آبی

آبی، عزالدین حسن یوسفی فرزند ابوطالب، معروف به فاضل آبی (منسوب به آبه = آوه) و مُكنى به ابن الزبیب، فقیه امامی سدۀ 7ق / 13م. از افاضل شاگردان جعفر بن حسن بن یحیی بن حسن بن سعید هُذَلی، معروف به محقق حِلی (د 676 ق / 1277م) بوده و با وی در بسیاری از مسائل مباحثات حاد داشته است. آبی در برخی از مباحث فقه، آرای تازه ابراز كرده، ازجمله اقامۀ نماز جمعه را در عصر غیبت حرام می‌شمرده و نیز بهرۀ زوجه را از میراث زوج، حتى در صورت داشتن فرزند از میت، شامل زمین نمی‌دانسته است. فتوای اخیر تا آن دوران خلاف مشهور بود، ولی پس از آبی، رأی بسیاری از فقها در این مورد بر همان قرارگرفت و نظر مشاهیر متأخران نیز همان است. اثر مشهور آبی در فقه، كشف الرموز در شرح مختصر نافع استادش محقق حلی است. وی در سال 672 ق / 1273م از تألیف این كتاب فراغت یافت. تاریخ وفات او معلوم نیست.

مآخذ

آقابزرگ، الذریعة، 18 / 35؛ همو، طبقات اعلام الشیعة (القرن السابع)، بیروت، دارالكتاب العربی، 1972م، ص 38؛ افندی اصفهانی، عبدالله، ریاض العلماء، به كوشش محمود مرعشی و احمد حسینی، قم، 1401ق، 1 / 146؛ امین، محسن، اعیان الشیعة، بیروت، دارالتعارف، 1983م، 2 / 85؛ قمی، عباس، سفینةالبحار، بیروت، دارالمرتضى، 1 / 55؛ همو، فوائد الرضویة، ص 95؛ همو، الكنى و الالقاب، قم، 1397ق، 2 / 4؛ همو، هدیة الأحباب، نجف، 1349ق، ص 96؛ كاظمی، اسدالله بن اسماعیل، مقابس الأنوار فی احكام النبی المختار، تبریز، 1322ق، ص 17؛ مدرس، محمدعلی، ریحانةالأدب، تبریز، 1346ش، 1 /  38.

محمدعلی مولوی