ابن شقیر

ابن‌شقیر، ابوالفتح شرف‌الدین نصرالله بن عبدالمنعم بن نصرالله بن حواری تنوخی دمشقی (604-673 ق / 1207-1274 م) محدث و ادیب حنفی مذهب. یونینی درگذشت او را در 683 ق دانسته است (تقی‌الدین، 974). وی در دمشق زاده شد و در همانجا علم آموخت و سپس به قصد شنیدن حدیث به مصر و بغداد سفر کرد (ابن ابی الوفاء، 2 / 197؛ تقی الدین، همانجا). از مشایخ او در حدیث ابوالفتح بکری و داوود بن ملاعب و از راویان او دمیاطی، ابن خباز، دواداری و قاضی القضاة ابن صصری را می‌توان نام برد (ابن‌شاکر، 4 / 186). ابن ابی الوفاء او را ثقه شمرده است. لازم به ذکر است که ابن‌عماد (5 / 341) او را حنبلی دانسته است که درست به نظر نمی‌رسد.
ابن‌شقیر در 659 ق / 1261 م که ابن خلکان به قاضی القضاتی دمشق منصوب شد (نک‍: ابن خلکان، 7 / 258) اوقاف مدرسه را در دست داشته و همین امر موجب بروز اختلافی بین آنان شده است. او در اواخر عمر مسجدی در دمشق در حوالی «طواحین الاشنان» بنا نهاد (ابن‌شاکر، همانجا). دست نوشته‌ای از وی در پایان کتاب الذریة الطاهرة (دولابی، 169) وجـود دارد که آن را در 669 ق / 1270 م در همان مسجد نوشته است. ابن‌شقیر ذوق شاعری نیز داشته است (نک‍ ‍: ابن ابی الوفاء، ابن شاکر، همانجاها؛ ابن‌عماد، 5 / 341-342). وی در دمشق درگذشت (تقی‌الدین، همانجا).

آثـار

به گفتۀ ابن‌شاکر (همانجا) او دارای آثار متعددی است، اما تنها عنوان دو کتاب او یاد شده است: 1. مختصر کتاب الفتن اثر نعیم بن حمّاد، که نسخۀ خطی آن در کتابخانۀ ظاهریه موجود است (GAS, I / 105)؛ 2. کتاب ایقاط الوسنان، در فضیلت شام که نسخه‌ای از آن به خط مؤلف نزد ابن‌شاکر (همانجا) موجود بوده است.

مآخذ

ابن ابی الوفاء، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئة، حیدر آباد دکن، 1330 ق؛ ابن‌شاکر کتبی، محمد، فوات الوفیات، به کوشش احسان عباس، بیروت، 1973 م؛ ابن‌عماد، عبدالحی، شذرات الذهب، قاهره، 1351 ق؛ تقی الدین، ابراهیم بن ابراهیم، التراجم السنیة فی التراجم الحنفیة، نسخۀ عکسی موجود در کتابخانۀ مرکز؛ دولابی، محمد بن احمد، الذریة الطاهرة، قم، 1407 ق؛ نیز:

GAS.

حسن یوسفی اشکوری