اروپا، جامعه زغال سنگ و فولاد

اُروپا، جامِعـۀ زُغالْ‌سَنْگْ وَ فولاد [ jāmeʾe(a)-ye zoqāl-sang va fūlād-e orūpā] ، یا جامعۀ زغال سنگ و فولاد اروپایی (1952-2002م/ 1331-1381ش)، تشکیلاتی برای ادغام صنعتهای زغال سنگ و فولاد چند کشور در دوره‌ای از تاریخ همکاری کشورهای اروپای غربی. این جامعه براساس پیمان مصوب در 1952م به منظور ادغام صنایع زغال سنگ و فولاد فرانسه، آلمان غربی، ایتالیا، بلژیک، هلند و لوکزامبورگ تشکیل گردید. دانمارک، ایرلند و بریتانیا در 1973م، یونان در 1981م و پرتغال و اسپانیا در 1986م به این جامعه پیوستند. مقر جامعه در بروکسل بود.
رُبِر شومان، وزیر خارجۀ وقت فرانسه در مۀ 1950 نخستین گام را در راه تشکیل جامعه برداشت و پیشنهاد کرد کشورهایی که مایل‌اند اختیارات ملی خود را در زمینۀ زغال سنگ و فولاد به سازمانی مستقل تفویض کنند، بازاری مشترک برای زغال سنگ و فولاد پدید آورند. این طرح (که به طرح شومان معروف شد، ولی در واقع از سوی ژان مونه، رئیس وقت سازمان برنامۀ فرانسه، ارائه شده بود) بر این اعتقاد مبتنی بود که برای اجتناب ورزیدن از تعارض آتی میان آلمان و فرانسه، ایجاد چارچوب اقتصادی و سیاسی تازه‌ای ضرورت دارد. 5‌کشور ــ آلمان‌غربی، ایتـالیـا، و 3 کشـور بِنِلوکس (بلژیک، هلند و لـوکزامبورگ) ــ توافق کردند که دربارۀ این طرح به مذاکره بنشینند و متعاقب آن در آوریل 1951 پیمانی در پاریس به امضا رسید که به موجب آن جامعۀ زغال سنگ و فولاد اروپا تأسیس شد. این جامعه در 25 ژوئیۀ 1952 رسماً آغاز به کار کرد.
جامعۀ زغال سنگ و فولاد اروپا بعداً گسترش یافت تا همۀ اعضای جامعۀ اقتصادی اروپا (ه‍ م) را در بر گیرد. در 2002م که موافقت‌نامۀ تشکیل منقضی شد، با توجه به تحولاتی که در ساختار همکاری کشورهای اروپا رخ داده بود، این جامعه هم منحل شد.     (101)