اشتهای گرجی

 اشتهای گرجی \eštehā-ye gorjī\، میرزا عبدالله (1245- 1289 ق / 1829-1872 م)، شاعر و خوش‌نویس دورۀ قاجار که شهرتش بیشتر به‌سبب سرودن اشعاری دربارۀ خوردنیها ست. او با تخلص «اشتها» و نیز «سرگشته» شعر می‌سروده است.
پدرش، حاجی فریدون، از گرجیانی بود که در زمان آقامحمدخان قاجار از گرجستان به ایران آمد (معلم، 4 / 1253). عبدالله در اصفهان زاده شد و در جوانی به تحصیل علوم ادبی و آموختن خط همت گماشت و سپس به تعلیم فرزندان خاندان صدر پرداخت (دیوان‌بیگی، 1 / 135؛ معلم، همانجا؛ مشار، 3 / 981).
اشتها به پیروی از شیوۀ بسحاق اطعمه، شاعر سدۀ 8 ق / 14 م، در وصف خوراکیها و غذاهای گوناگون اشعاری سروده است (دیوان‌بیگی، همانجا؛ معلم، 4 / 1254). بسیاری از اشعار او به تتبع و استقبـال از سعدی (نک‍ : ص 57، 77- 78، 79، جم‍ ؛ قس: سعـدی، 694) و حـافظ (نک‍ : ص 58، 61، 65-66، جم‍ ؛ قس: حافظ، 1) سروده شده است. سروده‌های او در قالبهای غزل، قصیده، ترکیب‌بند، رباعی، دوبیتی و قطعه است.
دیوان اشعار اشتها در تهران (1282، 1306 و 1314 ق) به‌صورت چاپ سنگی، و در بمبئی (1312 ق) منتشر شده، و چاپ انتقادی آن به‌کوشش امین خضرایی (واله) در تهران (1370 ش) انتشار یافته است.

مآخذ

اشتها، عبدالله، دیوان، به‌کوشش امین خضرایی (واله)، تهران، 1370 ش؛ حافظ، دیوان، به‌کوشش بهاءالدین خرمشاهی، تهران، 1373 ش؛ دیوان‌بیگی شیرازی، احمد، حدیقة الشعراء، به‌کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، 1364 ش؛ سعدی، دیوان، به‌کوشش مظاهر مصفا، تهران، 1340 ش؛ مشار، خانبابا، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، تهران، 1341 ش؛ معلم حبیب‌آبادی، محمدعلی، مکارم الآثار، اصفهان، 1352 ش.

کامران کسایی (دبا)