اسحاق بن احمد سامانی

اسحـاقِ بـنِ احمدِ سامانـی \eshāq-ebn-e ahmad-e sāmāni\ ، ابـویعقـوب (د 301ق/ 914م)، از امیـرزادگـان بـنـام سامانی که در روزگار امارت نصر بن احمد بن اسماعیل در سمرقند به ادعای فرمانروایی برخاست. 
هنگامی که امیر احمد بن اسماعیل در 301 ق کشته شد و پسر خردسالش، نصر، در بخارا بر تخت نشست، اسحاق در سمرقند به‌عنوان بزرگ سامانیان سر برداشت و مردم را به اطاعت از خود خواند. پسرش، الیاس، نیز به یاری پدر برخاست و پسر دیگرش، ابوصالح منصور، در نیشابور برضد نصر قیام کرد و برخی شهرهای خراسان را گرفت. از این سوی، حمویة بن علی، سپهسالار نصر، به پیکار اسحاق رفت. در رمضان 301 در بخارا جنگ شد و اسحاق تاب نیاورد و به سمرقند گریخت، اما باز تدارک جنگ دید و این بار هم ناکام ماند و به سمرقند بازگشت. حمویه سر در پی او نهاد و شهر را به زور تصرف کرد و کار را بر اسحاق که پنهان شده بود، چنان سخت گرفت که امان خواست و حمویه او را امان داد و به بخارا فرستاد. در این میان، منصور بن اسحاق نیز در خراسان بمرد و شورش به یک‌بار فرو نشست. اسحاق در بخارا بود تا همان‌جا درگذشت (طبری، 147-148؛ نرشخی، 130؛ ابن‌اثیر، 78، 80؛ قس: سمعانی، 25). 

مآخذ

ابن‌اثیر، الکامل، ج 8؛ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، دائرةالمعارف العثمانیة، حیدرآباد دکن، 1382-1402ق، ج 7؛ طبری، تاریخ، ج 10؛ نرشخی، تاریخ بخارا.

صادق سجادی (دبا)