ازدی

اَزْدی [azdī]، ابوزکریا یزید بن محمد بن ایاس (334ق\ 946م)، مورخ و محدث موصلی. وی در موصل نزد استادانی چون محمد بن احمد بن ابی مثنّى و دیگران استماع حدیث کرد و کسانی چون مظفر بن محمد طوسی از او روایت کرده‌اند. او چندی در موصل بر مسند قضا بود. تاریخ الموصل یکی از آثار ازدی است که موجب شهرت او شده است. در این کتاب که گویا 3 جلد بوده، و تنها یک جلد آن موجود است، ازدی به رویدادهای سیاسی جزیره و موصل، اسامی علما و محدثان موصل، بیان اخبار والیان و کارگزاران و قاضیان، انساب بعضی از قبایل و شرح حال بزرگان و شعرای موصل پرداخته است.
اثر دیگر ازدی طبقات المحدثین، از مآخذ خطیب بغدادی، ابن اثیر و ابن حجر بوده است.*

مآخذ

ابن اثیر، علی، اسدالغابة، بولاق، 1280ق؛ ابن جمیع، محمد، معجم‌الشیوخ، به کوشش عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، مؤسسة الرساله؛ ابن حجر عسقلانی، احمد، تهذیب التهذیب، حیدرآباد دکن، 1327ق؛ همو، لسان المیزان، حیدرآباد دکن، 1331ق؛ ابن ماکولا، علی، الاکمال، حیدرآباد دکن، 1382ق\ 1963م؛ ازدی، یزید، تاریخ الموصل، به کوشش علی حبیبه، قاهره، 1387ق\ 1967م؛ خطیب بغدادی، احمد، تاریخ بغداد، قاهره، 1349ق؛ ذهبی، محمد، تاریخ الاسلام، حوادث و وفیات، 331-350ق، به کوشش عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، 1413ق\ 1992م؛ همو، سیر اعلام النبلاء، به کوشش شعیب ارنؤوط و دیگران، بیروت، 1404ق\ 1984م؛ سیوطی، طبقات الحفاظ، بیروت، 1403ق\ 1983م؛ مزی، یوسف، تهذیب الکمال، به کوشش بشار عواد معروف، بیروت، 1413ق\ 1992م؛ مسعودی، علی، مروج الذهب، به کوشش محمد محیی‌الدین عبدالحمید، قاهره، 1384ق\ 1964م؛ یاقوت، بلدان.  

عزت ملاابراهیمی