اسیریون

اسیریون \osīreyon\، پرستشگاهی بازمانده از مصر باستان در آبیدوس که وقف اُسیریس (ه‍ م)، یکی از خدایان بزرگ و مهم مصری، شده بود. این ناحیه از زمانهای بسیار کهن محترم بوده، و حتى مقدس‌ترین مکان در مصر به‌شمار می‌رفته است. در این دشت، نخستین شاهان مصر مدفون‌اند، اما گور یکی از ایشان بعدها محل دفن اسیریس شناخته، و زیارتگاه عموم شد. در آنجا، سالی یک‌بار آیینهایی برای رستاخیز و دوباره زنده‌شدن اسیریس برگزار می‌شد و تقدس آن به اندازه‌ای بود که تصور می‌شد ارواح شاهان از جاهای دیگر به آنجا می‌آیند و بازمی‌گردند (هابسن، 144؛ بریتانیکا، ذیل «آبیدوس»). 
اسیریون در پشت معبد فرعون سِتیِ اول در 145کیلومتری شمال لوکسور «الاُقصُر» قرار دارد (دیوید، 210؛ هابسن، همانجا). این پرستشگاه در اصل، تالاری سرپوشیده بوده، و زیرزمینی با یک سکوی مرکزی دارای 10 ستون تک‌سنگی داشته که آبراهه‌ای گرداگرد آن را فراگرفته بوده است (بریتانیکا، همانجا). زمان ساخت آن باید در دوران فرمانروایی ستی اول (ح 1370 ق‌م) بوده باشد (دیوید، همانجا؛ والیس باج، II / 33). برای پنهان ماندن این پرستشگاه، روی آن، تپه‌ای مصنوعی احداث کرده بودند (دیوید، همانجا). اسیریون در فاصلۀ هشت‌متری معبد ستی اول قرار دارد (بریتانیکا، همانجا) و آثار برجا مانده نشان می‌دهد که در انتهای معبد ستی، درهایی وجود داشته که آن را مستقیماً به اسیریون مرتبط می‌کرده است (هابسن، همانجا).
اسیریون را نمازخانۀ اسیریس خوانده‌اند (همانجا)، اما در حقیقت، هدف ساخت آن ناشناخته است و به هر حال، با شعایر مربوط به پرستش اسیریس پیوستگی داشته است. از آنجا که مصریان می‌پنداشتند فرعون پس از مرگ به اسیریس مبدل می‌شود، احتمالاً اسیریون مدفن خالی یا جایگاه استقرار ستی اول، به‌مثابۀ اسیریس بوده است (نک‍ : دیوید، نیز بریتانیکا، همانجاها).

مآخذ

Britannica, 1988; David, R., The Ancient Egyptians, London, 1982; Hobson, Ch., Exploring the World of the Pharaohs, London, 1990; Wallis Budge, E. A., The Gods of the Egyptians, New York, 1969.

مسعود جلالی‌ مقدم