ابن مخلد، ابوعبدالله

اِبْنِ مَخْلَد، ابوعبدالله محمد بن مخلد بن حفص دوری عطار (233-24 جمادی‌الآخر 331ق / 848-5 مارس 943م)، محدث بغدادی. وی در محلۀ دور در جانب شرقی بغداد می‌زيسته و از مسلم بن حجاج نيشابوری، زبير بن بكار، يعقوب بن ابراهيم دروقی و حسن بن عرفه و جمعی ديگر حديث شنيده است (خطيب، 3 / 310-311) و نيز با عده‌ای از شاگردان احمد بن حنبل چون صالح پسرش، ابوداوود سجستانی و ديگران همنشينی داشته و از آنان حديث نقل كرده است (ابن ابی يعلی، 2 / 73). مقام علمی، وثاقت و سخت‌كوشی وی را در طلب علم، دارقطنی و خطيب بغدادی (نك‍ : خطيب، همانجا) تأييد كرده‌اند (نيز نك‍ : ذهبی، 15 / 257؛ ابن حجر، 5 / 374).
از شاگردان و راويان ابن مخلد افرادی چون دارقطنی، محمد بن حسين آجری، ابوالعباس ابن عقده، ابوحفص ابن شاهين، ابوبكر ابن جعابی و ابوعبيدالله مرزبانی را می‌توان نام برد (نك‍ : دارقطنی، 1 / 27، جم‍ ؛ ابن شاهين، 50، 52؛ خطيب، 3 / 310).
از آثار اوست: السنن فی الفقه، الآداب، المسند (ابن نديم، 288) و نيز اخبار الصبيان و مايستدل به علی رشد الغلام (ابن مستوفی، 1 / 130) كه نشانی از آنها در دست نيست، ولی برخی ديگر از آثار او به صورت خطی يافت می‌شوند: 1. الامالی (فهرس، 260، 357- 358، 560؛ ظاهريه، 109)؛ 2. مارواه الاكابر عن الامام مالك بن انس و غيره (فهرس، 521؛ ظاهريه، همانجا؛ GAS, I / 181)؛ 3. المنتقی، كه نسخۀ خطی آن در مدينه وجود دارد (نك‍ : زركلی، 7 / 93).

مآخذ

 ابن ابی يعلی، محمد، طبقات الحنابلة، به كوشش محمد حامد فقی، قاهره، 1371ق / 1952م؛ ابن حجر، احمدبن علی، لسان الميزان، حيدرآباد دكن، 1331ق؛ ابن شاهين، عمربن احمد، تاريخ اسماء الثقات، به كوشش عبدالمعطی امين قلعجی، بيروت، 1406ق / 1986م؛ ابن مستوفی، مبارك بن احمد، تاريخ اربل، به كوشش سامی صقار، بغداد، 1394ق؛ ابن نديم، الفهرست؛ خطيب بغدادی، احمدبن علی، تاريخ بغداد، قاهره، 1350ق؛ دارقطنی، علی بن عمر، سنن، قاهره، 1386ق / 1966م؛ ذهبی، محمدبن احمد، سير اعلام النبلاء، به كوشش شعيب ارنؤوط و حسين اسد، بيروت، 1405ق / 1985م؛ زركلی، اعلام؛ ظاهريه، خطی (حديث)؛ فهرس مجاميع المدرسة العمرية، به كوشش ياسين محمد سواس، كويت، 1408ق / 1987م؛ نيز:

GAS.

علی رفیعی