اثیل

اُثَیل، نام وادیی نزدیك مدینه. اُثیل از نظر لغوی مصغر اَثْل، درختی از نوع گز یا شبیه به آن است كه منبر پیامبر (ص) از آن ساخته شده بود (ابن منظور، 11 / 10). ابن سكیت آن را اثیل (مصغر اثیل) ضبط كرده است (یاقوت، 1 / 94).
وادی اثیل به دارازی 3 میل، میان بدر و وادی الصفراء و فاصله‌اش از بدر 2 میل است (واقدی، 1 / 113) و به قولی، بخشی از وادی الصفراء است (ابوعبید بكری، 1 / 109). به گفتۀ یاقوت، در آنجا چشمۀ آبی است از آنِ آل جعفر بن ابی طالب كه «ذو اُثیل» نامیده می‌شود(همانجا). همچنین یاقوت از چند سرزمین به نامهای اثل در سرزمین تیم‌الله بن ثعلبه، الاَثْلة در نزدیكی مدینه و نیز قریه‌ای در یك فرسنگی غرب بغداد و اَثْلیدم نام می‌برد (ص 91-92).
در اثیل بود كه اسیران بدر را بر پیامبر (ص) عرضه داشتند و نضر بن حارث بن كلده در میان ایشان بود (واقدی، 1 / 106). همو بود كه آیات قرآن را اساطیر اولین (افسانه‌های پیشینیان) می‌خواند (ابن‌اثیر، 2 / 73) و به فرمان پیامبر (ص)، حضرت علی (ع) او را كشت (واقدی، 1 / 149). گفته‌اند پیامبر (ص) هنگام بازگشت از بدر در اثیل نتماز عصر را به جای آورد (همو، 1 / 113) و از همانجا زید بن حارثه و عبدالله بن رواحه را گسیل داشت تا خبر سلامت پیامبر و پیروزی مسلمانان را به اطلاع مردم برسانند (همو، 1 / 114) و به قولی شب را در اثیل بیتوته كرد (مقریزی، 1 / 98). 

مآخذ

ابن اثیر، الكامل؛ ابن منظور، لسان العرب؛ ابوعبید بكری، عبدالله بن عبدالعزیز، معجم ما استعجم، به كوشش مصطفی سقا، بیروت، 1403 ق / 1983 م؛ مقریزی، احمد ابن علی، ‌امتاع الاسماع، به كوشش محمود محمد شاكر، قاهره، 1941 م؛ واقدی، محمد بن عمر، ‌المغازی، به كوشش مارسدن جونز، لندن، 1966 م؛ یاقوت، بلدان.

عبدالامیر سلیم