ازهر بن یحیی

اَزْهَرِ بْنِ یَحْیى [azhar-e-bn-e yahyā]، ابن زهیر بن فرقد بن سلیم (یا سلیمان) بن ماهان، معروف به «ازهر خر» (د پس از 276ق/ 889م) پسر عم و سپهسالار با تدبیر یعقوب و عمرو بن لیث صفاری. گفته‌اند که او به خسرو پرویز، پادشاه ساسانی، نسب می‌برد. وی کاردان و شجاع بود و در پیروزیهای یعقوب و عمرونقش بسزایی ایفا کرد. به تدبیر همو در 248ق، هزار تن از خوارج که تهدید جدّی برای حکومت یعقوب به شمار می‌آمدند، بدو پیوستند و در زمرۀ سپاهیانش درآمدند. در حملۀ یعقوب لیث به کرمان، ازهر سردار سپاه دشمن را اسیر کرد و موجب پیروزی یعقوب لیث شد.
پس از درگذشت یعقوب لیث، ازهر عمرولیث را نیز به عنوان سرداری شجاع در نبردها یاری رسانید. گفته‌اند که وی را به سبب شوخ‌طبعی و تظاهر به ساده‌لوحی «ازهرخر» لقب دادند.*

مآخذ

افشار سیستانی، ایرج، بزرگان سیستان، تهران، 1367ش؛ باستانی‌پاریزی، محمدابراهیم، یعقوب لیث، تهران، 1344ش؛ تاریخ سیستان، به کوشش محمدتقی بهار، تهران، 1314ش؛ رشید وطواط، محمد، حدائق السحر فی دقائق الشعر، به کوشش عباس اقبال، تهران، 1358ش؛ طبری، تاریخ؛ عنصرالمعالی، کیکاووس، قابوس‌نامه، به کوشش غلامحسین یوسفی، تهران، 1364ش.

علی رفیعی