آقا دربندی

آقا دربندی \āqā darbandī\، آخوند ملا آقا بن عابد بن رمضان‌علی بن زاهد شروانی، معروف به «فاضل دربندی حایری» (د ۱۲۸۶ ق / ۱۸۶۹ م)، فقیه، اصولی، رجالی، محدث، متکلم و واعظ شیعی امامی. دربندی در اخلاص و دوستی نسبت به اهل‌بیت پیامبر اسلام (ص)، به‌ویژه نسبت به امام حسین (ع)، شهرت بسیاری داشت (قمی، ۱۵۳)، چنان‌که در روز دهم محرم، لباس خود را درمی‌آورد، لنگی بر خود می‌بست، خاک بر سر می‌ریخت، گِل بر بدن می‌مالید و بدین هیئت بر منبر می‌رفت (دربارۀ علاقـۀ او به امام حسیـن (ع)، نک‍ : اعتمادالسلطنه، ۱۸۹؛ تنکابنی، ۱۰۹). او در مبارزه با بابیها سرسخت بود. وقتی بابیها در کربلا سر بر آوردند، وی به‌شدت به نبرد با آنان برخاست، چنان‌که به‌قصد کشتن او در خانه‌اش به وی حمله‌ور شدند. در این واقعه، زخمی به چهره‌اش وارد شد که اثر آن تا پایان عمر باقی ماند (اعتماد‌السلطنه، همانجا). از او آثاری نیز بر جای مانده است.

مآخذ

اعتمادالسلطنه، محمدحسن، المآثر و الآثار، به کوشش ایرج افشار، تهران، ۱۳۶۳ ش؛ تنکابنی، محمد، قصص العلماء، تهران، ۱۳۹۶ ق؛ قمی، عباس، هدیة الاحباب، تهران، ۱۳۶۳ ش.

کاظم موسوی بجنوردی (دبا)