ارفئوس سیاه

اُرْفِئوسِ سیاه [orfeʾūs-e siyāh]، نشریۀ ادبی نیجریه‌ای (1957-1975م/ 1336-1354ش). تأثیر این نشریه، به‌ویژه در میان روشنفکران سیاه‌پوست و نیز بسیاری از روشنفکران غیرسیاه‌پوست، فراتر از تأثیر نشریه‌ای ادبی بود. شماری از برجسته‌ترین نویسندگان، شاعران و هنرمندان افریقایی، نظیر اِمه سِزِر و لئوپولد سَنْگُر(ه‍ م‌م) و آمریکاییان افریقایی تبار با آن همکاری داشتند. این مجله که نخست به اهتمام اولی بایِر تأسیس شد، نشریه‌ای بود برانگیزندۀ اندیشه و خیال، بحث‌انگیز، محققانه، مستقل، و با دامنه‌ای گسترده‌که دربیداری فکری و هنری سیاهان بسیار مؤثر قرار گرفت. پیش از ارفئوس سیاه، نشریه‌ای با نام پرِزاْنس افریکِن از 1947م آثار افریقاییان فرانسوی زبان را انتشار می‌داد، اما ارفئوس سیاه که به زبان انگلیسی منتشر می‌شد، به دنیای سیاهان انگلیسی زبان راه یافت و بازتابهای آن بسیار گسترده بود.
بایِر که در لندن ادبیات انگلیسی خوانده بود، در نیجریه به تدریس پرداخت و به ادبیات افریقایی‌علاقه‌مند شد. او در1956م در کنگرۀ جهانی نویسندگان سیاه‌پوست در پاریس شرکت جست و با یانْهاینْتْس یان، محقق آلمانی دیدار کرد. آن دو طرح مجله‌ای را ریختند که به ادبیات جدید افریقا بپردازد و با کمک وزارت آموزش نیجریه و هدایای مالی نهادهای دیگر توانستند شمارۀ نخست مجله را در سپتامبر 1957 منتشر کنند. بایر بر اثر انتقادها و اعتراضهای جامعۀ ادبی افریقا، در 1965م از مجله استعفا داد و کلارک و ایرِله جای او را گرفتند. در10سال بعد، فشارهای مالی موجب‌شد که سرپرستی مجله تغییرات مختلفی را از سر بگذراند. این مجله پیش از آنکه تعطیل شود، مدت کوتاهی هم به هزینۀ دانشگاه لاگوس منتشر شد.     (154)