اسکیاپارلی

اِسکیاپارِلّی \ [e]skiyāpārelli\ ، اِلسا (1890- 1973م/ 1269-1352ش)، طراح ایتالیایی ـ فرانسویِ پوشاک و مُد. او که به‌سبب طرحهای سوررِئالیستی و رنگهای تند لباسهایش در دهۀ 1930م شناخته می‌شود، بر مد پوشاک زنان در سراسر جهان تأثیر گذاشته است. 

اسکیاپارلی در شهر رم در ایتالیا زاده شد و در دانشگاه به تحصیل فلسفه پرداخت. او دختر یک استاد دانشگاه، و از طبقۀ مرفه بود، اما خانوادۀ خود را ترک کرد و مدت کوتاهی در شهر نیویورک به کار مترجمی پرداخت. در دهۀ 1920م در پاریس اقامت گزید و نخستین مِزون و کارگاه تولید پوشاک خود را در آنجا گشود. او بعدها شهروند فرانسه شد. 
اسکیاپارلی تا میانۀ دهۀ 1930م موقعیت خود را به‌عنوان یکی از طراحان برجستۀ مد پوشاک تثبیت کرد و خیلی زود دامنۀ کارش را به طراحی و ساخت جواهر، عطر و لوازم آرایش نیز گسترش داد. او در طول جنگ جهانی دوم در نیویورک زندگی می‌کرد. پس از جنگ به پاریس بازگشت و مزون و کارگاهش را بازگشایی کرد. اسکیاپارلی در 1949م شعبه‌ای از کارگاه خود را در شهر نیویورک برای تولید انبوه پوشاک دایر کرد. 
ویژگی برجستۀ اسکیاپارلی درک روح زمانه بود. او همواره طرحهایی ناآشنا و عجیب ارائه می‌کرد که خیلی زود تبدیل به مد می‌شد. رنگ صورتی تند ابداعی او، معروف به صورتی خیره‌کننده، آغازگر رویکردی نو به رنگ پوشاک بود. ابداع دیگر او اِپُل ــ بالشتک کوچکی که زیر لباس، روی شانه‌ها قرار می‌گیرد ــ بود که ظاهر زنان را دگرگون کرد. از دیگر نوآوریهای او بهره‌گیری از زیپ و نیز پارچه‌های ساخته‌شده از الیاف مصنوعی در پوشاک، و گشایش نخستین فروشگاه لباسهای آماده بود. او همچنین با معرفی کلاههای بسیار کوچکی که مانند گلِ‌سر، به کنار سر چسبانده می‌شدند، به عمر کلاههای لبه‌دار زنانه پایان داد. 
اسکیاپارلی در طرحهایش نامعمول بودن را با سادگی، و آراستگی و مرتب بودن را با رنگهای تند درهم آمیخت. جنبش هنری سوررِئالیسم، که میان دو جنگ جهانی در اروپا شکوفا بود، بر اسکیاپارلی تأثیر گذاشت و او برخی از هنرمندان این جنبش را در طراحی جواهرات و نقش پارچه به کار گرفت. همکاری او با سالوادُر دالی (ه‍ م)، سوررئالیست نامدار اسپانیایی، بسیار پربار بود. 
اسکیاپارلی به همراه کریستیَن دیور (ه‍ م)، دیگر طراح نامدار مد، نقش برجسته‌ای در راهیابی پوشاک مد پاریس به بازارهای سراسر جهان داشت. او تا 1954م به طراحی پوشاک ادامه داد و در همین سال، زندگینامۀ خود را با عنوان «زندگی خیره کننده» منتشر کرد. وی در پاریس درگذشت. 

مآخذ

CE, 6th edition; EA, 2006; EB, 2010; ME, 2009. 
بخش هنر و معماری جهان