ابن رسام

اِبْنِ رَسّام، شهاب‌الدین ابوالعباس احمد بن ابی بكر بن احمد قادری حلبی (ح 773-844 ق/ 1371-1440 م)، محدث، فقیه و قاضی حنبلی. او در حماة سوریه چشم به جهان گشود و هم در آنجا به تحصیل علوم مختلف پرداخت، از این رو به حَمَوی نیز شهرت یافت. پس از آن به دمشق، حمص، طرابلس، بعلبك و قاهره سفر كرد. در حماة و شهرهای یاد شده، از عالمانی چون شهاب‌الدین ابوالعباس مرداوی، حسن بن ابی المجد، احمد بن حسین حمصی، اسماعیل بن بردس، ابوعبدالله شمس‌الدین بن الیونانیه، بلقینی و عراقی فقه و حدیث آموخت و از محدثانی چون ابن‌رجب، ابن‌سند، عبدالرحیم بن محمود بن خطیب، یحیی بن یوسف رَحَبی و ابن محب اجازۀ روایت یافت (سخاوی، 1/ 249-250؛ ابن عماد، 7/ 253). برخی از محدثان چون ابن فهد و ابن موسی مراكشی از وی حدیث نقل كرده‌اند (سخاوی، همانجا). به عقیدۀ سخاوی هر چند به ابن رسام اجازۀ فتوی داده شد، اما از نظر علمی طبقه‌اش متوسط، بلكه پایین‌تر بوده است (همانجا). 
با اینكه ابن رسام به وعظ نیز اشتغال داشت، ولی بیشتر به كار قضا می‌پرداخت. وی مدتی در حماة و یك چند در طرابلس و حلب به امر قضا مشغول بود. پس از مدتی اقامت در حلب باز به حماة رفت و آنجا تا پایان عمر عهده‌دار منصب قضا بود (همانجا). 
از ابن‌رسام دو اثر بر جای مانده است: 1. الاربعین فی الاسلام من الاحادیث النبویة عن اربعین من مشایخ الاسلام، نسخه‌ای از آن به خط مؤلف در بانكیپور موجود است (مولوی عبدالحمید، 1/ 37)؛ 2. عقدالدّرر و اللآلی فی فضل الشهور و الایام واللیالی (سخاوی، همانجا؛ خدیویه، 6/ 156). ابن عماد نیز كتابی با عنوان لطائف المعارف در وعظ از وی ذكر كرده است (همانجا). 

مآخذ

ابن عماد، عبدالحی، شذرات الذهب، قاهره، 1351 ق؛ خدیویه، فهرست؛ سخاوی، محمد بن عبدالرحمن، الضوء اللامع، قاهره، 1353 ق؛ مولوی عبدالحمید، مفتاح الكنوز الخفیة، پتنه، 1918 م. 

حسن یوسفی اشكوری