جدایی

جُدایی، تخلص چند شاعر پارسی‌گوی که در سده‌های مختلف در ایران و هند می‌زیسته‌اند: 

1. جدایی

میرسیدعلی مصور، از شاعران و نقاشان سدۀ 10ق/ 16م، پسر میرمنصور، معروف به میر مصور که هر دو در دربار شاه طهماسب صفوی از نقاشان زبردست بودند. اصلش را از ترمذ و بدخشان گفته‌اند، اما وی تربیت شدۀ محیط تبریز است. او در جوانی به هند رفت و در آنجا سکنا گزید و در دربار جلال‌الدین اکبرشاه به منصب صورتگری رسید و به «نادرالملک همایون شاهی» ملقب گردید (خوشگو، 1/ 41؛ گلچین معانی، کاروان...، 1/ 272-273؛ شفیق، 66-67). 
جدایی کتاب امیر حمزه را که 16 بخش است، برای اکبر شاه به تصویر کشید (عظیم‌آبادی، 350؛ بدائونی، 146؛ بختاورخان، 2/ 566). همچنین تصاویر کتاب شاهنامۀ شاه طهماسبی نیز توسط او، پدرش و با همکاری چند تن از استادان ماهر به تصویر درآمد (گلچین معانی، «میرمنصور...»، 22). 
اشعار جدایی شامل قصاید، مقطعات، رباعیات و غزلیات است (همو، تاریخ...، 2/ 387؛ نفیسی، 1/ 424). دیوانی از او در دست نیست، هرچند آقابزرگ در الذریعه از آن نام برده است (1/ 191). جدایی در پایان عمر پس از اجازه از پادشاه به سفر مکه رفت و در همان‌جا درگذشت (شفیق،67؛ گلچین معانی، کاروان، 1/ 275). 

2. جدایی افشار

نصرالله میرزا، از فرزندان نادرشاه افشار، برادر کوچک‌تر رضاقلی میرزا که پس از کشته شدن نادرشاه، او و برادرش به دستور علیقلی خان به قتل رسیدند. 

3-4. جدایی ساوی و جدایی ماوراءالنهری

(نک‍ : هدایت، 1/ 308؛ عظیم‌آبادی، 351؛ بخشی، 40). 

مآخذ

آقابزرگ، الذریعة؛ بختاورخان، محمد، مرآةالعالم: تاریخ اورنگ‌زیب، به کوشش ساجده س. علوی، لاهور، دانشگاه پنجاب؛ بخشی، یوسف، تذکرۀ شعرای خوانسار، تهران، 1336ش؛ بدائونی، عبدالقادر، منتخب التواریخ، به کوشش احمدعلی، تهران، 1379ش؛ خوشگو، بندر ابن داس، سفینۀ خوشگو، دفتر اول، نسخۀ عکسی موجود در کتابخانۀ مرکز؛ شفیق، لچهمی نراین، شام غریبان، کراچی، 1977م؛ عظیم‌آبادی، حسینعلی، نشتر عشق، به کوشش اصغر جانفدا، دوشنبه، 1981م؛ گلچین معانی، احمد، تاریخ تذکره‌های فارسی، تهران، 1350ش؛ همو، کاروان هند، مشهد، 1369ش؛ همو، «میرمنصور ترمذی»، هنر و مردم، تهران، 1356ش، س 16، شم‍ 183؛ نفیسی، سعید، تاریخ نظم و نثر در ایران، تهران، 1344ش؛ هدایت، محمود، گلزار جاویدان، تهران، 1353ش. 

صغرى دودانگه