحشا دانسته می‌شد، به آتش کشیدند. آتش به‌سرعت به سالن سینما سرایت کرد و مأموران 6 ایستگاه آتش‌نشانی (1، 2، 8، 10، 11 و مرکز) به اطفای حریق پرداختند. برق قسمت وسیعی از مناطق اطراف سینما قطع شد و تمام کاباره و بخشی از سینما در آتش سوخت و ساختمانهای غربی سینما و کاباره نیز از بیم تخریب تخلیه شدند. 
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و مهاجرت مالک سینما به خارج از کشور در 1358 ش، سینما آتلانتیک بازسازی، و به مصادرۀ بنیاد مستضعفان درآمد و با نام جدید «سینما آفریقا» به کار خود ادامه داد. 
در سال 1393 ش، از سوی مقامات مسئول مقرر شد تا مالکیت سینماهای مصادره‌شده از بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی به حوزۀ هنری سازمان تبلیغات اسلامی منتقل شود.
امروزه (1394 ش)، این سینما یک سالن اصلی با گنجایش 429 تماشاگر و بالکنی با گنجایش 516 تماشاگر دارد و تراس تابستانی نیز مدتها ست که بی‌استفاده مانده است. در طبقۀ همکف سینما، بوفه، دو گیشۀ فروش بلیت و تابلوهایی برای معرفی برنامۀ آیندۀ سینما، و در طبقۀ دوم، بخش مدیریت و نمازخانه جای دارد. در سردر این سینما، افزون‌بر تبلیغ نمایشهای فیلم روی پرده، تبلیغ نمایشهای تماشاخانۀ تهران نیز انجام می‌گیرد؛ همچنین هر‌ساله در این سینما جشنوارۀ بین‌المللی فیلم فجر برگزار می‌گردد. 

مآخذ

آریابخشایش، یحیى، «سیاست پشت پردۀ سینما»، مطالعات تاریخی، تهران، 1383 ش، شم‍ ‍4؛ جیرانی، فریدون، «سرنوشت فیلـم‌فـارسی»، نقد سینمـا، تهران، 1373 ش، شم‍ ‍3؛ ولـی‌بغدادی، طیبه، تحقیقات میدانی؛ یگانه، سیروس (مدیر سینما آفریقا)، گفت‌و‌گو با مؤلف.

طیبه ولی‌بغدادی