استرفره

اِسترَفِرد \ [e]st[e]rafe(o)rd\ ، تامِس وِنتوِرث، اِرلِ یکمِ (1593-1641م/ 1001-1051ق)، دولتمرد انگلیسی، نایب‌السلطنۀ ایرلند و مشاور ارشد چارلز یکم، پادشاه انگلستان. 
تامس ونتورث در لندن زاده شد. پدرش از زمین‌داران یورک‌شِر بود. تامس در دانشگاه کِیمبریج درس خواند و در 1611م عنوان سِر گرفت. او نخستین‌بار در 1614م به نمایندگی از یورک‌شر به پارلمان انگلستان راه یافت. ونتورث در پارلمان از مخالفان سیاستهای شاه و جنگ با اسپانیا بود. شاه برای دورکردنش از پارلمان، منصب دولتی مهمی در یورک‌شر به او داد، ولی ونتورث به مخالفتهایش ادامه داد و در 1628م دوباره به نمایندگی مجلس عوام برگزیده شد. شاه در همان سال به او عنوان بارون، و سپس وایکاونت داد. از این پس، ونتورث به طرف‌داران شاه چارلز پیوست و از مشاوران نزدیک او شد. 
تامس ونتورث در 1632م نایب‌السلطنۀ ایرلند شد. او به حکومتی استبدادی، اما دادگر و کارا باور داشت و این اندیشه را در طول فرمانروایی‌اش بر ایرلند، به کار بست. او دزدان دریایی را از آبهای ایرلند بیرون راند، سازمان‌دهی دوبارۀ کلیسای ایرلند را آغاز کرد، اصلاحات در امور مالی و دیوانی را تقویت کرد، و با پشتیبانی از بازرگانی و صنعت، درآمد ایرلند را به دو برابر افزایش داد. ونتورث به ابتکار خود، صنعت بافت پارچه‌های کتانی را وارد ایرلند کرد که برای این کشور بسیار درآمدزا شد. با این همه، شیوۀ حکومتی او بسیار خودسرانه، و همراه با خودکامگی بود و به تنشها و دشمنیها دامن زد. 
 پس از شکست تحقیرآمیز شاه چارلز از شورشیان اسکاتلندی در نخستین جنگ اسقفان، ونتورث در 1639م به انگلستان فرا خوانده، و مشاور ارشدِ شاه شد. سال بعد، عنوان ارلِ استرفرد به او اعطا گشت. استرفرد برای تجهیز نیروهای ایرلندی و جنگ با اسکاتلندیان، توانست از پارلمان ایرلند کمک مالی بگیرد، اما پارلمان کوتاه‌مدت (ه‍ م) در انگلستان با درخواست مشابه او موافقت نکرد. به‌این‌ترتیب، سپاهی ناکارآمد از نیروهای انگلیسی فراهم گردید و به فرماندهی استرفرد، راهی جنگ با اسکاتلندیها شد. در این جنگ، که به دومین جنگ اسقفان مشهور شد (نک‍ : ه‍ د، اسقفان، جنگهایِ)، نیروهای اسکاتلندی به‌سادگی پیروز شدند و شاه چارلز ناچار به تشکیل پارلمان جدید، معروف به پارلمان بلندمدت (ه‍ م) شد (1640م). پارلمان بلندمدت استرفرد را متهم کرد که انگیزه‌اش از سازمان‌دهی نیروهای ایرلندی، سرکوب مخالفان انگلیسیِ شاه بوده است. تحقیقات در این‌باره آغاز شد، اما استرفرد چنان توانمندانه از خود دفاع کرد که مخالفانش ناچار به تغییر روش شدند. آنان تصمیم گرفتند با تصویب لایحۀ قانونی ویژه‌ای در پارلمان، استرفرد را به «اعدام به‌سبب خیانت» محکوم کنند. در پی آشکار شدن توطئۀ شاه برای شورش نظامیان به‌منظور نجات استرفرد و انحلال پارلمان، جوّ ترس و نگرانی بر پارلمان حاکم شد و به همین سبب، لایحۀ یادشده به تصویب رسید و شاه نیز زیر فشار مخالفان، آن را امضا کرد. 

استرفرد در 1641م گردن زده شد. او از شخصیتهای اسرارآمیز تاریخ انگلستان است: بلندپرواز، تشنۀ قدرت و ثروت، سخت‌گیر و گاه دورو، اما خواهان حکومتی نیک‌خواه و کارآمد، و البته استبدادی. 

مآخذ

CE, 6th edition; EA, 2006; EB, 2008; GLE ; GSE ; ME, 2008.
بخش تاریخ