پرت سودان

پُرْتْ سودان‌، (عربی‌: بورسودان‌، بورتسودان‌)، بندری‌ در جمهوری‌ سودان‌ در كرانۀ دریای‌ سرخ‌. این‌ بندر در °19 و ´37 عرض‌ شمالی‌ و °37 و ´13 طول‌ شرقی‌ در استان‌ بحرالاحمر قرار دارد و جمعیت‌ آن‌ در 1383ش‌ / 2004م‌ حدود 100‘459 تن‌ برآورد شده‌ است‌ ( انكارتا؛ «فرهنگ‌...»). پرت‌ سودان‌ تنها بندر مهم‌ بازرگانی‌ِ سودان‌ در سواحل‌ دریای‌ سرخ‌ است‌ كه‌ خود متشكل‌ از 3 بندرگاه‌ به‌ نامهای‌ شمالی‌، جنوبی‌ و سبز است («بندرگاه‌...»). 
بخش‌ قابل‌ توجهی‌ از تجارت‌ خارجی‌ سودان‌ از طریق‌ این‌ بندر صورت‌ می‌گیرد. گاو و گوسفند زنده‌، پوست‌، صمغ‌ عربی‌ و پنبه‌ عمده‌ترین‌ صادرات‌ سودان‌ از این‌ بندر است‌ ( انكارتا؛ كلمبیا).پرت‌ سودان‌ دارای‌ پالایشگاه‌ نفت‌ است‌ و نفت‌ از آنجا به‌وسیلۀ خط لوله‌ای‌ كه‌ در 1356ش‌ / 1977م‌ كشیده‌ شده‌ است‌، به‌ خرطوم‌ انتقال‌ می‌یابد (همانجا؛ هالت‌، 229). 
هرچند كه‌ بخش‌ بزرگی‌ از بازرگانی‌ خارجی‌ سودان‌ از طریق‌ پرت‌ سودان‌ صورت‌ می‌گیرد، اما این‌ بندرِ تازه‌ بنیاد نقش‌ چندانی‌ در رویدادهای‌ تاریخی‌ سودان‌ نداشته‌ است‌. در 1322ق‌ / 1904م‌ عملیات‌ ساخت‌ بندر پرت‌ سودان‌ توسط انگلیسیها به‌ جای‌ بندر سواكن‌ آغاز شد و در طول سالهای‌ 1905-1906م‌ ساخت‌ تأسیسات‌ بندری‌ آن‌ به‌ پایان‌ رسید؛ از این‌ پس‌، به‌تدریج‌ از اهمیت‌ بندر سواكن‌ كاسته‌ شد و پرت‌ سودان‌ جای‌ آن‌ را گرفت («شهرها...»، I / 663؛ حسین‌، 3 / 1249). 
در 1303ش‌ / 1924م‌ انگلیسیها برای‌ دست‌یابی‌ِ آسان‌تر به‌ محصول‌ پنبۀ سودان‌، راه‌آهنی‌ كه‌ شهر كَسَلا را به‌ پرت‌ سودان‌ در كنار دریای‌ سرخ‌ متصل‌ می‌ساخت‌، احداث‌ كردند و این‌ امر بر اهمیت‌ پرت‌ سودان‌ افزود (هالت‌، 151-152). با بازگشایی‌ كانال‌ سوئز، پرت‌ سودان‌ رونق‌ بیشتری‌ یافت‌ و تأسیسات‌ آن‌ دیگر پاسخگوی‌ حجم‌ بالای‌ آمد و شد كشتیهای‌ تجاری‌ نبود؛ به‌ همین‌ سبب‌، دولت‌ سودان‌ به‌ فكر راه‌اندازی‌ دوبارۀ بندر سواكن‌ افتاد (همو، 229). 

مآخذ

حسین‌، احمد، موسوعة تاریخ‌ مصر، قاهره‌، 1406ق‌ / 1985م‌؛ هالت‌، پ‌. م‌. و م‌. و. دالی‌، تاریخ‌ سودان‌ بعد از اسلام‌، ترجمۀ محمدتقی‌ اكبری‌، مشهد، 1366ش‌؛ نیز:

Cities of the World, Michigan, 1987; The Columbia Encyclopedia, 2001; Encarta Reference Library, 2004; «Port Sudan Harbour», Sea Ports Corporation , www.sudanports.net; The World Gazetteer www.world-gazetteer.com.

بهزاد لاهوتی‌