اشپالاتین

اشپالاتین \ešpālātīn\، گئورگ (1484-1545 م / 888- 951 ق)، از فعالان جنبش اصلاح دینیِ آلمان و دوست و حامی مارتین لوتر. نام اصلی او گئورگ بورکهارت بود، ولی براساس زادبومش، اشپالت (در باواریا) نام اشپالاتین را برای خود برگزید. 

وی در دانشگاه ارفورت تحصیل کرد و در 1508 م کشیش شد. در 1509 م، تربیت فرزندان فریدریش سوم (ملقب به «فریدریش خردمند») را بر عهده گرفت که امیر ساکسونی و از برگزینندگان امپراتور (الکتور) بود. وی توانست اطمینان فریدریش را به خود جلب کند و از 1516 م کتابدار و منشی او شد. در 1511 م، وی را به ویتِنبِرگ فرستادند و در آنجا با لوتر آشنا شد و تحت تأثیر تعالیم او قرار گرفت. در طول کشمکش بر سر فروش آمرزش، امیر را متقاعد کرد که از لوتر در برابر کوششهای پاپ و امپراتور حمایت کند؛ همچنین در سالهای 1518 و 1521 م فریدریش را در مجمع عمومی آوکسبورک و ورمس همراهی کرد. 
حمایت فریدریش در پیشرفت جنبش اصلاح دینی تأثیری سرنوشت‌ساز داشت و تلاشهای اشپالاتین باعث شد که جنبش اصلاح دینی در آلمان پایه بگیرد. بر اثر فعالیتهای وی بود که در 1525 م، در ایالت ساکسونی، آیین کاتولیکی منسوخ شد. او در تهیۀ اعتقادنامۀ آوکسبورک (1530 م) با فیلیپ ملانشتن همکاری کرد، اعتقادنامه‌ای که اصلاح دینی را به شکل قانونی در آلمان برقرار کرد. پس از مرگ فریدریش نیز مشاور دینی جانشینان او، یوهان و یوهان فریدریش (هر دو الکتور) شد و همچنان به تحکیم اصلاح دینی ادامه داد و در مدارس و کلیساها به تبلیغ آن پرداخت. 

در سالهای آخر عمر، دچار مالیخولیا شد و سرانجام در آلتنبورک درگذشت. او مکاتبات بسیار با لوتر داشت، ولی فقط پاسخهای لوتر به نامه‌های او باقی مانده است. ازجمله آثار اشپالاتین ترجمۀ کتب لوتر، ملانشتن و اِراسموس را می‌توان برشمرد. از مصنفات او می‌توان به «سالنامۀ جنبش اصلاح دینی» (1718 م) و نیز «شرح زندگی فریدریش سوم» (در مجموعۀ «نامه‌ها و نوشته‌های تاریخی گئورگ اشپالاتین» در 1851 م) اشاره کرد. 

مآخذ

Americana, 2006; Britannica, 2008; The New Century Cyclopedia of Names, ed. C. Barnhart, New York, 1954; The Oxford Dictionary of the Christian Church, eds. F. L. Cross and A. Livingstone, Oxford, 1974. 

بخش ادیان، اساطیر و عرفان