آفرین نامه

آفَرین‎نامه، منظومه‎ای از ابوشکور بلخی شاعر نیمۀ اول سدۀ 4ق / 10م. این منظومه در قالب مثنوی و در بحر متقارب، به نام نوح بن نصر بن احمد سامانی (331-343ق / 943-954م) و در فاصلۀ سالهای 333-336ق / 945-947م سروده شده است. گویا آغاز نظم این مثنوی در 333ق / 945م بوده است. خود می‎گوید: 

مر این داستان‌کش بگفت از خیال               ابر سیصد و سی و سه بود سال 

به گفتۀ عوفی (2 / 21)، نظم آن در 336ق / 947م به پایان رسیده است. از این منظومه جز ابیاتی پراکنده در کتابهایی چون لغت فرس اسدی، راحةالانسان یا پندنامۀ انوشیروان، قابوس‎نامه، ترجمان‎البلاغه، مرصادالعباد، لباب‎الالباب و تحفةالملوک برجای نمانده است. مجموع آنها در حدود 117 بیت است (عنصرالمعالی، تعلیقات مصحح، 215). 
این مثنوی ظاهراً مجموعه‎ای از داستانهای حکمت‌آمیز و مشتمل بر پندهای اخلاقی و تمثیلات کوتاه بوده است. گرچه نمی‎توان آن را نمونۀ کامل شعر فلسفی و حکمی دانست، اما جلوه‎های تفکر فلسفی، مخصوصاً تأکید بر حکمت عملی و نگرشهای اخلاقی و تربیتی در آن فراوان دیده می‎شود. 

مآخذ

دبیرسیاقی، محمد، «ابوشکور بلخی و اشعار او»، گنج بازیافته، تهران، خیام، 1333ش، صص 1-44؛ صفا، ذبیح‎الله، تاریخ ادبیات در ایران، تهران، فردوسی، 1363ش، 1 / 404؛ عنصرالمعالی، کیکاووس ‎بن اسکندر، قابوس‎نامه، به کوشش سعید نفیسی، تهران، فروغی، 1362ش؛ عوفی، محمد، لباب‎الالباب، به کوشش ادوارد براون، لیدن، 1321ق؛ فروزانفر، بدیع‎الزمان، سخن و سخنوران، تهران، خوارزمی، 1350ش، صص 25-26؛ لغت‌نامۀ دهخدا، ذیل ابوشکور. 

بخش ادبیات