آس

آس [ās]، واژه‌ای عربی که در کتب کهن گیاهان دارویی، به گیاه درختچه‌ایِ مورْد گفته شده است. آس درختچه‌ای است با نام علمی میرْتوس کُمونیس در تیرۀ مورْدها که در مناطق مرطوب تا نیمه مرطوب، با آب و هوای معتدل تا کمی گرم می‌روید. این گیاه دارای برگهایی ساده، متقابل و نوک تیز است که چرمین، معطر و به رنگ سبز براق‌اند. گلهای آن که از اواخر بهار تا اواخر تابستان می‌شکفند، سپید رنگ، خوش‌بو و دارای چندین پرچم‌اند و در محور برگها قرار دارند. این درختچه همیشه سبز است و در وضعیت معمولی، بلندی آن به 3 متر نیز می‌رسد. 
آس از دیرباز در مراسمهای مذهبی ایرانیان، یونانیان و یهودیان مورد استفاده قرار می‌گرفته است. برگها و میوه‌های مدور آن و گالهایی که روی ساقه‌هایش تشکیل می‌شوند، در طب سنتی مصرف دارویی دارند. تکثیر این گیاه با کاشت قلمه صورت می‌گیرد. گونۀ باغی آن را در عربی آس بستانی گویند.
آسِ بَرّی (ه‍ م) نامی است که در عربی برای گیاه کوله خاس با نام علمی روسْکوس آکولِئاتوس از تیرۀ فرعی مارچوبه به کار رفته است. کوله‌خاس میوه‌های سِته‌ای گرد و ارغوانی‌رنگی دارد و در ارتفاعات جنگلی و دره‌های مرطوب شمال ایران می‌روید. آس بویه نیز نامی است که منشأ علمی نداشته، کمتر مورد استفاده قرار گرفته است و در این موارد اندک نیز برای اطلاق به گیاه سوسَنبَر به کار رفته است.     

علی رضایی‌نژاد