ابو البیداء ریاحی
مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی
چهارشنبه 21 خرداد 1399
https://cgie.org.ir/fa/article/226342/ابو-البیداء-ریاحی
شنبه 25 اسفند 1403
چاپ شده
5
اَبوالْبَیْداءِ ریاحی، اسعد بن عصمه، شاعر سدۀ 2 ق / 8 م. وی در بادیه پرورش یافته بود (ابن جراح، 69؛ قس: EI2, S) و گویا به همین سبب به ابوالبیداء (= پدر صحرا) مشهور شده است. در بصره اقامت گزید و تعلیم کودکان را پیشه ساخت و تا آخر عمر در آنجا به سر برد (ابنجراح، همانجا؛ ابن ندیم، 49؛ یاقوت، 6 / 89). ابوالبیداء در شعر و لغت مهارت بسیار داشت و از فصحای معروف عرب بهشمار میرفت. برخی از بزرگان علم و ادب آن روزگار، از جمله ابن سلام جُمَحی و اصمعی (ﻫ م م) در زمرۀ شاگردان او بودهاند (ابن سلام، 87، 127؛ بستانی، 4 / 224). وی راوی اشعار ابونواس بود و ابونواس در رثای او ابیاتی سروده است (ص 572). ابومالک عمرو بن کرکره پسر خوانده و راوی اشعار ابوالبیداء بود. از دیگر راویان شعر او ابوعدنان عبدالرحمن بن عبدالاعلی را میتوان نام برد (ابنندیم، 49، 51؛ قس: پلا، 137). ابن ندیم (ص 188) مجموع اشعار وی را 30 برگ دانسته است، اما همۀ ابیاتی که در آثار جاحظ (1 / 70)، ابن جراح (ص 69-70)، ابوحیان توحیدی (3 / 336) و علیخان مدنی (4 / 370) از او باقی مانده، از حدود 7 بیت تجاوز نمیکند.
ابن جراح، محمد بن داوود، الورقة، به کوشش عبدالوهاب عزام و عبدالستار احمد فراج، قاهره، 1953 م؛ ابن سلام جمحی، محمد، طبقات الشعراء، لیدن، 1913 م؛ ابن ندیم، الفهرست؛ ابوحیان توحیدی، علی بن محمد، البصائر و الذخائر، به کوشش ابراهیم کیلانی، دمشق، 1385 ق / 1966 م؛ ابونواس، حسن بن هانی، دیوان، به کوشش احمد عبدالمجید الغزالی، بیروت، 1372 ق / 1953 م؛ بستانی، جاحظ، عمرو بن بحر، البیان و التبیین، به کوشش حسن سندوبی، قاهره، 1351 ق / 1932 م؛ علیخان مدنی، انوار الربیع، به کوشش شاکر هادی شکر، نجف، 1389 ق / 1969 م؛ یاقوت، ادبا؛ نیز:
EI2, S; Pellat, Charles, Le Milieu basrien et la formation de Ğăhiz, Paris, 1953.
عنایتالله فاتحینژاد
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید