افنی

افنی‌ \efnī\، يا ايفنی‌، بخشی از منطقۀ جنوب‌ غربی استان اگادیر کشور مغرب، در ساحل‌ اقیانوس‌ اطلس‌ كه‌ درگذشته‌ (1860- 1969 م‌) مستعمرۀ اسپانیا بود. افنی در میان °29 و ´38 و ´´10 عرض شمالی‌ و‌ °28 و ´54 و ´´3 طول‌ شرقی،‌ در 88 كیلومتری‌ جنوب تیزنیت‌ قرار دارد‌، و با حدود 500‘1كمـ2 مساحت‌، از شمال به‌ وادی بوسدره‌، از شرق‌ به‌ صحرای‌ مغرب‌، از جنوب‌ به‌ وادی‌ نون،‌ و از غرب‌ به‌ اقیانوس‌ اطلس‌ محدود می‌شود. افنی یک منطقۀ نیمه‌بیابانی خشک متشکل از کوهها و دشت ساحلی است و جمعیت آن‌ عمدتاً از بربرهای‌ آیت‌ باعمران‌ تشكیل‌ می‌گردد. شهر بندری سیدی‌ افنی‌، با 051‘20 تن جمعیت (برآورد 2004 م)، مرکز افنی است. این شهر در گذشته‌ مركز اداری‌ حكومت‌ آفریقای‌ غربی‌ اسپانیا بود.
محصولات‌ زراعی‌ افنی‌ محدود به‌ کشت‌ حبوبات ‌و پرورش زیتون است.‌ پرورش‌ گاو، گوسفند و بز منبع‌ اصلی‌ درآمد ساكنان‌ این‌ منطقه‌ به ‌شمار می‌رود. ماهیگیری‌ نیز در سواحل‌ افنی‌ رواج‌ دارد (بن‌ عربی‌، 71؛ بریتانیكا؛ بروكهاوس‌؛ كلیر؛ EI2). 
پیشینۀ تاریخی‌ افنی‌ به‌ سدۀ 15 م‌ بازمی‌گردد. اسپانیاییها در 1476 م‌، در محلی‌ از این‌ منطقه‌ كه‌ سانتا كروز د مارپكنیا نامیده‌ شد، مركزی‌ برای‌ حمایت‌ از فعالیتهای‌ تجاری‌ و ماهیگیری‌ خود در جزایر قناری‌ ایجاد كردند؛ اما ‌در 1524 م‌، به‌سبب بحرانها و دشمنی مغربیها آن را ترک کردند (بریتانیكا؛ كلیر؛ EI2). افنی، پس‌ از جنگی‌ كه‌ به‌ معاهدۀ تطوان‌ در 1860 م‌ انجامید، بار دیگر به‌ حاكمیت‌ اسپانیا درآمد، اما سلطۀ اسپانیاییها بر آن‌ تا 1934 م كامل‌ نشد (یحییٰ‌، 3 / 383-386، 432-433؛ بن‌‌عربی‌، همانجا؛ بریتانیكا؛ لاروس‌ بزرگ‌؛ كلیر؛ نیز نک‍ : GSE; EI2). افنی در 1946 م‌، به‌ بخشی‌ از آفریقای‌ غربی‌ اسپانیا تبدیل گردید و شهر سیدی‌ افنی‌ به‌عنوان مركز حكومت‌ واحد این‌ قلمرو تعیین شد. پس‌‌ از استقلال‌ مغرب‌ در 1956 م‌، تلاش برای بازپس‌‌گیری‌ افنی از اسپانیا آغاز شد. درگیری نظامی نیروهای مغرب‌ و اسپانیا در افنی در 1957 م با عقب‌‌نشینی نیروهای‌ مغرب‌ پایان‌ یافت‌. افنی در ژانویۀ 1958، به‌‌صورت استانی مستقل‌ از صحرای‌ اسپانیا درآمد كه‌ فرماندار نظامی‌ مخصوص به‌ خود داشت‌. مجمع‌ عمومی‌ سازمان‌ ملل‌ با تصویب‌ قطعنامه‌ای در دسامبر 1965، اسپانیا را به‌ بیرون‌بردن هرچه‌ زودتر نیروهای‌ خود از افنی‌ فراخواند. سرانجام‌ افنی‌ در ژانویۀ 1969، به‌ دولت‌ مغرب‌ واگذار شد. این منطقه امروزه از مراكز مهم‌ تجاری‌ ناحیۀ سوس‌ شمرده‌ می‌شود (بن‌ عربی‌، همانجا؛ بریتانیكا؛ لاروس‌ بزرگ‌؛ كلیر؛EI2).

مآخذ

بن‌عربی‌، صدیق‌، المغرب‌، بیروت‌، 1404 ق‌ / 1984 م‌؛ یحیى‌، جلال‌، المغرب‌ الكبیر، بیروت‌، 1981 م‌؛ نیز:

Britannica, 2010; Brockhaus, 1898; Collier’s Encyclopedia, London / New York, 1988; EI2; Grand Larousse ; GSE. 
بخش‌ جغرافیا