بهار گاه

بَهارْ‌گاه، عنوان فیلمی مستند دربارۀ آیینهای نوروز در بلوچستان از محمدعلی هاشم‌زهی که در 1390 ش تولید شد. 
هاشم‌زهی در این فیلم 22دقیقه‌ای تلاش کرده است زندگی و خانوادۀ مرد کهن‌سالی به نام حاج‌علی آوارگان را در حین آیین استقبال از بهار که در این منطقه به بهارگاه معروف است، به تصویر بکشد. در استان سیستان و بلوچستان فقط در منطقۀ سرباز سرمای زمستان محسوس است و بهار پس از سپری‌شدن این سرما جلوه می‌کند. فیلم مراسم استقبال از بهار را در این منطقه به تصویر کشیده است. 
خانوادۀ حاج‌علی آوارگان چند روز مانده به نوروز، قالیها و قالیچه‌ها و پتوهایشان را کنار رودخانه‌ها و جویها می‌شویند، خانه‌تکانی می‌کنند، و کلوچه‌ای محلی از خرما و گندم، و نانی روغنی موسوم به «تینی» می‌پزند. از سویی دیگر در فیلم، مراحل ساخت «سازسرود» (کمانچه یا قیچک بلوچی) توسط حاج‌علی آوارگان در موازات تصاویر تکاپوی زنان برای خانه‌تکانی و پختن نان و شیرینی امتداد می‌یابد. حاج‌علی آوارگان قصد دارد تا در بهارگاه بنوازد و اشعار بلوچی در وصف بهار و طبیعت بخواند. در فیلم بر شعرها و ادبیات شفاهی بلوچ در وصف بهار و طبیعت تمرکز شده است. هاشم‌زهی با توجه به اشعار و تشابه تغییر فصلها به گذشت ایام، صبح را به کودکی، ظهر را به جوانی و گرمای عشق، عصر را به میان‌سالی و کار و تلاش، و شب را به پیری تشبیه کرده و خواسته است که همۀ اینها در سازسرودهای حاج‌علی نمود داشته باشد. 
تکاپوی مردم این منطقه در استقبال از بهار در صحنه‌هایی همچون رنگ‌کردن پشم و شاخ گوسفندان با حنا، دودکردن اسفند، خواندن سرودهای شاد، و به‌ویژه سبزکردن سردر خانه‌ها با برگ درخت خرما و کاشتن نهال آن قابل توجه است. آنها از اسفندماه نهالهای درخت خرما را در گونی می‌پیچانند و هر روز چند بار گونی را با آب خیس می‌کنند یا کنار جوی و آب قنات قرار می‌دهند تا خشک نشود و هنگام تحویل سال و آغاز بهار به‌عنوان عیدی به کوچک‌ترها می‌دهند تا بکارند. همچنین زنان چند روز پیش از نوروز سنگ سُرمه را می‌سایند و آن را در سرمه‌دان نگهداری می‌کنند تا به وقت نوروز به دختران جوان هدیه دهند. از دیگر رسمهای رایج در این ایام، سورکردن یا ختنه‌کردن پسران است. در هر ختنه‌سوران مردم با اجرای رقص محلیِ «دو چایی» و بازی محلیِ «جی»، 7 شبانه‌روز جشن برپا می‌کنند. بلوچها همچنین به پاس گرامیداشت بهار، فرزند پسری را که در این فصل متولد می‌شود «نوروز»، و فرزند دختر را «بهاره» نام می‌گذارند. 
فیلم بهار‌گاه در فرمت ویدئویی و رنگی تهیه شده و صادق سوری فیلم‌برداری آن را بر عهده داشته و تهیه‌کنندۀ آن مرتضى ندایی بوده است. هاشم‌زهی به‌جز کارگردانی، نویسندۀ گفتار فیلم نیز می‌باشد.

عباس بهارلو