آسبیرنسن و مو

آسْبیُرْنْسِنْ وَ مو [āsbiyornsen va mū]، پِتِر کریستِن آسبیُرنسِن (1812-1885م/ 1227-1302ق) و یورگِن اِنگِبرِتسِن مو (1813-1882م/ 1228-1299ق)، گردآورندگان فرهنگ عامۀ (فولْکْلور) نروژ. اثر آنها به نام «داستانهای عامیانۀ نروژ»، نقطۀ عطفی در ادبیات این کشور به حساب می‌آید و بر زبان نروژی تأثیر گذاشته است. از آن دو که در زندگی و کار خود، اتحادی نزدیک داشتند، به ندرت جدا از هم یاد می‌شود. آن دو هنگام جوانی، در 1827م با هم دیدار کردند و پیمان برادری بستند.

 آسبیرنسن که پسر یک شیشه بُر بود، در 20 سالگی، در شرق نروژ معلم خصوصی شد و به گردآوری داستانهای عامیانۀ آنجا پرداخت. مو، پسر کشاورزی ثروتمند و تحصیل‌کرده بود و از دانشگاه شاه فردریک در کریسْتیانیا (بعداً: اُسلو) در رشتۀ الاهیات فارغ التحصیل شده بود (1839م)، اما وسواسهای مذهبی وادارش کرد که کشیشی را رها کند. او نیز معلم شد و در روزهای تعطیل به گردآوری فرهنگ 
عامه در جنوب نروژ، می‌پرداخت. در همین زمان، آسبیرنسن به طبیعت‌شناسی روی آورد و هنگامی که در آبدَرّه‌ها سرگرم پژوهش بود، به مجموعۀ داستانهای عامیانه‌اش هم می‌افزود. آنان تصمیم گرفتند که گردآورده‌های خود را روی هم بگذارند و آنها را مشترکاً به چاپ برسانند. 
در این زمان، سبک ادبی نروژ به سبب شباهت بیش از اندازه به سبک ادبی دانمارک، برای ادبیات عامیانۀ ملی مناسب نبود و در عین حال، لهجه‌های گوناگونی که نقّالان به کار می‌بردند نیز بیش از اندازه محلی بود. آسبیرنسن و مو مشکل سبک را با پذیرش اصل برادران گریم در به کار گرفتن زبان ساده به جای لهجه‌های گوناگون، و در عین حال حفظ شکل سنتی داستانهای عامیانه، حل کردند. برخی از نخستین داستانها در همان سال 1837م، در نُر، و برخی دیگر در «داستانهای عامیانۀ نروژ» (1841م) به چاپ رسید. مجموعه‌های مصورِ بزرگ‌تر بین سالهای 1842-1844م منتشر شدند که مجموعۀ کامل این آثار به همراه یادداشتهای انتقادی در 1852م به چاپ رسید. 
 «داستانهای عامیانۀ نروژ» که سهم مهمش در اسطوره‌شناسیِ تطبیقی در اروپا پذیرفته شده بود، به زبانهای گوناگون ترجمه شد. نخستین ترجمۀ انگلیسی آن در 1859م و پس از آن ترجمه ـ های فراوان دیگر در نیمۀ دوم سدۀ 20م منتشر شد. در نروژ، این کتاب الگویی برای شیوۀ نگارش فراهم آورد که در پدید آمدن بوکْمُل، زبان ادبی امروز نروژ، تأثیر چشمگیری داشت. آسبیرنسن مجموعه داستانی به نام «داستانهای پریان و افسانه‌های عامیانۀ نروژی» (1845- 1848م) منتشر کرد و ترجمه‌ای از «بنیادِ انواع» داروین را در 1860م به چاپ رساند. 

«مجموعۀ اشعار» مو (1850م) او را در میان بهترین شاعران رُمانتیک نروژ قرار می‌دهد. کتاب او به نام «در چاه و در برکه» (1851م) اثر نروژی کلاسیکی برای کودکان است. مو در 1853م، پس از گذراندن بحرانی مذهبی، به سلک کشیشان راه یافت و در 1875م اسقفِ کریستیانْسان شد.     (112)