ارشکیگل

اِرِشْکیگَل [ereškīgal]، الاهه و ملکۀ جهان اموات نزد سومریان و اکدیان بین‌النهرین باستان. بنا بر متون بازمانده از هزارۀ 3ق‌م، او همسر رب‌النوع نینَزو بود، در حالی که در منابع دیگر، نینزو را پسر او دانسته‌اند. در منابع متأخرتر وی را همسر نِرْگَل گفته‌اند. اینَنّه (در اکدی: ایشتَر) خواهر ارشکیگل بود و این دو سخت با هم دشمن بودند. ارشکیگل «بانوی جایگاه بزرگ» (بانوی قلمرو درگذشتگان) خوانده می‌شد؛ او از کاخ خود بر مردگان حکم می‌راند و همیشه مراقبت قانون‌شکنان و نگهبان چشمۀ زندگی بود، تا مبادا کسی از رعایایش از آن بنوشد و بدین‌ترتیب از سلطۀ او بگریزد. وی قدرت خود را با کمک فـرزند و خدمتگـزارش، نَمْتَر ــ که دیو پلید مرگ بود ــ اعمال می‌کرد. اقتدار ارشکیگل تنها در جهان زیرزمین نافذ نبود، بلکه دامنۀ آن به زمین هم می‌کشید. در آنجا او بیماران را به کمک مراسم جادویی از شر ارواح پلید آزاد می‌کرد.
آیین پرستش ارشکیگل به آسیای صغیر، مصر و جنوب عربستان هم گسترش یافت؛ در بین‌النهرین مهم‌ترین معبدی که پنداشته می‌شود وقف ارشکیگل بوده است، در کوثى (تل ابراهیم) قرار داشت.    (131)