آرما

آرْما [ārmā]، استان پیشین (تا 1973م) ایرلند شمالی، از شمال محدود به دریاچۀ نِی، از شمال غربی به استان سابق تیرُن از شرق به استان سابق داون و از جنوب و غرب به جمهوری ایرلند.
در اواخر دوران ماقبل تاریخ و در آغاز تاریخ، آرما ناحیۀ پرجمعیت و مهمی در آلْستِر به شمار می‌رفت. در آغاز عصر مسیحیت، قلعۀ نظامی اِوان واخا در محل معروف به نَوِن فورت، مرکز پادشاهی آلستر بود که تا رودخانه‌های شَنِن و بویْن در غرب و جنوب امتداد داشت. با انحطاط آلستر در سدۀ 4م، اِوان واخا اهمیت خود را از دست داد و آرْد واخا (آرمای فعلی) به عنوان مرکز استان، به صورت مرکز سیاسی منطقه درآمد. این ناحیه بعدها توسط آنگلو ـ نُرمانها و همچنین مهاجمان دانمارکی (در 841م) موردتاخت و تاز قرار گرفت، ولی به صورت اقامتگاه دائمی هیچ‌یک درنیامد.
تا سدۀ 17م، نفوذ انگلستان بر این استان زیاد نبود، اما از این تاریخ به بعد زمینهای آن عمدتاً توسط ملاکان انگلیسی مورد بهره‌برداری قرار گرفت. آثار و بناهای به جا مانده نشانگر شکوفایی آرما در سدۀ 18م است. در تجدید سازمان اداریِ ایرلند شمالی در 1973م، این استان به شهرستان آرما و بخشهایی از شهرستانهای کرِیگَوِن، نیوری و مُرن تقسیم شد.    (193)