ابن صباغ، نورالدین

اِبْنِ صَبّاغ، نورالدین علی بن محمد بن احمد بن عبدالله (784-855 ق / 1383-1451 م)، محدث و فقیه مالکی. چنانکه از عبارت شاگرد وی سخاوی (5 / 283) برمی‌آید، خاندان او افریقیه (سفاقس و غزه) بود، اما خود وی در مکه متولد شد و در همانجا رشد و کمال یافت. او در ادبیات، فقه و حدیث از استادانی چون عبدالرحمن فاسی، عبدالوهاب بن عفیف یافعی، جمال‌الدین ابن ظهیره، سعد نووی، علی بن محمدبن ابوبکر شیبی، محمد بن سلیمان بن ابوبکر بکری، جلال‌الدین عبدالواحد مرشدی، زین‌الدین مراغی بهره گرفت و از آنان اجازۀ روایت یافت. خود نیز به سخاوی اجازۀ روایت داده است. وی در مکه وفات یافت و در معلات مدفون شد (سخاوی، همانجا).

آثار

مهم‌ترین تألیف او کتاب الفصول المهمة فی معرفة احوال الائمة است که در احوال و فضایل و مناقب امامان دوازده‌گانه با استفاده از برخی منابع کهن نوشته شده است. به همین دلیل این اثر نزد شیعیان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و بسیاری ازمؤلفان شیعی چون محمدباقر مجلسی در بحار الانوار از آن استفاده کرده‌اند. مطالب این کتاب و نحوۀ نگارش آن، به خصوص عناوینی که مؤلف به امامان شیعه داده است، حکایت از شیعی بودن وی دارد، با اینهمه غالباً چنین نسبتی را نادرست می‌دانند. کتاب مذکور در 1303 ق در تهران و در 1370 و 1381 ق در نجف با مقدمۀ توفیق الفکیکی به چاپ رسیده است. اثر دیگر ابن صباغ تحریر المنقول فی مناقب امّنا حواء و فاطمة البتول است که نسخه‌ای از آن در کتابخانۀ ملی پاریس (دوسلان، 345) موجود می‌باشد. افزون بر این دو، کتاب العبر فی من شفّه النطر نیز به او نسبت داده شده است (سخاوی، همانجا).

مآخذ

سخاوی، محمد بن عبدالرحمن، الضوء اللامع، قاهره، 1354ق؛ فکیکی مهامی، توفیق، مقدمه بر الفصول المهمۀ ابن صباغ، نجف، 1370ق؛ نیز:

De Slane.

حسن یوسفی اشکوری