آفتاب

آفْتاب، روزنامه‎ای فارسی که در ۲۹ محرم ۱۳۳۰ق /  ۱۹ ژانویۀ ۱۹۱۲م در تهران به سردبیری میرزاحسین عبدالوهاب‌زادۀ کمال‎السلطان بنیاد نهاده شد (ظاهراً کمال‎السلطان و عبدالوهاب‎زاده چنان‌که صدر هاشمی و الول ساتن[۱] تصور کرده‎اند، ۲ شخص جداگانه نیستند). وی قبلاً مخبر روزنامۀ ایران نو بود (۱۳۲۸ق /  ۱۹۱۰م) و بعدها بنیادگذار روزنامۀ ستاره ایران (۱۳۳۶ق / ۱۹۱۷م) شد. روزنامه آفتاب در دوران نیابت سلطنت ناصرالملک (۱۳۲۹-۱۳۳۲ق / ۱۹۱۱-۱۹۱۳م) و خفقان حاکم بر مطبوعات ایران با پشتیبانی دولت منتشر گردید و در واقع ارگان رسمی یا نیمه‌رسمی دولت بود که از خواسته‎های ناصرالملک حمایت می‎کرد. این نشریه هفته‎ای ۳ بار انتشار می‎یافت و اخبار خارجی و به صورت مفصل‌تر، اوضاع و اخبار داخلی ایران را منعکس می‎کرد. از نظر سیاسی به اعتدالیون وابسته بود و در شمارۀ نخست آن نطق وزیر خارجۀ انگلستان درج شده بود و به قولی وثوق‎الدوله (د ۱۳۲۹ش) خود مقالات اصلی آن را می‎نوشت (براون، ۲ /  ۱۷۹). از شمارۀ ۲۵۵ (سه‌شنبه ۴ رمضان ۱۳۳۲ق / ۲۷ ژوئیۀ ۱۹۱۴م) میرزا صادق‎خان ادیب‎الممالک فراهانی مدیریت آن را به‌عهده گرفت (شمارۀ ۲۵۵ روزنامۀ آفتاب) آخرین شمارۀ آن (۳۳۷)، مورخ ۲۴ ربیع‎الاول ۱۳۳۴ق / ۳۰ ژانویۀ ۱۹۱۶م در آرشیو کتابخانۀ ملی هست.

مآخذ

براون، ادوارد، تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران در دورۀ مشروطیت، ترجمۀ محمد عباسی، تهران، معرفت، ۱۹۵۸م، ۲ /  ۱۷۹؛ صدر‌هاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، تهران، کمال، ۱۳۶۳ش، ۱ / ۲۱۴-۲۱۵؛ علوی، ابوالحسن، رجال عصر مشروطیت، به کوشش حبیب یغمایی و ایرج افشار، تهران، اساطیر، ۱۳۶۳ش، ص ۸۹؛ کهن، گوئل، تاریخ سانسور در مطبوعات ایران، تهران، آگاه، ۱۳۶۲ش، ص ۲۶۲.

بخش ادبیات