آرکانزاس، رود

آرْکانْزاس، رود [rūd-e ārkānzās]، شاخۀمهم رودخانۀ میسی‌سیپی که از کوههای ساواچ، متعلق به رشته‌کوههای راکی در نزدیکی لِدْویل در مرکز کلُرادو (ایالات متحده) سرچشمه می‌گیرد و با جهتی شرقی ـ جنوب شرقی، به طول 350‘2 کمـ در ایالتهای کانزاس، اُکلاهما و آرکانزاس جریان می‌یابد و در 64 کیلومتری شمال شرقی شهر آرکانزاس به میسی‌سیپی می‌ریزد. حوضۀ آبریز این رودخانه 417 هزار کمـ2 وسعت دارد و اختلاف ارتفاع بلندترین تا پست‌ترین نقطۀ مسیر آن 475‘ 3 متر است.
رودخانۀ آرکانزاس از شهر لدویل تا کَنیِن سیتی در ایالت کلرادو حدود 160 کمـ به سمت‌جنوب شرقی ادامۀ مسیر می‌دهد و طی این مسیر، سطح ارتفاع مسیل آن060‘2متر کاهش می‌یابد. این رودخانه هنگام گذر از کوههای نزدیک کنین سیتی، از درۀ رویال (دره‌ای عمیق و باریک که در سنگهای سخت گرانیت ایجاد شده و دارای دیواره‌هایی به ارتفاع بیش از300متر است) عبور می‌کند. رودخانۀ پِرگِتوار درست در بالادست دریاچۀ سد جان مارتین (ساخته شده در1948م) نزدیک شهر لاس‌آنیماس در ایالت کلرادو به رودخانۀ آرکانزاس می‌پیوندد. آبراهۀ رود آرکانزاس بین شهرهای کنین‌سیتی و گرِیت بِند در ایالت کانزاس، پهناور و کم‌عمق است و با پیچ و خم زیاد از ناحیه‌ای خشک که به‌طور گسترده آبیاری می‌شود، جریان می‌یابد. بارانهای شدید در بالادست این رود معمولاً باعث سیلاب می‌شود. این رودخانه از گریت بند در جهت جنوب شرقی، از میان ناحیه‌ای مرطوب‌تر و با مسیر آبراهه‌ای عمیق‌تر به عرض 800 متر جریان می‌یابد. شاخابه‌های اصلی آرکانزاس در اکلاهما به آن می‌پیوندند و عبارت‌اند از رودخانه‌های سالت فورک، سیمِرون، وِردِگرِس، گراند و کانادیَن.
«شبکۀ کشتی‌رانی رودخانۀ آرکانزاس» از 8 کیلومتری شمال شرقی مِسْکوگی در ایالت اکلاهما، و از دهانۀ رودخانۀ وردگریس آغاز می‌شود و در ایالت آرکانزاس به سمت میسی‌سیپی ادامه می‌یابد. طرحهای متعدد کنترل آب در حوضۀ این رودخانه به اجرا درآمده که ازآن‌جمله سد مخزنی چندمنظوره‌ای است که در یوفالا در نزدیکی مِک‌آلِستِر در ایالت اکلاهما بر رودخانۀ کانادیَن ساخته شده است. 
مهم‌ترین شهرهای واقع در کنار این رودخانه عبارت‌اند از پوئِبْلو (در ایالت کلرادو)، ویچیتا (در ایالت کانزاس)، تِلْسا(در ایالت‌اکلاهما) و همچنین فورت اسمیث و لیتِل راک (در ایالت آرکانزاس). 
گفته می‌شود که فرانثیسکو واثکِث دِ کُرُناذو، کاشف اسپانیایی در 1541م در نزدیکی محل داج سیتی کنونی در ایالت کانزاس، از این رودخانه عبور کرده، و در 1806م زِبیولان پایْک، کاشف آمریکایی در بخشهای علیای این رودخانه سفر کرده است.    (105)