اشپیتلر

اشپیتلر \ešpīteler\، کارل فریدریش گئورگ، با نام مستعار کارل فِلیکس تاندم (1845-1924 م / 1224-1303 ش)، شاعر و نویسندۀ سویسی، برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات در 1919 م. 
اشپیتلر در شهر لیستالِ سویس زاده شد، و در دانشگاههای بازِل، زوریخ و هایدِلبِرگ، نخست حقوق، و سپس الٰهیات خواند. او 8 سال (1871- 1879 م) در روسیه و فنلاند معلم سرخانه بود و پس از بازگشت به سویس، شعر حماسی و اسطوره‌ای «پرومتئوس و اپیمتئوس» را سرود که نخستین اثر بزرگ او به شمار می‌رود. دومین اثر بزرگش حماسۀ منظوم «بهار المپی» (1900- 1905 م، 4 ج؛ ویراست 2: 1910 م، 2 ج) نام داشت که در 1919 م، جایزۀ نوبل ادبیات را برایش به ارمغان آورد. او در این اثر اصیل، و در عین حال پیچیدۀ نمادین، خلاقیت متهورانه و قدرت بیان پرشور خود را به بهترین وجه نشان داد و با بهره‌گیری از اسطوره‌های کهن، موضوع ضرورت اخلاق در دنیای جدید را به میان آورد و از زندگی و معنای آن تفسیری نو به دست داد. اشپیتلر سالهای پایانی عمر را صرف بازنویسی نخستین اثر خود کرد. 

آثار بسیار متنوع و کم‌اهمیت‌تر او به دورۀ میانی فعالیتهایش مربوط می‌شود. او همچنین دو داستان بسیار استادانه نوشت: یکی «دو زن‌ستیز کوچک» (1907 م)، که بر پایۀ تجربه‌های خودش نوشته شده بود، و دیگری «ستوان کنراد» (1898 م)، داستانی با جنبه‌های نمایشی نیرومند، که اشپیتلر در آن به سبک ناتورالیسم (طبیعت‌گرایی) نزدیک شده است. او در داستان ایماگو (1906 م)، تعارض موجود در درون خود میان استعداد آفرینش‌گرانۀ ذهنی و ارزشهای طبقۀ متوسط را چنان بی‌پرده بیان کرده، که این اثر در تکوین‌یافتن روان‌کاوی نیز تأثیر گذاشته است. مجموعه‌ای از مقاله‌هایش با عنوان «حقایق خندان» (1898 م)، و نوشته‌هایی دربارۀ سرگذشت خودش، ازجمله «نخستین تجربه‌های من» (1914 م)، و قصه‌هایی برای کودکان از آثار دیگر او ست. اشپیتلر همچنین در 1914 م رسالۀ سیاسی مؤثری با عنوان «دیدگاه ما سویسیها» بر ضد نگرش یک‌جانبۀ آلمان‌دوستانه به جنگ منتشر کرد. 

مآخذ

Americana, 2006; Britannica, 2010; Columbia, 6th edition; Encarta, 2009. 

بخش ادبیات جهان