اسکامتسی

اِسکامُتسی \ [e]skākmotsi\ ، وینچِنتسو (1552-1616م/ 959-1052ق)، معمار ایتالیایی و نظریه‌پرداز معماری در دورۀ رنسانس متأخر. او در ویچِنتسا زاده شد و در آغاز، نزد پدرش، جان دُمِنیکو اسکامتسی، در آکادمی‌(هنرکدۀ) المپیک این شهر، معماری آموخت. سبک او با مطالعۀ آثار سه تن از معماران برجستۀ زمان خود، به نامهای سِباستیانو سِرلیو، یاکوپو سانسُوینو و آندرِئا پالادیو، شکل گرفت. اما او بیش از همه از پالادیو تأثیر پذیرفت، تا اندازه‌ای که می‌توان او را از نخستین نمایندگان سبک معماری پالادیو (پالادیانیسم) دانست. پس از مرگ پالادیو، اسکامتسی برخی از کارهای نیمه‌تمام او را تکمیل کرد، ازجمله ویلا رُتُندا و تئاتر المپیک در ویچنتسا. 
اسکامتسی برای مطالعۀ سبکهای گوناگون معماری، در ایتالیا و دیگر جاهای اروپا به سفر پرداخت. حاصل این سفرها کتابی راهنما دربارۀ آثار باستانی رم و سپس، مهم‌ترین کتاب او، «مفهوم معماری جهانی» (1615م، 6 ج) بود. اسکامتسی این کتاب را به تقلید از «چهار کتاب معماری» پالادیو نوشت، اما اثر او مفصل‌تر و در همان حال، کم‌مایه‌تر از کتاب پالادیو بود. با این همه، این نخستین کتاب در شناخت معماری بود که آثار سده‌های میانه را نیز دربر می‌گرفت و تأثیر گسترده‌ای بر معماری ایتالیا و شمال اروپا نهاد. اسکامتسی می‌خواست این کتاب را در 10 جلد آماده کند، اما موفق به انتشار تنها 6 جلد از آن شد. او در این کتاب، بسیاری از آثار خودش را نیز شناسانده است. 
بیشتر آثار اسکامتسی، دربرگیرندۀ کاخ، ویلا، کلیسا و تئاتر، در ونیز، ویچنتسا و پادوا ساخته شد. از مهم‌ترین آثار او می‌توان اینها را نام برد: ویلا پیسانی، که خانه‌ای است برفراز تپه‌ای در لُنیگو و با الگوبرداری از ویلا رتندا، اثر پالادیو در ویچنتسا، طراحی شده است؛ و ساختمان پروکوراتیه نوئُوه، واقع در میدان سان مارکو در ونیز، که با الهام گرفتن از سبک پالادیو، و هماهنگ با نمای کتابخانه‌ای ساخته شده است که در کنار آن قرار دارد و اثر سانسُوینو است. آثار اسکامتسی را اقتباسی و متأثر از سبک پالادیو و سرلیو دانسته‌اند. بااین‌همه، سبک خانه‌های او بر اینیگو جونز، معمار انگلیسی پیروِ پالادیو که با اسکامتسی دیدار نیز کرد، تأثیر گذاشت. 
اسکامتسی یکی از مهم‌ترین معماران تئاتر و طراحان صحنۀ دورۀ خود نیز بود. مهم‌ترین تئاتری که او طراحی کرد، تِئاترو دوکاله (1588-1590م) در سابّیونِتا در نزدیکی شهر مانتوا بود. او در این تئاتر، از اندیشه‌های پالادیو در بازسازی تئاترهای کلاسیک (یونانی ـ رومی) دور شده است. این تئاتر که الگوی نخستینی برای تئاترهای امروزی است، نخستین تئاتر دارای ساختمان و نمای مستقل به‌شمار می‌رود.

مآخذ

BBEA; DA; EA, 2006; EB, 2010; EWA; GLE ; OCA.
بخش هنر و معماری جهان