ارتلیوس

اُرْتِلیوس [orteliyūs] (در فلاندری: اُرْتِلْس)، آبراهام (1527- 1598م/933-1007ق)، نقشه‌نگار فلاندری و تاجر نقشه، کتاب و اشیاء عتیقه که اولین اطلس نوین را، به نام «فشردۀ چشم‌انداز جهان» در 1570م به چاپ رسانید.
 وی که حکاکی می‌دانست، در حدود سال 1554م به تجارت کتاب و عتیقه پرداخت. ارتلیوس درحدود سال1560م تحت تأثیر گِرارْدوس مِرکاتُرِ جغرافی‌دان به نقشه‌نگاری علاقه‌مند شد. او طی یک دهه، نقشه‌ای دل‌شکل از دنیا (1564م)، نقشۀ مصر (1565م) و نقشۀ آسیا(1567م) را تهیه کرد؛ همچنین اولین چاپ «فشردۀ چشم‌انداز جهان» را، شامل 70 نقشۀ برگرفته از 87 منبع که به‌صورتی یک‌شکل حکاکی شده بود، فراهم آورد. این اطلس که طی چاپهای متعدد تا اواخر سال 1612م، بزرگ‌تر و مرتباً روزآمد می‌شد، مشهورترین اطلس زمان خود شناخته شد. 

ارتلیوس به عنوان جغرافی‌دان دربار فیلیپ دوم، پادشاه اسپانیا مجموعه‌هایی از سکه، مدال و اشیاء عتیقه نیز گردآوری نمود و کتابهایی به چاپ رسانید. از اطلس ارتلیوس در 1964م چاپی عکسی تهیه گردید.     (106)