اسکاندیناوی

اِسکاندیناوی \ [e]skāndināvi\ ، منطقه و شبه‌جزیره‌ای در شمال اروپا. منطقۀ اسکاندیناوی دربر گیرندۀ 3 کشور پادشاهی شمال اروپا، یعنی دانمارک، سوئد و نروژ است. به‌سبب پیوستگیهای‌ تاریخی، فرهنگی و زبانی، نام مشترک اسکاندیناوی به مجموعۀ این کشورها داده شده است. از این نظر، نام اسکاندیناوی (در دوران باستان: اِسکاندیا) گاه افزون بر این 3 کشور، دربرگیرندۀ کشور ایسلند و جزایر فارو (متعلق به دانمارک) نیز دانسته می‌شود. فنلاند هم که از نظر جغرافیایی و اقتصادی، و نه زبانی، با این کشورها پیوستگی دارد، گاه جزو منطقۀ اسکاندیناوی به‌شمار می‌رود. از میان کشورهای منطقۀ اسکاندیناوی، تنها سوئد و نروژ در شبه‌جزیرۀ اسکاندیناوی قرار دارند. شبه‌جزیرۀ ژوتلاند (یولان) که بیشتر خاک دانمارک را دربرگرفته، بخشی از دشت شمال اروپاست و ایسلند و فارو نیز جزیره‌هایی در اقیانوس اطلس شمالی‌اند. 
اصطلاح ‌نُردیک (شمالی)‌ نیـز بـه‌ 5 کشـور شمـال ‌اروپـا ــ دانمـارک، سوئـد، نـروژ، ایسلنـد و فنلاند ــ گفته می‌شود. از ویژگیهای این کشورها، که آنها را از دیگر کشورهای اروپا متمایز می‌سازد، جمعیت کم و بالابودن میزان باسوادی و امید به زندگی در میان شهروندان آنهاست.
شبه‌جزیرۀ اسکاندیناوی پیشرفتگی بزرگ خشکی در آب در شمال اروپاست که میان دو کشور سوئد و نروژ تقسیم شده است. ایـن شبـه‌جزیره تقریبـاً 1850 کم‍ طول دارد و از دریای بارِنتس در اقیانوس منجمد شمالی، به‌سوی جنوب، میان خلیج بوتنی و دریای بالتیک در شرق و تنگه‌های کاتِگات و اِسکاگِراک (ه‍‌ م) در غرب، امتداد یافته است. این شبه‌جزیره (با وسعت ح 000‘750 کم‍2) اساساً از توده‌ای کوهستانی تشکیل شده، که بیشترِ آن بخشی از سپر بالتیک است و بخشهایی از آن نیز تحت تأثیر شکل‌گیری یخچالها در طول دورِ پلایستوسِن قرار گرفته‌اند. کشورهای نروژ و سوئد، به ترتیب، بخشهای غربی و شرقی این تودۀ کوهستانی را در اختیار دارند. دامنه‌های پهناور و کم‌‌شیب منتهی به دریای بالتیک به سوئد تعلق دارند، اما کوههای نروژ تا خط ساحلی شبه‌جزیرۀ اسکاندیناوی در غرب امتداد یافته‌اند و آبدره‌ها در آنها بریدگیهای عمیق بسیاری پدید آورده‌اند.

مآخذ

EA, 2006; EB, 2010 (under «Scandinavia», «Scandinavian Peninsula»); ME , 2009.
بخش جغرافیا